|
Tüp geçit 8 köprüye bedel
Uluslararası Anıtlar ve SİT'ler Konseyi'nin
raporunda, Bayındırlık Bakanı Akcan'ın açıklamalarıyla yeniden gündeme
gelen 3. köprünün, kültürel ve doğal miras üzerinde giderilmesi olanaksız
tahribatlar yaratacağına işaret ediliyor.
Araştırmalara göre gerçekleştiğinde "8 köprüye
bedel" olacağı saptanan "Marmaray" adı verilen demiryolu tüp
geçidi projesinin son aşamaya geldiği bir dönemde yapılan dayatma dikkat çekiyor.
Uluslararası Anıtlar ve SİTler Konseyi'nin 'ICOMOS' raporunda İstanbul Boğazı'na
3. köprü yapımının bölgedeki kültürel ve doğal miras üzerinde
giderilmesi olanaksız tahribatlar yaratacağına dikkat çekildi. Raporda, 3. köprü
için ''Arnavutköy-Kandilli'' arasının seçilmesi de ''talihsizlik'' olarak
değerlendirildi.
Bayındırlık ve İskân Bakanı Abdülkadir Akcan 'ın üst üste ve ''ısrarlı''
açıklamalarıyla yeniden gündeme gelen 3. Boğaz Köprüsü, kısa adı
''ICOMOS'' olan Uluslararası Anıtlar ve SİT'ler Konseyi'nin ''Risk Altındaki
Kültürel Miras'' raporunda da yer aldı. Kamuoyundaki ve uzman çevrelerdeki
tepkilere rağmen yine de yapılması durumunda, Boğaziçi SİT alanları ve
yeni çevre yolu bağlantılarının etkileme bölgelerindeki kültürel ve doğal
miras üzerinde giderilmesi olanaksız tahribatlar yaratacağına dikkat çekilen
raporda, 3. köprü için açıklanan ''Arnavutköy- Kandilli'' arası için de;
''İstanbul açısından talihsiz bir yer seçimi'' vurgulaması yapılıyor.
ICOMOS'un Risk Altındaki Kültürel Miras Raporu, dünya kamuoyunun ve BM'ye üye
tüm ülkelerin dikkatlerini ''insanlığın ortak kültür ve doğa mirası üzerindeki
tehdit ve tehlikelere'' çekmeyi ve bu evrensel miras değerindeki SİT'ler ile
anıtların söz konusu tehditlerden kurtarılabilmesi için de uluslararası işbirliği
ortamlarını yaratmayı amaçlıyor...
UNESCO gündeminde
Geçen günlerde çok sayıda ülkenin ulusal komite başkanları ve
temsilcileriyle birlikte İstanbul'da gerçekleştirilen ICOMOS genel yönetim
ve dünya genel kurulu buluşmasında, değişik kıtalardaki risk altında
bulunan kültürel mirasa ilişkin 2001- 2002 dönemi ''Dünya Raporu'' da ele
alındı. ''Heritage at Risk-ICOMOS World Report'' başlıklı raporun Türkiye
bölümünde ise ''öncelikli ve acil konu'' olarak 3. Boğaz Köprüsü
Projesi'ne yer verildi.
UNESCO'nun aynı konudaki ''danışman kuruluşu'' olarak da görev yapan ve
aralarında İstanbul'un da bulunduğu ''UNESCO-Dünya Mirası Listesi'' içindeki
ortak insanlık değerlerinin korunması konusunda teknik ve hukuksal normların
belirlenmesi alanında uzmanlaşan ICOMOS, aynı görevi uyarınca 3. köprü ve
Boğaziçi ilişkisini de bu raporuyla uluslararası bilim-kültür ve çevre gündemine
kazandırmış oluyor. Raporun Türkiye bölümünü hazırlayarak genel dünya
raporu içinde yer almasını sağlayan ICOMOS Türkiye Ulusal Komitesi Başkanı
Prof. Dr. Zeynep Ahunbay , ''3. Köprü Projesi'' ne karşı Arnavutköy semt
sakinlerinin son yıllardaki ''toplumsal muhalefet'' örgütlenmelerini de
''sivil toplum un kültürel ve doğal mirasa olan duyarlılığına'' örnek
olarak gösteriyor.
SİT'ler üzerinde bir 'kâbus'...
Köprü için; ''Bu semtteki kentsel SİT ve tarihsel mimari doku ile özgün
peyzajı mahvedecek bir kâbus'' tanımını yapan Ahunbay, raporda özellikle
şu saptamaların altını çiziyor: ''Geniş koruları ve kıyı şeridindeki
yalıları ile Kandilli, Asya'nın sakin atmosferini yansıtmaktadır. Avrupa kıyısındaki
Arnavutköy ise bir 19. yüzyıl Boğaz köyüdür ve ahşap mimarisi ile eşsiz
bir örnektir. Bu miras üzerinde yaratacağı tahribata rağmen hükümet
projeyi geri çekmemektedir...''
Hukuk ve bilim de risk altında...
3. Köprü Projesi'ne 1990'lı yıllarda Koruma Kurulu'nun da almış olduğu
olumsuz kararları var ve yasalar gereğince yürürlükte olan bu karşı
kararlara rağmen Bayındırlık ve İskân Bakanı'nın, ''Hemen başlayacağız''
şeklinde demeçler vermesi, bir anlamda ''hukuk devleti üzerinde de risk''
yaratmış oluyor.
Ulaştırma Bakanlığı'nca ''Marmaray'' adı verilen demiryolu tüp geçişinin
hazırlıklarında son aşamaya gelindiği bir dönemde 3. köprünün
''aniden'' dayatılmaya başlanması ise aynı riskin ''bilimsel ilkeler ve
planlama'' üzerinde de güçlendiğini gösteriyor... Çünkü, tüpgeçişi öngören
İstanbul ulaşım araştırmalarına göre, Marmaray gerçekleştiğinde ''8 köprüye
bedel'' bir rahatlama sağlayacak ve ilk iki köprü bile şimdiki yoğunluklarını
yitirecekler...
3. köprücüler, işte bu sonuç yaşanmadan, yani artık yeni bir köprüye
gerek kalmayacağı ''yaşanarak kanıtlanmadan'' bu son spekülatif projeyi de
İstanbul'a dayatmak niyetinde görünüyorlar...
Cumhuriyet - Oktay Ekinci
|
