|
Kapı koluna kadar modernizm
 Mimarlık
ve tasarım tarihinin kuzeyli ustası Arne Jacobsen'in 100'üncü doğum yıldönümü,
Proje 4L'de kutlanıyor. Eserlerini kapı kollarına dek tasarlayan sanatçının
ürünleri bugün bile yaşıyor
Danimarkalı tasarımcı ve mimar Arne Jacobsen, doğumunun 100'üncü yılında
hazırlanan özel bir kutlama sergisiyle, ülkesinin hemen ardından Proje 4L-İstanbul
Güncel Sanat Müzesi'nde, mimarlık ve
'lifestyle' meraklılarına tanıtılıyor.
Sergi, sanatçının mesleki ve kişisel kimliğini analitik bir yaklaşımla
ortaya koymaya çalışıyor. Müze girişinde, sanatçının
bizzat içinde yer aldığı retrospektif görüntülerin, Jacobsen'in yaşamı
ve üretim sürecine tanıklık etmiş önemli imzaların söyleşileriyle
harmanlandığı bir belgesel de, Jacobsen stili modern sandalyelere oturularak
görülebiliyor. Ancak bu belgesel yalnızca İngilizce.
'Modern' bir marka: AJ
Arne Jacobsen adı, bugün bile hâlâ üretilen birçok sandalye, metal ev eşyası
ve aydınlatma ürününde, çoğalarak ve değeri katlanarak yaşıyor. Örneğin,
Arne Jacobsen isminin baş harfleriyle 'AJ Sofra Takımı', 'AJ Sofa', 'AJ Kapı
Kolu', 'AJ Discus' lambaları veya karınca omurgasından esinlenilen formuyla
'Ant' iskemleleri,
'Oxford' iskemleleri, 'Yumurta Koltuk', 'Dil Sandalye' ve 'Kuğu Koltuk' gibi 'kült'
tasarımları, Proje 4L'nin çeşitli koridorlarında birer sanat eseri çekiciliği
ve zekâsıyla kendini sunuyor. Öte yandan Arne Jacobsen'in 1964 yılında
tasarladığı ve temel şekli silindir olan paslanmaz çelik sofra takımı da
sergide. Cylinda Line isimli bu takımın özelliği ise bazı parçalarının
ünlü New York Modern Sanatlar Müzesi koleksiyonunda bulunması...
Jacobsen'in kariyerinin çeşitli dönemlerine ait geçmiş yapılar için özel
olarak tasarladığı bu ürünler, günümüzde dahi aynı güzelliği ve
sadeliği içinde barındırdığı gibi, sergiye Türkiye'den destek veren çeşitli
tasarım firmalarından da sipariş edilebiliyor. Bu, modernizm rüzgârını
evlerinde sahiden estirmek isteyenler için 'altyapısı sağlam' bir gerekçe
olma anlamına da geliyor kuşkusuz.
İstanbul Güncel Sanat Müzesi zemin katının tamamında, Jacobsen'in
kariyerini 'Erken Dönem', 'Savaş Sonrası Yılları',
'Uluslararası Üslup Dönemi' ve 'Son Dönem İşleri' adı altında özetleyen
sergi, kurgusunu Jacobsen binalarına ayrılmış
'Mihenk Taşları' ve 'ölümsüz' Jacobsen tasarımları için tanımlanan
'Yaprak Dökmeyenler' başlıklarıyla tamamlıyor.
Sergiyi kucaklayan ve yaratan bu kavramlar, Jacobsen'in ürünleri bazında Türkçe
ve İngilizce görsel ve yazılı malzemelerle kronolojik olarak da harmanlanıyor.
Böylece sergi, 'Arne Jacobsen' kimliğini toplam sekiz dev panoda özetlemeyi
başarıyor.
Görkemli vefa gösterisi
Serginin gerçekleşmesinde büyük emeği geçen Danimarkalı Novo Nordisk
firmasının Jacobsen ile ilişkisi, 1930'lara uzanıyor. Sergide ve sergi için
hazırlanan Türkçe kitapta, Jacobsen'in Novo Nordisk diabet firması için
erken dönemde ortaya koyduğu Novo Terapeutisk Ek Binası ve son dönem işleri
arasında dikkat çeken Novo Industry binası da tanıtılıyor. Bu bakımdan
etkinlik bir yanıyla, ana sponsorun 100'üncü yaşgününde ustasına karşı
'saygı duruşu' olma özelliği kazanıyor.
'Topyekûn' harikalar
Erken dönem yapıtları arasında, daha 1929 Kopenhag Fuarı'nda 'Geleceğin
Evi'ni düşlemiş Jacobsen. Bunun yanı sıra geometriyi demokrasiyle buluşturan
'Bellavista-Bellevue' (Güzelyaşam/İyihayat) konutları, ya da, kapısından
tuzluklarına, aydınlatmasından armatürüne kadar tepeden tırnağa tüm öğeleriyle
tasarım yöneticiliğini yaptığı Kopenhag SAS Royal Oteli ve kendisine
onursal Oxford doktorası getiren St.Catherine Koleji gibi yapıtlarıyla da,
modernizmi Türkiye sınırlarında bilerek telaffuz etmemize ve anlayarak tartışmamıza
büyük olanak sağlıyor.
Kendisiyle yapılan bir söyleşide Jacobsen, tasarım ve mimarlığa bakışını,
verdiği şu 'küçük' ama dersi büyük problemle özetliyor: "Küçük
bir çocuğa 100 parçalık bir yap-boz verin. Ama üç parçası eksik olsun.
Çocuk bunu anladığında derhal oyunu bırakacaktır. İşte, bizim de mimarlık
ve tasarımı, üretim sürecini bu türden bir ciddiyetle ele almamız ve
ortaya koymamız şarttır."
'Arne Jacobsen' sergisi, Pazar, Pazartesi ve Salı günleri dışında 10 Ağustos
tarihine kadar Proje 4L-Güncel Sanatlar Müzesi'nde görülebilir. Bilgi için
tel: 0212 281 51 50/İnternet:www.arne-jacobsen.com, www.proje4L.org
Radikal
|
