|
Çiğli Organize çöküyor
İzmir ekonomisinin bel kemiği, binlerce kişiye istihdam sağlayan, Türkiye'nin
örnek sanayi bölgeleri arasında gösterilen Atatürk Organize Sanayi Bölgesi
(AOSB) çöküyor. ODTÜ profesörleri tarafından hazırlanan rapora göre bölgenin
zemininin bugüne kadar 3 metre çöktüğü ortaya çıktı. Raporda ayrıca bölgenin
10 yıl içinde 2 metre daha çökeceğinin belirtilmesi şok etkisi yarattı.
Zeminin çökmesi nedeniyle meydana gelen kod farkı yüzünden Ocak ayında yaşanan
sel felaketinde bölgede 63 fabrika sular altında kalırken, yaklaşık 50
trilyon lira zarar meydana gelmişti. Sigorta şirketleri de bölgede sigorta
primlerini artırırken, yaptığı anlaşmalarda meydana gelen zararların tümünü
karşılamamak üzere ek madde ilave ediyorlar. Bölge, denizden karaya doğru
tabaka halinde ters bir eğilimle kayıyor. OSB'de bazı sokaklarda yollarda
çökmeler görülürken, denize doğru akması gereken oluklar da su kara tarafına
doğru akmaya başladı.
Yatırımını durdurdu
AOSB'ndeki arazisi üzerine döküm fabrikası kurmak için harekete geçen
Cevher Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Özyavuz'un, ODTÜ Öğretim Üyesi
ve Zemin Mekaniği Uzmanı Prof Dr. Orhan Erol'a hazırlattığı rapor gözlerin
bölgeye çevrilmesine neden oldu. Raporu gören Haluk Özyavuz 500 kişiye
istihdam sağlayacak tesis yatırımını askıya alırken, sorunun çözümü için
İzmir'de başta EBSO ve OSB Yönetimi olmak üzere, tüm kuruluşların çalışma
yapması gerektiğini belirtti.
2 metre daha çökecek
İzmir'de yaratılan katmadeğerin yüzde 25'inin gerçekleştirildiği, 21 bin
kişinin istihdam edildiği bölgede hazırlanan rapor, halen yatırımı olan
sanayicileri de korkuttu. Prof. Dr Orhan Erol tarafından hazırlanan rapor, 22
Mart 2002 tarihini taşırken, çökmenin bölgede fabrikaların yılda 3 milyon
metrekübü aşan yeraltı suyunu kullanmasından kaynaklandığı belirtiliyor.
Cevher Döküm için hazırlanan raporun, AOSB'deki genel bir sorunun parçası
olduğunun ifade edildiği raporda, "AOSB zemininin çöktüğü yönündeki
ilk teşhis 1998 yılında konuldu. 1998 yılında 2 metre olan çökme, yoğun
su çekilen bölgede bugün, 3 metreye ulaşmıştır. Bu durum çökmenin devam
ettiğinin bir göstergesidir. 10 yıl içinde bölge 2 metre daha çökme riski
taşıyor" denildi.
Yatırım yapmak sakıncalı
Orhan Erol raporun sonuç kısmında ise bu bölgeye yatırım yapmanın sakıncalı
olduğunu belirtiyor. Erol raporunda. Çökme probleminin bölgedeki fabrikaları
çalışamaz hale getirip getirmeyeceğinin iyi bir şekilde araştırılması
gerektiği ifade ediyor. Genel çökmenin makro seviyede olduğunun vurgulandığı
raporda, sorunun İzmir'in sorunu olduğu ve kısa sürede çözülmesi gerektiğine
de dikkat çekiliyor.
Neden çöküyor?
AOSB'nin yer aldığı bölgenin zemini Gediz Nehri'nin alüvyonlarından oluşuyor.
Bölgede faaliyet gösteren 440 fabrika su ihtiyacını 130 artezyen kuyusundan
karşılıyor. Su kullanımı 1980'li yıllardan itibaren her yıl artan
miktarda devam ediyor. Özellikle gıda sektöründe faaliyet gösteren firmalar
büyük oranda su tüketiyor. Yılda 3 milyon metrekübün üzerinde yeraltından
su çekiliyor. Yeraltından suyun çekilmesine bağlı olarak oluşan boşlukların
hareketlenmesi ile de çökme meydana geliyor, 1998 yılında bu çözme 2 metre
seviyesine ulaşırken, bugün çökme 3 metreye ulaştı.
Çözüm ne?
Çökmenin önüne geçmek için öncelikle yeraltı suyu kullanınımın
kontrol altına alınması gerekiyor. Özellikle yeni yerleşime açılan sanayi
parsellerinde yeraltı suyu çekiminin sınırlandırılması şart. Yeraltı
suyu yerine bölgeye başka kaynaklardan ucuz su getirmek gerekiyor. İZSU ile
OSB yönetimi bu konuda çalışıyor. Menemen yakınlarında kurulacak bir
barajdan bölgeye su getirmek için bir proje yürütülüyor. Ayrıca çok su
kullanan firmaların bölge dışına çıkarılması da düşünülüyor.
Kuyular kapanacak
AOSB İdari Komite Başkanı Kadri Şeker sorunun gündemlerinin birinci
maddesini oluşturduğunu belirterek, bundan sonra sularını İZSU'dan
alacaklarını ve bölgedeki 130 kuyuyu kapatacaklarını söyledi. Zemin çökmesi
ve direnaj kanalları için Dokuz Eylül Üniversitesi'ne 24 milyar liraya proje
hazırlattıklarını ve projenin önümüzdeki hafta tamamlanacağını açıklayan
Şeker, bu proje doğrultusunda önlemleri alacaklarını söyledi.
Aliağa'dan su getirecekler
PETKİM'in barajından da bölgeye su getirmek için çalışmalarının sürdüğünü
anımsatan Şeker, "Arıtma tesisinin suyununda bölgede kullanılması için
çalışmalarımız var. Bundan sonra bölgede kuyu açılmaması için bağlayıcı
karar alacağız. Sorunu en kısa sürede çözmek için elimizden geleni yapıyoruz"
dedi.
Sigorta primleri yükseldi
Sigorta şirketleri de bölgedeki çökme nedeniyle, sigorta primlerini artırdılar.
Daha önce yaşanan sel felaketinden sonra bölgede araştırma yapan sigorta şirketleri,
bölgenin riskli olması nedeniyle daha sonra firmalarla yaptıkları anlaşmalarla
daha fazla prim istemeye başladılar. Ayrıca daha önce bölgedeki hasarların
tamamını karşılayan sigorta firmaları, artık zararların yüzde 20'lik bölümünü
de karşılamama kararı aldı.
Zararım 2.5 milyon dolar
Bölgede fabrikası olan İşadamı Cem Bakioğlu ise, zemin çökmesi nedeniyle
meydana gelen sel felaketinde 2.5 milyon dolar zarara uğradığını söyledi.
Sigorta şirketlerinin bile bölgedeki sorun nedeniyle sigorta primlerini yükselttiğini
ifade eden Bakioğlu, mağduriyetlerinin giderilmesi bu sorunun biran önce çözülmesini
istediklerini belirtti.
Çözüm arıyoruz
Ege Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Salih Esen ise konunun
abartıldığını belirterek, sorunun fabrikaların su ihtiyaçlarını
artezyen açarak yeraltından sağlamasından kaynaklandığını söyledi. OSB
İdari Komitesi ve EBSO olarak sorunun çözümü için çalıştıklarını
vurgulayan Esen, "Bölgeye başka bir yerden su getirme projemiz sürüyor.
Sanayiciler su ihtiyacını en az maliyetle karşılamak durumdu. Bunun için İZSU
ile ortak çalışmalarımız sürüyor. Ayrıca yoğun su tüketen sanayi
tesislerinin de bölge dışına çıkarılması planımız var. Şu anda bölgede
yatırım yapılamayacak bina inşa edilemeyecek diye bir durum yok. Sanayi
parselleri hala satılmaya devam ediyor" diye konuştu.
Necip Kalkan- Kalkan Çorap Sanayii
Sel nedeniyle zararım 200 milyar. AOSB'de en çok 10.000, 10.001 ve 10.002
sokaklardaki fabrikalar zarar gördü. Bizim ne günahımız var. Devlet OSB
yapmış. Bize de yatırım yapabilisiniz demiş. Buna rağmen bu tür
sorunlarla uğraşıyorsak bu devletin ayıbıdır.
Engin İnellioğlu- İnelli Plastik
Şu anda fabrikamız denizin 50 cm. altında. İlk fabrikayı kurduğumuzda yol
seviyesinden 1 metre yüksekteydik. Selde zararımız 750 milyar lira civarında.
AOSB yönetimi birşeyler yapmaya çalışıyor. Biz sorunun biran evvel çözülmesini
istiyoruz.
Ali Öztürk-Seran Boya
Bizim zararımız 90 milyar lira. Selde fabrikamızın deniz seviyesinin altında
olduğunu öğrendik. Bir daha bu tür olaylarla karşılaşmamak için
yetkililerden çözüm bulmasını istiyoruz.
Rüştü Okan-Üstünel Pompa
Selde büyük zarar gördük. Bugüne kadar alınmayan tedbirlerin faturasını
ödedik. Bizim zararımız 70-80 milyar lira. Tüm kurumların bir araya gelmeli
ve çözüm üretmeli. Bizim daha fazla fatura ödemeye gücümüz kalmadı.
Yeni Asır
|
