|
"Somut Olmayan Kültürel
Miras - Kültürel Çeşitliliğin Aynası" İstanbul Deklerasyonu
Kültür Bakanlarının, Birleşmiş Milletler Kültürel Miras Yılı
2002'de 16 ve 17 Eylül tarihlerinde İstanbul'da gerçekleştirilen "Somut
Olmayan Kültürel Miras- Kültürel Çeşitliliğin Aynası" konulu
Yuvarlak Masa Toplantısı sonunda, bu toplatıya katılan veya toplantıda
temsil edilen Kültür Bakanları aldıkları kararları deklare ettiler:
"- Somut olmayan kültürel mirasın çok boyutlu ifadesi bir yandan
insanların ve insan topluluklarının kültürel kimliklerinin ana kaynaklarından
bir kısmını oluştururken, öte yandan da tüm insanlığın paylaştığı
ortak bir servettir. Bu mirasın kökleri yerel tarihlerin ve doğal çevrelerin
derinliklerine uzanır ve diğer ögelerin yanısıra, bir o kadar çeşitli dünya
görüşünü yansıtan çok sayıda dilde ifade bulur ve UNESCO'nun 2001
tarihli Kültürel Çeşitlilik Evrensel Deklerasyonu ile de belirtildiği gibi,
kültürel çeşitliliğin korunması için gerekli temel unsurlardan biridir.
- Somut olmayan kültürel miras, her düzeydeki bireylerin ve insan
topluluklarının değerler ve ahlak standartları aracılığı ile dünyayı
kavrayış şekillerini ifade etmelerine olanak veren bir dizi yaşayan ve sürekli
olarak yeniden yaratılan yol ve yöntemlerden, bilgiden ve ifade yollarından
oluşur. Somut olmayan kültürel miras, insan toplulukları arasında bir ait
olma ve devamlılık yaratır ve bu nedenle de yaratıcılığın ve kültürel
yaratının ana ögelerinden biri olarak kabul edilir. Bu açıdan bakıldığında,
kültürel mirasa, somut olan ve olmayan kültürel miras arasındaki dinamik bağları
ve bunların birbirleri ile olan yoğun alışverişini dikkate alan kapsamlı
bir yaklaşımın geçerli kılınması gerekmektedir.
- Somut olmayan kültürel mirasın korunması ve aktarılması esas olarak
bu mirasla ilgili olan aktörlerin bu konudaki niyetlerine ve etkin müdahelesine
bağlıdır. Bu sürecin sürdürülebilir kılınması için, hükümetlere tüm
ilgili tarafların demokratik katılımını sağlamaya olanak verecek önlemleri
almak görevi düşmektedir.
- Çatışmalar, aşırı ticarileşme, denetimsiz kentleşme veya kırsal
alanlardaki çöküntü nedeniyle, yok olma veya marjinalleşme tehlikeleri ile
karşı karşıya olan somut olmayan kültürel mirasın son derece kırılgan
oluşu, hükümetlerin somut olmayan kültürel mirasın hangi kapsam içinde
ifade edildiği ve yayıldığını dikkate alan kararlı eylemlerini gerekli kılmaktadır.
- Küreselleşme süreci, bir yandan somut olamayn kültürel mirasın tek düzeleşmesini
cidi bir tehdide dönüştürürken, öte yandan da ağırlıklı olarak yeni
bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığı ile bu mirasın yayılmasını
olanaklı kılabilir ve böylelikle korunmaya değer bir dijital miras da
yaratabilir. Bu nedenle küreselleşme tüm insanlar için ortak bir referans
dizisinin ortaya ıkmasını olanaklı kılarak, başkalarının daha iyi anlaşılmasına
ve çeşitliğilğe saygı duyulmasına yol açacak dayanışma değerlerini ve
hoşgörüyü teşvik edebilir.
- Gerçek sürdürülebilir kalkınmanının temellerinin oluşturulması
somut olmayan kültürel mirasın barındırdığı değer ve uygulamaların
zenginleştirilmesine dayalı çok yönlü bir kalkınma vizyonunun doğmasını
gerektirmektedir. Somut olmayan kültürel miras, yaşam verdiği kültürel çeşitlilik
gibi, sürdürülebilir kalkınma ve barışın garantisidir.
- Sonuç olarak, bu toplantıya katılan veya temsil edilen Kültür Bakanları
olarak bizler, somut adımlar atmanın aciliyetinin bilinci ile:
i UNESCO Kültürel Çeşitlilik Evrensel Deklerasyonu'nda ortaya konan
ilkeleri aktif bir şekilde yaymayı ve teşvik etmeyi üstleniyoruz;
ii. Bilgi ve eğitim boyutuna ağırlık vererek, somut olmayan kültürel
mirasın saptanması, korunması, teşviki ve aktarılmasını hedef alan
politikalar geliştirmek konusunda anlaşmış bulunuyoruz.
iii.
iv.
v. UNESCO'nun İnsanlığın Sözel ve Somut olmayan Mirasının Başyapıtlarının
İlan edilmesine ilişkin girişimini takdirle karşılıyor ve destekliyoruz;
vi. UNESCO'yu, örneğin saptama ve tanımaya ilişkin mekanizmalar oluşturarak,
en iyi uygulama envanterleri çıkartarak ve ağlar oluşturarak, kaynakları
harekete geçirerek ve somut olmayan miras örneklerini paylaşan ülkeler arasında
danışmanlıkları teşvik ederek, yeni uluslararası işbirliği modellerinin
geliştirilmesini destekelemeye davet ediyoruz
vii. Uluslararası dayanışma ruhu ile, örneğin Afganistan gibi ülkelere
ve yoksulluk, çatışma veya kriz altında ezilen yörelere özel ilgi göstermeyi
ve gerektiği zaman yardım sağlamayı öngörüyor ve UNESCO'yu bu amaçla özel
bir fon oluşturma olanağını irdelemeye çağırıyoruz;
viii.
ix. Bu tür bilgiler Üye devletlere somut olmayan kültürel mirasın
korunmasına ilişkin politikalarını daha da geliştirmek için yararlı olacağından,
UNESCO'nun Üye Devletlere WIPO gibi diğer ilgili uluslararası kuruluşlarla
yaptığı işbirlikleri konusunda bilgi aktarmasını talep ediyoruz.
- Bizler, Genel Direktör'ün bu İstanbul Deklerasyonu'nu UNESCO'nun Üye
Devletlerine aktarmasını ve bu belgeyi ilgili bölgesel, ulusal ve uluslararası
örgütlere ve basın kuruluşlarına dağıtmasını talep ediyoruz.
- Bizler, , gösterdikleri sıcak evsahipliği ve Yuvarlak Masa toplantısının
hazırlanmasına ve başar ile sonuçlanmasına yaptıkları aktif katkı için
Türk yetkili makamlarına en derin şükranlarımızı sunuyoruz."
Arkitera
|
