Haftalık Ekonomist Dergisi, Türk iş dünyasının elindeki resim koleksiyonlarını araştırdı.
Buna göre, Türk iş dünyasının elinde 20 özel müzeyi doldurabilecek kadar resim koleksiyonu bulunuyor. Rahmi Koç, Suna-İnan Kıraç’ın, Oya-Bülent Eczacıbaşı’nın öncülük ettiği koleksiyonerler, ortalama yılda 100 bin dolarlık bütçe ayırıp, koleksiyonlarını genişletiyor.
Türk iş dünyasının tanınmış isimlerinden pek çoğu aynı zamanda iyi bir resim koleksiyoneri. Rahmi Koç, Suna-İnan Kıraç çifti, merhum işadamı Sakıp Sabancı ile Oya-Bülent Eczacıbaşı gibi Türkiye’nin önde gelen koleksiyonerlerinin elindeki sanat eserleriyle en az 20 müze kurulabileceği belirtiliyor. Ekonomist Dergisi’nin haberine göre, bu koleksiyoncular hobileri için yıllık en az 100 biner dolar gibi bir bütçe ayırıyor. Türkiye’deki koleksiyonlar ağırlıklı olarak yerli ressamların, çağdaş cumhuriyet dönemi ve son dönem Osmanlı eserlerini kapsıyor.
Yıllık 200 bin dolar
Pahalı bir merak olan koleksiyonculuk için sadece para yeterli olmuyor. Bunun için daha çok derin bir kültür ve ince bir zevk gerektiği ifade ediliyor. Kimi sanat danışmanlarına göre Türkiye’deki koleksiyoncular bu hobileri için yıllık en az 40-50 bin dolar, en çok da 200 bin dolar gibi bir bütçe ayırıyor. Kimi danışmanlar ise koleksiyoncuların ayırdıkları bütçe konusunda kesin konuşmanın doğru olmayacağını, bazen bir yıl boyunca hiçbir şey almadıkları gibi, tek bir tablo için milyon dolarlar ödeyebileceklerini söylüyor.
Koç Ailesi öncülük etti
Antik A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Artam, geçtiğimiz son 4-5 yılda Türk iş dünyasının özel müzecilik alanında gerçekleştirdiği önemli projelerin, koleksiyonculuk konusuna olan ilgiyi artırdığını ifade ediyor. Koç Ailesi’nin ilk adımı attığı Sadberk Hanım Müzesi’nden sonra son yıllarda açılan Rahmi Koç Müzesi, Sakıp Sabancı Müzesi, İstanbul Modern, Santral İstanbul, Pera Müzesi ve Elgiz Çağdaş Sanat müzelerinin kurulması ile Türkiye, özel müzecilikle tanışmış oldu.
Kıraç Ailesi meraklı
Türk iş dünyasının yakından tanıdığı Suna-İnan Kıraç çiftinin 500’ün üzerinde oryantalist tablosu bulunuyor. Bunlardan en değerlisi, Osman Hamdi’nin ünlü tablosu ’Kaplumbağa Terbiyecisi’. Çiftin 5 milyon YTL’ye aldığı bu tablo ile beraber kendilerinin kurduğu Pera Müzesi’ne bağışladıkları tabloların bugünkü değerinin 350 milyon dolardan fazla olduğu belirtiliyor.
Sabancı koleksiyonu müzede
Merhum işadamı Sakıp Sabancı’nın 1960’lardan bu yana başladığı koleksiyonculuk faaliyetlerini taçlandırdığı Sakıp Sabancı Müzesi’nde sergilenen ve Sabancı Ailesi’ne ait koleksiyonun değerinin ise yarım milyar doları aştığı belirtiliyor.
Eczacıbaşı Ailesi özel müzeye hazırlanıyor
İş dünyasının sanata önem veren çiftlerinden Oya-Bülent Eczacıbaşı’nın İstanbul Modern’de sergilenen koleksiyonlarının değerinin 100-150 milyon dolar arasında değiştiği belirtiliyor. Eczacıbaşı çiftinin şimdilik halka açmadıkları ayrı bir koleksiyonları olduğu ve belli bir büyüklüğe ulaştığında bunu halka açacakları söyleniyor. Buradaki özel koleksiyonda sadece ünlü ressam Burhan Doğançay’a ait 60’a yakın tablo bulunduğu tahmin ediliyor.
Özel müzeye devlet desteği sağlanmalı
1970’li yıllardan bu yana sanat galerisi işletmeciliği yapan Baraz Galeri’nin sahibi Yahşi Baraz, şu anda özel sektörün elindeki eserlerle 15-20 tane özel müze açılabileceğini söylüyor. Türkiye’de özel müze açmanın oldukça zor bir prosedürü bulunduğunu anımsatan Baraz, şöyle devam ediyor:"ABD’de 4 bin 500 özel müze bulunuyor. Japonya’da 2-3 ayda bir özel müze açılıyor. Eğer bu konuda bir devlet desteği sağlanırsa elinde çok sayıda değerli eser bulunan koleksiyoncular, özel müze açabilirler."
Koleksiyoner olmanın ayrıcalığı ölçülemez
Müzayede şirketi Antik A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Artam, "Zaten sınırlı sayıda olan Türk ressamlarımızın, eserlerinden bir tanesine bile sahip olmak büyük bir ayrıcalıktır ve bu parayla ölçülemez. İşte bu yüzden sanat eserleri koleksiyoneri olmanın ayrıcalıkları hiçbir şeyle ölçülemez" dedi.
Yeni koleksiyonerlerin çıkması sevindirici
İstanbul Modern’in şef küratörü Levent Çalıkoğlu, Türkiye’de son dönemde özellikle çağdaş sanat eserlerine ilginin arttığını ve bunun sevindirici olduğunu söylüyor. Çok sayıda yeni koleksiyonerin bilinçli bir şekilde hem Türkiye’deki hem de dünyadaki sanat gündemini yakından izlediğini ifade eden Çalıkoğlu, "Türkiye’de çok sayıda koleksiyoncu, bu işi biraz gizli bir şekilde yürütmeyi tercih ediyor. Aslında ülkemizde önemli bir potansiyel var ve bu zaman içinde kendini daha fazla gösterecek" diyor.