|
Afganistan’ın inşasına 3 milyar
dolar
Afganistan’ın yeniden yapılandırılması için kreditör kuruluşlar 3
milyar dolar yardım vermeyi planlıyor. 21-22 Ocak’ta Tokyo’daki
konferansta yardım miktarı netleşecek.
Tokyo’da gelecek hafta toplanacak 50’yi aşkın ülke ile uluslararası
örgütlerden oluşan kreditörler, Afganistan’ın yeniden inşası sürecinin
başlatılması için 3 milyar dolara kadar yardım verecekler. Bu arada,
Japonya’nın Afganistan konularında özel temsilcisi ve Birleşmiş Milletler
Mülteciler eski Yüksek Komiseri Sadako Ogata, Afganistan’ın yeniden inşasının
uzun vadeli bir proje olduğunu, uluslararası kurumların projeye vadede
kendilerini adamaları gerektiğini söyledi.
Japon Yomiuri Gazetesi’nin ilk sayfadan verdiği haberine göre,
Afganistan’ın yeniden inşası için ilk raporun hazırlanacağı
Tokyo’daki konferansta, ilk 2.5 yıl için 3 milyar dolara kadar katkı, bunun
altıda birinin Japonya tarafından vaad edilmesi bekleniyor.
Gazete, kaynak belirtmeden verdiği haberinde, Japon Başbakanı Junichiro
Koizumi’nin konferansın açılışındaki konuşmasında, Afganistan’ın
yeniden inşası için 550 milyon dolar hibe etme planını duyuracağını
bildirdi.
Afganistan’ın yeniden inşası için ABD’nin 400 milyon dolar, 15 üyeli
Avrupa Birliği’nin (AB) de 350 milyon dolar yardım etmesi bekleniyor.
5 MİLYAR YEN GEREKLİ
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) dahil bir grup uluslararası örgüt,
Afganistan’ın yeniden inşasının ilk aşamasının maliyeti için 5 milyar
yen civarında kaynak gerektiğini tahmin ediyor.
Japon Dışişleri Bakanlığı’ndan bir yetkili gazetecilere açıklamasında,
5 milyar yenlik hibe hedefinin gerçekçi olup olmadığını söylemek için
henüz erken olduğunu bildirdi.
ABD, AB ve Suudi Arabistan’ın evsahipliğindeki Tokyo’daki konferansa, BM
Genel Sekreteri Kofi Annan, ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell ile
Afganistan’da geçici hükümetin Başbakanı Hamid Karzai’nin katılımı
planlandı.
TÜRKİYE’DEN DE HEYET GİDİYOR
Tokyo’daki konferansta Türkiye’yi Devlet Bakanı Edip Safder Gaydalı’nın
başkanlığındaki heyet temsil edecek. Ayrıca Dışişleri Bakanlığı Müsteşar
Yardımcısı Büyükelçi Ali Tuygan, Genel Müdür Yardımcısı Şakir Fakılı,
Türkiye’nin Tokyo Büyükelçisi Yaman Başkut ve diğer yetkililer ile Dış
Ekonomik İlişkiler Konseyi (DEİK) Avrasya Koordinatörü Ali Akkaya ve
Uluslararası Müteahhitler Birliği Türkiye Genel Sekreter Yardımcısı Ruhi
Kalkan da hazır bulunacak.
OGATA: YENİDEN İNŞA UZUN SÜRECEK
Bu arada, Japonya’nın Afganistan konularında özel temsilcisi ve Birleşmiş
Milletler Mülteciler eski Yüksek Komiseri Sadako Ogata, uluslararası camiadan
Afganistan’ın yeniden inşasına uzun vadede kendilerini adamalarını
istedi.
Ogata, basın toplantısındaki açıklamasında, Tokyo’daki konferansın
sadece ilk adım olduğunu, çok uzun süreli sürekli yardım çabası gerektiğini
vurgulayıp, kreditörlerin iki taraflı yardımlarının uluslararası örgütler
kanalıyla olana kıyasla daha süratle aktarılabileceğini söyledi.
“İki taraflı yardım sadece bencillik olarak değerlendirilmemeli” diyen
Ogata, kreditör ülkelerin kendi hesaplarına yardım yollarını görmeleri
halinde çoktaraflı kuruluşları beklememeleri gerektiğini kaydetti.
Ogata, bu tür durumlarda, kreditör ülkelerin sorumluluğu üstlenip, yardım
alan ülkeyle işbirliği halinde yardımı idare etmesini istedi.
FON KURULMASI DÜŞÜNÜLÜYOR
Tokyo konferansı katılımcıları, kreditör ülkelerin nihayetinde kendi yardımlarını
kendilerinin kullandıracağını belirtirken, Dünya Bankası, daha küçük ülkelerin
yardımlarını idare edecek bir fon kuracak. Büyük kreditör ülkeler, siyasi
faydasını düşünerek, spesifik projelere iki taraflı yardım vermeyi
istiyor.
Kreditör ülkelerin Afganistan’ın yeniden inşası için daha fazla kaynak
ayırmaya hazırlanmasını isteyen Ogata, paranın en gereken yerlerde
harcanmasını garantilemek için Afganistan için bir koordinasyon kurumu oluşturulmasına
öncelik verilmesini istedi. Ogata, “Afganistan’da koordinasyona ihtiyacımız
var, bu, Tokyo, New York ve Washington gibi uzak yerlerden yapılamaz” dedi.
Afganistan’ın yeniden inşası için geniş kapsamlı çabalar, ABD liderliğindeki
askeri harekatan çok daha fazla sabır isteyecek. Ancak, Afganistan’ın
Taliban ve Al-Kaide örgütü gibi radikal hareketlerin bir daha besleyici
zemine dönüşmemesi hayati önem taşıyor.
Kreditörler, başbakan Karzai geçici hükümetinden, Afganistan ekonomisini
uyuşturucu ticaretine bağımlılıktan kurtarması, kadınların eşitliğini
teşvik için plan isteyecek. Karzai ise dünyanın diğer yerlerindeki sorunlar
karşısında Afganistan’ın unutulmamasını isteyecek.
6 MİLYON MÜLTECİ YERLEŞTİRİLECEK
Afganistan’ın yeni yönetimi, dış ülkelerde mülteci, sürgün olarak yaşayan,
yurtdışında yaşayan ya da çatışmalar ve kuraklık nedeniyle, ülke içinde
yerinden-yurdundan olmuş altı milyon kişiyi yerleştirmeye öncelik verecek.
Uzun vadede, Afganistan’ın doğal kaynaklarının geliştirilip canlı bir
ekonomi yaratılması hedefleniyor. Kentsel hizmetler, ulaştırma, mayın
temizleme ile uyuşturucu ticaretiyle mücadeleye ağırlık verilip, kendi
kendine yeterlilik sağlanacak.
Tokyo’daki konferansta vaad edilecek para, yeni kurulan geçici hükümetin
masraflarının ödenmesi ve ulusal uzlaşma dahil, Afganistan’ın en acil
ihtiyaçlarına harcanacak. BM Kalkınma Programı (UNDP) Afganistan’ın
yeniden inşası için 10 yılda 15 milyar dolar, AB ise 9-12 milyar dolar dış
yardıma ihtiyaç duyulacağını hesapladı.
NTVMSNBC
|
