Ressam Figen Aydıntaşbaş, Leyla Erbil’in 'Trianon Pastanesi’ adlı öyküsünü desen ve fotoğraflarla sergiye dönüştürdü. Sergi 'Düz ve Derinlemesine’ adını taşıyor.

Leyla Erbil’in “Trianon Pastanesi” öyküsü, Milli Reasürans Galerisi’nde sergileniyor. Evet, yanlış okumadınız; bir öykü galerinin duvarlarını süslüyor. “Düz ve Derinlemesine” adlı bu serginin yaratıcısı ise ressam Figen Aydıntaşbaş. “Trianon Pastanesi”, fotoğraflar ve desenlerle yeniden vücut buluyor bu sergide.

Öyküye esin veren pastane, Galatasaray Lisesi’nin arkasında bulunan, bugün hâlâ kafe olarak hizmet veren bir mekan. Leyla Erbil, gençlik yıllarında henüz el değiştirmemişken gittiği pastaneyi bir öykü karakteri olarak anlatmış.

Bizans kalıntıları, Sait Faik, İstanbul’un azınlıkları var bu öyküde. En çok da Türkiye’nin geçirdiği evreler, satır aralarında...

İki ayda hazırlandı
Figen Aydıntaşbaş, “Trianon Pastanesi” öyküsünü okuduğunda mekanın şimdiki halini merak etmiş ve bu yapıdan geri dönüşle öyküyü nasıl görselleştirebileceğini düşünmüş. Sonunda desen-fotoğraf birlikteliğinin uygun olacağına karar vermiş. Beş yıl boyunca aklında olan bu projeyi iki ayda gerçekleştirdiğini söylüyor sanatçı. Serginin çıkış noktasını ise şöyle anlatıyor:

“Benim için en değerlisi, mekanla ilgili metnin var olmasıydı. Tabii bunun Leyla Erbil’in öyküsü olması ayrıca önemli. Çünkü çok sevdiğim bir yazar.”

Bütününü bir enstelasyon olarak değerlendirebileceğimiz sergide Figen Aydıntaşbaş’ın elinden çıkan desenlere eşlik eden fotoğrafların altında Damla Salor imzası var. Mekânın bugünkü halinin ve öyküde sözü geçen çevredeki dönemsel duvar kalıntılarının fotoğrafları bunlar. Serginin düzenlemesini ise Sadık Karamustafa gerçekleştirmiş.

Figen Aydıntaşbaş, desen ve fotoğrafı birlikte kullanmak istediğinde, yorucu olmasın diye desenlerde bir sadeleşmeye gittiğini söylüyor ve ekliyor:

“Desenlerde daha çok öyküye bağlı kaldım. Gördüğünüz tekne enkazları Bizans döneminden; hikaye içinde bir yere oturtabildiğiniz, simgesel anlamı olan çizimler.”

Yeni bir açı sunuyor
Sanatçı desenlerinde İstanbul’un geçmişinde yaşanmış şiddeti, yıkımları ve şehrin en birleştirici unsuru olan suyu, Leyla Erbil’in cümleleri eşliğinde iletiyor.

Fotoğraflarda ise mekânın genel açısının yanı sıra Bizans kalıntılarından, tonozlardan, mekandan kesitler var. İzleyiciden bu görüntüleri tamamlamasını bekliyor Aydıntaşbaş. Leyla Erbil’in Trianon Pastanesi’ni öyküsüyle yeniden yorumlaması gibi, Aydıntaşbaş da hem mekanı hem de öyküyü yeni bir bakış açısıyla sunuyor izleyenlere.

Serginin adına gelince... “Hem benim işimin bir açılımı hem de görselliği açıklıyor bana göre” diyor Aydıntaşbaş: “Biraz arkeolog gibi çalıştım, o nedenle de derinlemesine demek istedim. Düz tanımı da zamana dair...”

Sergi 29 Mart’a kadar görülebilir. (0212) 231 47 30

Leyla Erbil: Aynı noktaları yakalamışız
Yazar Leyla Erbil, kendi öyküsünden yola çıkılarak hazırlanan sergiyi gezdi ve düşüncelerini Milliyet’e aktardı.

Sergiyi nasıl buldunuz?

Bilmediğim bir dünyayla karşılaştım. Hikayede yakalamaya çalıştığım ince noktaları Figen Hanım da yakalamış, hem de hiç birbirimizle konuşmadan. Bu beni çok mutlu etti.

İlk teklifi getirdiğinde nasıl yaklaştınız?

Oldukça şaşırdım, çünkü Figen Hanım’ın benim edebiyatımı izlediğini bilmiyordum. Seçtiği hikaye bana dikkat çekici geldi ve yapacağı işi merak ettim.

“Trianon Pastanesi”ni neden Tomris Uyar’a ithaf etmiştiniz?

Tomris çok sevdiğim bir yazar, çok sevdiğim bir dostumdu. Sırma Köksal ile birlikte “İstanbul’da Zaman” adlı bir kitap hazırlıyorlardı. O kitap için bu öyküyü gönderdim; çok beğenmiş. Ben de ona ithaf etmek istedim. Trianon’a el değiştirdikten sonra onunla da gitmiştik.

Öyküde bir kez daha görüyoruz ki, eski kuşak edebiyatçılar belli mekanlarda sürekli bir araya geliyor, birbirlerinden besleniyor... Ya bugün?

Bugün yazarlar arasında ayrışmalar başladı. Biz öyle değildik; buluşup yazdıklarımızı okuyabiliyor, bizden önceki kuşaklarla yaptıklarımızı sınayabiliyorduk. O açıdan bana talihsiz geliyor yeni kuşak.