|
En büyük gayrimenkul
davaları başlıyor
 Rum,
Ermeni ve Musevilere ait vakıflar, 1936 Beyannamesi ile ellerinden alındığını
belirttikleri gayrimenkulleri geri almak için bir dizi dava açmaya hazırlanıyor.
Rum, Ermeni ve Musevi cemaatlerine ait vakıflar,
mal edinmelerini kolaylaştıran yasanın çıkmasının ardından, daha önce
mahkeme yolu ile Hazine’ye geçmiş trilyonluk gayrimenkullerini geri almak için
hukuk mücadelesi başlatıyorlar.
Bilindiği gibi azınlık vakıfları, 1936’da
çıkarılan Vakıflar Kanunu’na göre, sadece o tarihe kadar üzerlerine kayıtlı
mülkleri tasarruf edebiliyor, yeni mülk edinemiyorlardı. Ancak 1974 yılına
kadar yeni mülkler edinmeleri konusunda fiili bir engelleme yapılmadı. 1974 yılında
ise açılan bir davada Yargıtay, 1936 tarihli kanunu yorumlayarak, yeni mülk
edinilmesinin önünü kesti. Bu tarihten sonra açılan yeni davalar ile azınlıkların
1936 sonrası edindikleri mülklerin birçoğu Hazine’ye geçti.
Ancak, Avrupa Birliği’ne (AB) uyum paketi çerçevesinde
bu vakıflarla ilgili mevzuat da değiştirildi. Azınlık vakıfları artık
yeni mülk edinebilecekler, böylece kendilerine ait olup, yasak dolayısıyla
tescil ettiremedikleri ‘gizli mülkleri’ de kayda geçirebilecekler.
Yasa, azınlık vakıflarını, daha önce
Hazine’ye geçen mülklerinin geri alınması konusunda da umutlandırdı. Vakıf
yönetimleri bu gayrimenkulleri geri almak için de iade-i muhakeme istemeye hazırlanıyor.
Mahkeme kararıyla azınlık vakıflarından alınan mallar arasında, Eminönü’ndeki
Selamet Han, İstiklal Caddesi’ndeki İGS Binası gibi çok değerli mülkler
bulunuyor.
165 vakıf var
Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün denetiminde olan 165 azınlık vakfının
77’si Rum, 52’si Ermeni, 19’u Musevi, 1 tanesi de azınlıklara mensup
esnafa ait. Bunların içinde Rum cemaatinin 44’ü ilkokul, 9’u lise ve
ortaokul, 1’i papaz okulu olmak üzere 54, Ermeni cemaatinin 22’si ilkokul,
5’i orta okul, 5’i lise olmak üzere 32, Musevi cemaatinin 4’ü ilkokul
1’i de lise olmak üzere 5 okulu bulunuyor. Cemaat mensupları, çoğu Beyoğlu
ve Şişli bölgesinde yer alan yüzlerce değerli gayrimenkule sahip.
Kendi binasına kira ödüyor
Surp Gazar rahiplerinin kurduğu Gazar Vakfı’nın yönettiği Mıhitaryan
Okulu’nun binası, aslında vakfın malı. Ancak vakıf yıllardır kira ile
oturuyor. Vakıf yetkililerinin verdiği bilgiye göre bu durum şöyle ortaya
çıktı: Vakfın Moda’da bulunan okulunun binası yanınca, yönetimi
Moda’daki arsasını (bugünkü Moda parkı) satarak Bomonti’de 1.113
metrekarelik bir arsayı, 1958’de 710 bin liraya Tevfika Emine Ayaşlı’dan
satın aldı ve okulu yeniden kurdu. Ancak Vakıflar Genel
Müdürlüğü 1979’da dava açarak
tapusuna tedbir koydurdu. Bina Şişli Belediyesi’ne geçti. Belediye binayı
vakfa sembolik bir bedelle kiraya verdi.
Piyangodan çıkan ev Hazine’ye geçti
Kumkapı Dışı Surp Harutyun Kilisesi Vakfı yetkilileri, banka piyangosundan
çıkan daireyi vakfın mülkiyetine geçiremediklerini anlatıyorlar.
Verdikleri bilgilere göre 1967’de, vakıf mevduatının bulunduğu bankanın
düzenlediği bir piyangoda, Kadıköy Osmaniye’de 1.517 metrekare büyüklüğündeki
bahçeli kagir apartmanın 1/14 arsa paylı hissesi vakıf mevduatına çıktı.
6 Şubat 1995’te İstanbul Vakıflar Bölge Müdürlüğü, ‘tapu kaydının
iptali’ istemiyle Kadıköy Beşinci Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açtı.
Dava 7 Aralık 1995 tarihinde Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün istemi doğrultusunda
karara bağlandı. Temyizden de olumsuz karar çıkınca Yargıtay’ın verdiği
karar kesinleşti. Bu gelişmeler sonucunda daire vakıftan alınarak eski
sahibine geri verildi.
Dosyalar hazırlanıyor
Vakıflar davaların yenilenmesini istiyor
Hrant Dink: (Agos Gazetesi Gen. Yay. Yön.)
"Yasa genel olarak olumulu. Ancak bu yasa ile azınlıklara ayrıcalık değil,
önceden sahip oldukları haklar geri verilmiştir. Azınlıklar 1974’e kadar
mülk edinebiliyor, bunları değerlendirebiliyorlardı. Sonra Yargıtay kararıyla
bu hakları alındı. Ermeni cemaatinin 30’u aşkın mülkü elinden alındı.
30 yıldır buna itiraz ediyoruz. Nihayet Meclis çözüm getirdi. Şimdi mallarımızın
iadesi yapılmalıdır. Biz de yargıya giderek iade - i muhakeme isteyeceğiz."
‘Yürürlük maddesine yazılması gerekir’
Ahmed Pekin: (Avukat)
"Yeni kanun geriye doğru hüküm ifade etmez. Yürürlük tarihinden
itibaren geçerlilik kazanır. Geriye doğru geçerlilik isteniyorsa, bunun yürürlük
maddesinde yazılması gerekir. Özel hukukta olmaz. Geriye doğru yürümek
ceza hukukunda vardır."
Konut Müsteşarlığı Müfettişi Faruk Özçelik de "Azınlıkların
1936’da verdikleri beyannameler ile vakıflar yaşatılmış ve varlıklarını
korumuştur. Yeni kanun ile ilave mal edinmeleri de mümkün olacak" dedi.
Hazine’yi dava edecekler
Azınlık vakıflarının, geri almak için dava açmaya hazırlandıkları önemli
mülklerden bazıları şunlar:
Beyoğlu’ndaki İGS Binası: Surp Pırgiç
Hastanesi Vakfı’na bırakılan bina için ‘sahibine iade’ kararı çıktı.
Binanın sahibi de olmadığından Hazine’ye geçecek.
Eminönü’ndeki Selamet Han: Dava sonucu Vakıflar
Genel Müdürlüğü’ne geçti.
Gedikpaşa Ermeni Protestan İlkokulu: Dava sonucu Milli Emlak’a devredildi.
Azak Ailesi Vasiyetnameleri: Sıracevizler’de
bahçeli kagir iki ev Hazine’ye geçti.
Varakçı Han’da dükkan: Kapalıçarşı’daki dükkan, vakıf mülkiyetinden
çıktı.
Üsküdar İcadiye’deki ahşap ev: Hazine davasıyla vakfın mülkiyetinden çıkarıldı.
Eftik Manyas Vasiyetnamesi: Eminönü, Çarşı Mahallesi’ndeki taşınmaz, Üsküdar’daki
27 sayılı evin 1/2 hissesi ve Şişli’deki ev Hazine’nin davası ile vakfa
geçmedi.
Ermeni Hastanesi Vakfı Malları:
Beyoğlu’nda iki mülk için açılan dava sürüyor.
Develi Apartmanı ve Arsası: Duatepe’deki
apartman, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün (VGM) davası ile vakıftan alındı.
Şişli’deki arsa eski sahibine verildi.
Hatun Arşaluys Lusinyan Vasiyeti: Beyoğlu’ndaki
bina Hazine davası ile vakıf mülkü olmaktan çıkarıldı.
Kişmo Dinçtosun’un gayrimenkulleri: Şişli’de
iki daire, Kurtuluş’ta depo ve iki daire Hazine’ye geçti.
Surp Harutyun Mektebi Vakfı’nın dükkanı:
Kumkapı’daki bu dükkan VGM’ye geçti.
Meryemana Kilisesi’ne ait bahçeli ev: Eminönü’ndeki
ahşap ev Hazine’ye geçti.
Mari Siranuş Cıknavoryan’ın Vasiyeti: Çamlıca’daki
ev vakıftan alındı.
Surp Kevork’un Bilezikçi Sokak’taki Binası:
Kocamustafapaşa, Samatya Surp Kevork Ermeni Kilise Mektebi ve Mezarlığı Vakfı’na
ait, Şişli ilçesi, Bozkurt Mah. Bilezikçi Sok. 215 pafta, 1293 ada, 10
parsel sayılı taşınmaz ile ilgili dava halen sürüyor.
Vahram Karabet Madat Vasiyetnamesi:
a) Şişli, Bozkurt Mahallesi, Ergenekon Caddesi ve Türkbeyi Sokak’taki dükkan.
b) Aynı parselde 15/200 arsa paylı zemin katta 1 nolu bağımsız bölüm olan
dükkan.
c) Beyoğlu, Şahkulu Mahallesi, Belediye Sokağı’nda 290-Ada, 6 parsel sayılı
taşınmaz.
d) Eminönü’nde Molataş Sokağı’nda 309-Ada, 5 parsel sayılı altında
mağazası olan han vasfındaki taşınmaz. Yargılama sonunda vasiyetname iptal
edildi ve karar da kesinleşmiş olduğundan vasiyetnamenin tenfizine ilişkin
dava da reddedildi.
Yeniköy Kilisesi arsası: Sarıyer İstinye
mahallesi Kapalı Bakkal Sokağı’nda bulunan arsanın 308/336 hissesi Yeniköy
Küd Dıpo Surp Astvadzadzin Ermeni Kilisesi’ne aitken, eski sahipleri veya
mirasçıları bulunamadığından 26/336 hissesi ise Hazine’ye geçti.
Milliyet
|
