|
Türk mütaahhitler Karzai'yi ağırlıyor
 Afganistan'daki
1.7 milyar dolarlık işin 300-400 milyon dolarlık kısmının Türk firmaları
tarafından alınabileceğini belirten Tuğrul Erkin, Mayıs ve Haziran aylarında
Dünya Bankası'nın yol projeleri ihalelerinin başlayacağını söyledi.
Afganistan'daki resmi temaslar arasında en önemlisi Afganistandaki geçici
hükümetin başbakanı Karzai ile yapılan görüşme oldu. Siz Karzai ile tanıştınız.
Türkiye'ye bakışı nasıl?
Devlet Bakanı Şükrü Sina Gürel, büyükelçimiz ile birlikte Karzai ile görüştü.
Resmi görüşmenin ardından Karzai, bizimle tanıştı. Kendimizi tanıttık,
ayaküstü sohbet ettik. Karzai, bir Amerikalı gibi. Amerikalı edasıyla konuşuyor,
nazik, sempatik bir kişi. Biz de o ana kadar bir şüphe vardı: Karzai Türkiye'den
uzak duruyor. Barış Gücü'nün gelmesinde, kendisinin Türkiye'ye gelmesinde
bir takım geciken davranışları olmuştu. Ve bundan dolayı bir şekilde Türkiye'yi
çok tutmadığı kanaati vardı. Karzai ile resmi bir temas yapılmamıştı. Görüşmede
Karzai'nin 27 - 29 Mart tarihinde Türkiye'ye gelmesi kesinleşti. Biz de
kendisini İstanbul'a getirmek için uğraşıyoruz. İstanbul'da bir yemek ve
ortak toplantı yapabiliriz.
Hükümet yetkilileriyle resmi temaslar yapıldı, iş adamları olarak
sizler de bakanlarla görüştünüz. Bu görüşmelerde Afganistan'ın yeniden
yapılanması konusunda öne çıkan noktalar neler oldu?
Kentsel Kalkınma, Taşımacılık, Hafif Sanayi, Su ve Elektrik, Yeniden Yapılanma
bakanlıkları ile görüşmeler yaptık. Kiminde bakan düzeyinde kiminde yardımcı
düzeyinde görüşmelerimiz oldu. Su ve Elektrik Bakan yardımcısıyla yaptığımız
görüşmede hazırlamış oldukları 70 projenin listesini bize verdi. Su ve
elektrik projeleri daha ziyade onarım projeleri. Ancak liste henüz Dünya
Bankası tarafından onaylanmamış. Yine görüşmelerimizde kentsel yapılanma
konularını görüştük. Hafif sanayide neler yapılabileceğini anlattılar.
Ertesi gün Yeniden Yapılanma Bakan Yardımcısı ile görüştük. Pakistan'da
da kendisiyle tanışmıştık. Almanya'da Münih Üniversitesi'nde ekonomi
profesörü. Kendisiyle sohbet etme imkanı buldum. Yeniden Yapılanma bakanlığı
bir nevi Devlet Planlama Teşkilatı gibi çalışıyor. Tüm projeler bakanlığa
geliyor bakanlık bu projeleri ihtiyaçlara göre diziyor. Onayladıktan sonra
ilgili bakanlığa gönderiyor ihale prosedürünü onlar yapıyor. Yine son
derece önemli kişi Karzai'nin danışması Eşref Gani'yi ziyaret ettik. Yapılacak
çalışmalar hakkında ne gibi yöntem izleyeceklerine dair bilgiler verdi.
Daha sonra da Ticaret bakanı ile görüştük. Bizim temaslarımız bu kısmıyla
bitti. Dışişleri Bakanı Abdullah Abdullah ile görüşme oldu. Akşam yemeğine
BM temsilcileri geldi.
Afganistan'ın yeniden yapılanması programında ilk etapta yapılacak işler
neler olacak?
Mütevazi şartlarda yapılmış 1.7 dolarlık oranım ve yapım listesi var. Önce
onarabildiklerini onarıp çalıştırmak istiyorlar, sonra yenisini yapmayı düşünüyorlar.
Listede yol dışında yeniden yapım işleri fazla yok. Onarım işlerinde de
çok büyük ağırlıkta elektrik şebekeleri, şehirlerarası elektrik şebekeleri,
santraller yer alıyor. Listeyi Birleşmiş Milletler ve Dünya Bankası'na
vermişler ve paranın her an serbest bırakılmasını bekliyorlar. Bırakıldığı
an ihale yapılacak.
Bu onarım ihalelerine Türk firmaları girebilecek mi? Uluslararası yardım
fonuna katkıda bulunmak ihalelere girebilmek için gerekli mi?
İki tür iş var bir kısım iş doğrudan doğruya yardım yapanların verdiği
parayla yapılacak. İran 580 milyon dolar, Pakistan 100 milyon dolar para
verdi. Hükümet, bir bölgedeki elektrik şebekesinin Pakistan'ın verdiği
para ile yapılmasına karar verdiği anda artık o işi Türk firmasının
yapması sözkonusu değil. İran ve Pakistan'ın dışında İspanya'nın 100,
ABD'nin 300 - 400 milyon doları var. Almanya ve Japonya'nın parası var.
Japonya, Almanya ve ABD'nin fonlarından yapılacakları mutlaka o ülkenin şirketleri
yapacak ama Türk firmaları bunların ortağı olabilir. Bu ülkelerin
verdikleri paraların tamamı 1.7 milyar doların içinde değil. Muhtemelen bu
işleri kendileri yapmayacaklar. Bunlar hareket, yüksek teknoloji gerektiren işler
değil. 1.7 milyar dolarlık onarım işlerinde Türk firmalarına iyi bir yönetimle
300 - 400 milyon dolarlık iş çıkabilir. Ayrıca Dünya Bankası ve Asya Kalkınma
Bankası ve UNDP'nin işleri olacak. Mayıs, haziran gibi Dünya Bankası'nın
yol projeleri ile ilgili ihaleleri başlayabilir. Türk firmalarının şansları
var. Dürüst şartlar altında ihale yapılacağını düşünüyoruz. Şeffaf
ihaleler de konuları itibariyle tam bizim yapacağımız işler, dolayısıyla
şansımız var.
Türkiye bir miktar yardımda bulundu. Yeni bir katkı yapması gerekiyor
mu?
Türkiye elinden geleni yapıyor, askeri birliğimiz orada. Elçiliğimiz 25 kişiyi
barındırabilecek bir yapıda. Elçiliğin içinde 50 kişiyi barındırabilecek
yeni bir bina yapılıyor. Afganistan'a giden devlet görevlisi, işadamı o
binada kalma imkanına kavuşacak. Çünkü bugün orada kalınabilecek yer yok.
Bir İnter Continantel var, suyu akmıyor. Bir oda da üç dört kişi kalıyorsunuz.
Bazı katlarını da Birleşmiş Milletler kiralamış. Elçiliğin yaptığı
bu yardım çok ciddi bir alt yapı. Artık işadamları olarak oraya gittiğimizde
barınabileceğimiz bir yer olacak. Afganistan'da da Türkiye'ye karşı çok
ciddi bir sempati var. Elçiliğimiz, Taliban zamanında dahi kapatılmayan ve
binasına tek bir kurşun bile atılmamış. Gözle görünmeyen ancak çok önemli
yardımlar da yapılıyor. Mesela biz Afganlı altı doktoru uçağımızla Türkiye'ye
getirdik. Kullanamadıkları bazı tıbbi aletleri öğrenmek için bir süre
Ankara Hacettepe Hastanesi'nde bulunacaklar. İhsan Doğramacı, Atatürk Çocuk
Hastanesi içinde laboratuvar kurmaya uğraşıyor. Müteahhitler Birliği ve DEİK
olarak elçiliğimize 10 bin dolar bağışta bulunduk. Yapılan bina ve
masraflar için. Karşı tarafa da bir takım bağışlar yapılabilir, başbakanlık
binasının telefonları Türkiye'den götürülecek santralle çalıştırılabilir.
Hastanenin su sorunu var. Bu türde halkın yaşamını kolaylaştıracak yardımlar,
hem morali düzeltir hem de Türkiye'ye olan sevgiyi arttırır. Bu ortamda
bizim başka işlere de yaklaşmamız çok daha kolay olacaktır. Kentsel Kalkınma
bakan yardımcısı şehir planlamacısı aradıklarını söyledi. Gönüllü
şehir planlamacıları gidip bir süre çalışabilir. Uzmanlarımız ihtiyaç
olan bakanlıklarda çalışırlarsa standartları bilirler ve bizi yönlendirirler.
Yeniden yapılanma 1.7 milyar dolarlık onarım işleri ile kalmayacak.
Uzun vadeli ve yüksek bütçeli bir yeniden yapılanma programı planlanıyor.
Türk firmaları için ne tür şanslar var?
Afganistan'da şansımız dört ayak üzerine oturacak. İtibarımız, iyi örgütlenmiş
ve can siparane çalışan elçiliğimiz, askeri gücümüz ile sosyal yardımlar.
Ben (burada güzel bir kapı var ve biz buradan iyi para vururuz) diye bakmıyorum.
Türkiye için son derece güzel kapıdır, Türkiye'nin itibaridır. Türkiye'nin
o bölgedeki itibarını pekiştirmek için son derece önemli bir kapı. Bu
itibar, Pakistan'a, Özbekistan'a, Tacikistan'a, İran'a atlar. Biz daha öncede
yaptık ama dozajını tutturamadık. Kuveyt'te, Bosna - Hersek'te, hatta Kıbrıs'ta.
Para harcamanın da ötesinde bunu doğru harcamak gerekiyor. Afganistan'da
bakanlar etnik kimliklerine göre seçilmişler ve çoğu kendi bölgesinde
bulunuyor. Bakan yardımcıları ise genelde yurtdışından çağrılmış.
Sovyet işgali sırasında yurtdışına gitmişler, çoğu Almanya'da okumuş.
Esas işi bunlar yürütecekler. Geçici kabine kesinleştiği zaman bunların
bir kısmı bakan olacak, büyük bir kısmı da yerlerini koruyacak. Bu nedenle
Karzai geldiğinde de en önemli konunun iyi dostluk ve iyi ilişkiler kurmak
olduğunu düşünüyorum. Bir de Türkiye'nin gücünü göstermek bakımından
önemli. Gücü göstermek ille bir demir - çelik fabrikası göstermek değil,
gerekirse iyi giden bir trafik, güzel bir cadde, tarihi bakımlı bir alan,
otel odasında iyi işleyen bir tv, tertemiz akan bir su. Bunlar da bir gösterge.
Biz de İstanbulda Karzai'yi kusursuz bir organizasyonla ağırlayıp, kusursuz
bir hizmet vermeye çalışacağız.
Finansal Forum
|
