|
İstanbul’da çöp,
elektrik oluyor
İstanbul Büyükşehir Belediyesi iki önemli
yatırım yaptı. Halkı çok ilgilendiren bu iki yatırım ile ilgili haberler
gürültüye gitti.
Bu iki yatırım da çöp ile ilgili. Çöpler toplandığında çöpün önemini
unuturuz. Çöp toplama işi aksar ise kıyameti koparırız.
Bu nedenle anlatıma önce çöpten başlayalım.
İstanbul’da 28 ilçe 13 belde belediyesi her gün 1.200 dolayında kamyon ile
sokak sokak, dolanarak 8.200 ton çöp topluyor. Belediyeler topladıkları çöpü
götürerek Büyükşehir Belediyesi’nin kucağına yığıyor.
Büyükşehir Belediyesi bu çöpleri çevreye
zarar vermeden depolamak amacıyla Anadolu yakasında Ümraniye’de, Avrupa
yakasında Kemerburgaz’da iki "Düzenli Depolama Alanı" oluşturdu.
Bu alana gelen çöpler preslenerek toprak altına gömülüyor. Ümraniye
depolama alanının ömrü 30 yıl, Kemerburgaz’ın 20 yıl. Almanya’da bir
kişinin bir günlük çöpü 1.200 gram veya 1.500 gram. İstanbul’da 950
gram. Çöp içindeki değerli maddelerin ayrımından sonra Almanya’da
depolamaya giden çöp kişi başı 350 gram, bizde ayrım yapılamadığından
850 gram. Bu nedenle bizde çöplükler çabuk doluyor.
Çöpün yarısı organik
Almanya’da çöpün yüzde 80’i kağıt, cam, plastik eşya, metal ambalaj
artığı gibi değerli atıklardan oluşuyor. Çöpün içindeki organik madde
(karpuz kabuğu, yemek artığı, ekmek gibi şeyler) yüzde 5’i geçmiyor.
Bizde çöpün yüzde 50’sini organik madde oluşturuyor.
Belediyenin Çevre Koruma Daire Başkanı Mustafa Öztürk’ten aldığım
bilgiye göre, çöp toplamada şimdilik tıbbi atıklar ayrı toplanıp ayrı
depolanıyor. Yakında halkın çöplerini farklı renklerdeki depolama torbalarına
koymaları istenilecek.
Bizim çöplerin içinde organik atıkların payı yüzde 50 olduğu için
bunların değerlendirilmesine öncelik verildi. Hedef Kemerburgaz düzenli
depolama tesisinin 20 yıllık ömrünü uzatmak. Büyükşehir Belediyesi
Kemerburgaz’da çöpten gübre üretecek bir tesis kurdu.
Bu gübreye kompost (toprak zenginleştirici) adı
veriliyor. Kompost tesisi için belediye 50 milyon dolar yatırım yaptı. Özellikle
pazar yerleri, market ve restoranlarda biriken, sebze, meyve, çiçek ve
bitkisel maddelerden oluşan çürümeye müsait organik atıklar bu tesiste işlenerek
kompost haline dönüştürülüyor. İstanbul’un varlıklı mahallelerinden
toplanan içeriği zengin çöpler de bu tesiste değerlendiriliyor. Tesisin günlük
çöp işleme kapasitesi bin ton. Tesis her gün toplanan çöpün yaklaşık yüzde
15’ini işleyerek, her gün 250 ton kompost üretiyor. Bu kompost belediyenin
şehir içindeki yeşil alanlarında, parklarda kullanılıyor. Bir ton
kompostun belediyeye maliyeti 30 dolar. Burada maliyet kompostun maliyetinden çok,
bin ton çöpü yok etmenin, kullanılabilir hale dönüştürmenin maliyeti...
Kemerburgaz çöplükleri
Gelelim çöpten elektrik elde etmeye... Sevilay Yılmaz Hanım’dan öğrendiğime
göre, daha önceleri vahşi depolama alanı iken (vahşi depolamada kamyon çöpü
döküp gidiyor. Düzenli depolamada çöp preslendikten sonra, kalıp halinde
toprağın altına gömülüyor) 1995 yılında kapatılan Kemerburgaz çöplüğündeki
çöpler, "için için" yanmaya devam ediyor. Bu yanma ve gaz çıkarma
daha 15 yıl devam edecek. Kemerburgaz vahşi çöp depolama alanından çıkan
gaz, metan gazı. Hem sağlığa zararlı hem çevreye.
Sera etkisi ile güneşin ışınını zararlı
hale dönüştürüyor. Bu çöplükteki yaklaşık 8.2 milyon metreküp çöpün
çıkardığı gazları toplamak için 180 kuyu açıldı. Bu kuyulardan çıkan
gazlardan elektrik üretmek için Büyükşehir Belediyesi 6.5 milyon dolar yatırım
ile bir elektrik fabrikası kurdu. Bu elektrik fabrikası çöplerden çıkan
gaz ile her gün 10 bin konutu aydınlatacak kadar elektrik üretiyor. Bu
elektrik TEDAŞ’a satılıyor. TEDAŞ aldığı elektriği İstanbul şehrine
dağıtıyor. Bedelini de belediyenin elektrik faturasından düşüyor. İstanbul
Büyükşehir Belediyesi’nin yaptıkları hoşuma gitti. Sayın okuyucularıma
da anlatayım istedim...
Milliyet - Güngör
Uras
|
