|
Afet fonu kararnameleri artık
tarihe karışıyor
Bayındırlık ve İskan Bakanı Abdulkadir Akcan’ın Bakanlar Kurulu’na
sunmak üzere hazırladığı ‘Afet Yasası’na göre, hükümet, afete uğrayan
yerlere yardım için kararname çıkarmayacak. Yeni bir ‘fon’ devreye
sokulacak. Fonun denetimini ise Sayıştay yapacak.
Koalisyon ortakları arasında sürekli olarak krize sebep olan afet fonu
kararnameleri, Bayındırlık ve İskan Bakanı Abdulkadir Akcan’ın hazırlayıp
önümüzdeki günlerde Bakanlar Kurulu’na sunacağı yeni ‘Afet Yasası’yla
tarihe karışacak. Hükümet bundan böyle afete uğrayan belediyelere maddi
yardımda bulunmak için kararname çıkarmayacak, kararname yerine yasayla oluşturmayı
düşündüğü ‘fon’u devreye sokarak afetzedelere hızlı bir şekilde
yardım götürecek. Kamu bankalarından, alkollü içeceklerden ve talih
oyunlarından alınan vergilerin belirli bir bölümü afet fonuna kaynak olarak
aktarılacak. Bu fon Bayındırlık Bakanlığı bünyesinde yer alacak,
Denetimini ise Sayıştay yapacak. Böylece afetlerin yaşandığı dönemlerde
siyasiler arasında sık sık gündeme gelen, ‘benim bölgeme az yardım yaptın’
tartışmaları da ortadan kalkmış olacak.
Yeni yasayla, deprem ve doğal afetler karşısında devlet kurumlarında yaşanan
koordinasyonsuzluğun da ortadan kaldırılması düşünülüyor. Bundan böyle
Marmara Depremi sonrası olduğu gibi sayıları 6’yı bulan kararname çıkartılmayacak.
Tasarının kanunlaşmasıyla, kararname yerine, kanuna dayalı alt yönetmeliklerle
koordinasyon sağlanacak. Sivil toplum kuruluşları, Kızılay, askeri, mülki
ve mahalli idareler arasındaki görev, yetki ve işbirliği konuları net
olarak ortaya konulacak. Böylece afetlerden sonra yaşanan hantal yapı, yerini
daha çabuk karar alabilen mekanizmaya bırakacak.
Öte yandan oluşturulacak ‘fon’dan afetzedelere para aktarılmasını öngören
tasarıda, kamu iktisadi teşekkülü (KİT)’lerden, devlet bankalarının yıl
sonu bilanço kârlarının yüzde 3’ü, her türlü piyango ve şans oyunlarının
safi hasılatının 0,3’ü, alkollü içecek, tütün ve tütün mamullerinin
teslim ve ithalatı, akaryakıt, motorlu taşıtlar ve doğalgazdan alınan
vergilerin, vergi hasılatının on binde 5’i kaynak olarak aktarılacak. Yeni
Afet Kanunu ile 1959’da çıkarılan ve işlevsiz hale gelen 7269 Sayılı
Afet Yasası’yla ilgili bütün kanun hükmünde kararname ve yönetmelikler
de bir çatı altında toplanacak.
Zemin etüdü zorunlu
Tasarıda ayrıca eski kanunda sorumluluk sahibi olmayan belediyelere cezai yükümlülükler
geliyor. Belediyelere, herhangi bir yeri iskana açmadan önce zemin etüdü ve
afet riskini belirlemesi zorunluluğu getiriliyor. Belediyelerin zemin etüdü
ve deprem riski olan yerlerde yapılaşmaya onay vermesi veya kat iznini
kurallara aykırı bir şekilde kullandırması karşısında, Bakanlar
Kurulu’nun belirleyeceği yüksek oranda cezalar uygulanacak. Tasarıda, Bayındırlık
Bakanlığı bünyesinde afetlerde yaşanan zararların önlenmesi ve azaltılması
amacıyla bir araştırma enstitüsü kurulacağına da işaret ediliyor. Bu
enstitü, vali ve kaymakamlar, asker ve hakim sınıfından olanlar hariç,
18–65 yaş arasındaki bütün vatandaşlara afet süresince görev vermeye
yetkili olacak. Vali ve kaymakamlar, belirlediği şahıslara afet bölgelerinde
görev verebilecek. Bakanlık gerekli görürse, artçı sarsıntılarda bile
devam etmekte olan tüm inşaatları ikinci bir emre kadar durdurabilecek.
Zaman
|
