|
Türkiye’nin
arkeolojik envanteri
Üç
yıl önce yola çıkan ‘Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri Projesi’ (TAY)
ekibi İç Anadolu Bölgesi’ndeki araştırmalarını tamamladı.
Haziran ve Ekim ayları arasında İç Anadolu Bölgesi’nde 20 bin
kilometre yol yapan TAY ekibi Eski Taş Çağı’ndan Tunç Çağı’na kadar
olan döneme ait 650 yerleşmeyi inceledi ve 30 yeni höyük ilk defa bilim dünyasına
kazandırıldı. Tarihi zenginliklerin en büyük düşmanıysa defineciler.
Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri Projesi
Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri Projesi ekibi Anadolu’yu adım adım dolaşıyor,
arkeolojik alanları karış karış tarıyor. Türkiye’nin tüm tarih çağlarını,
arkeolojik dönemlerini kapsayan ayrıntılı bir envanterini çıkarmayı amaçlayan
ekibin üç yıldan bu yana Türkiye’de araştırma yapmadığı alan
neredeyse kalmadı.
Projenin ilk ayağında Eski Taş Çağı’ndan Tunç Çağı’na kadar olan
yerleşmelerin envanterini oluşturmayı hedefleyen TAY (Türkiye Arkeolojik
Yerleşmeleri) ekibinin son durağı İç Anadolu Bölgesi’ydi.
20 Bin kilometre
Haziran ve Ekim ayları arasında İç Anadolu Bölgesi’nde 20 bin kilometre
yol yapan TAY ekibi Eski Taş Çağı’ndan Tunç Çağı’na kadar olan döneme
ait 650 yerleşmeyi inceledi.
TAY Projesi’nin koordinatörü Oğuz Tanındı, arazide çok titiz bir çalışma
yürüttüklerini anlatıyor. Tüm höyüklerin ölçümlerinin yapıldığını,
analog ve digital fotoğraflarının çekildiğini ve çalışmaların detaylı
olarak görüntülendiğini belirtiyor. Tay’ın açıklamasına göre
arkeolojik alanların gps ile coğrafi koordinatları belirlendi ve böylece
haritalar oluşturulabildi.
Ekim ayı sonlarında İç Anadolu Bölgesi’ndeki çalışmalarını
tamamlayıp İstanbul’a dönen Tay ekibi için asıl çalışma İstanbul’da
başlıyor çünkü sırada elde edilen bilgilerin ve belgelerin tasnif edilmesi
var. Projenin koordinatörü arkeolog Oğuz Tanındı ve ekibi 5 aydır arazide
topladıkları bilgileri masa başında değerlendiriyorlar.
Oğuz Tanındı’nın evi de projenin üslerinden biri haline gelmiş ve
neredeyse bir ofise dönüşmüş. TAY projesi ekip için bir işten yada bir
meraktan, bir tutkudan ziyade bir yaşam tarzı olmuş.
Yeni keşifler...
İç Anadolu Bölgesi’ndeki çalışmalar sırasında yeni arkeolojik alanlar
da bulundu. 30 civarında bugüne kadar bilinmeyen höyükler keşfeden TAY
ekibi böylece bilim dünyasına yeni arkeolojik alanlar kazandırmış oldu.
En kapsamlı definecilik faaliyetleri Eskişehir'de
TAY ekibinin üzerinde çalıştığı bir başka konuda arkeolojik alanlarda
meydana gelen tahribatın belirlenmesi. Envantere kaydedilen tüm höyüklerde
meydana gelen her tür tahribat kayıt altına alınıyor. Höyüklerin önceki
senelerde çekilen fotoğrafları ile bugünkü durumları karşılaştırılıyor
ve tahribatın boyutları böylece çok daha çarpıcı bir şekilde ortaya
konuyor. Çalışmalar sonucunda İç Anadolu Bölgesi’nde arkeolojik alanlara
en büyük zararı definecilerin verdiği ortaya çıkmış. Yetkililer, Türkiye’nin
en kapsamlı definecilik faaliyetlerine ve en büyük defineci çukuruna Eskişehir’de
rastladıklarını anlatıyorlar.
8 metre yüksekliğindeki bir höyük üzerinde rastladıkları 4,5 metre çapında
ve 11 metre derinliğindeki defineci çukuru TAY ekibini hayrete düşürmüş.
Üstelik defineciler sadece çukur açmakla kalmamış ana toprağa kadar inip,
yeraltı sularına ulaşmışlar ve ardından motor getirip çukurun içindeki
suyu boşaltmışlar.
Oğuz Tanındı Eskişehir çevresinde diğer hiçbir bölgede görmedikleri
şekilde bir defineci faaliyetiyle karşılaştıklarını anlatıyor. Bölgedeki
neredeyse bütün höyüklerin tam tepelerinden bir delik açılmış ve Oğuz
Tanındı’ya göre sanki bir iki organize defineci ekibi bütün bölgeyi karış
karış taramış. Tanındı, defineci çukurlarının tabakaları mahvettiğini
ve arkeolojik katmanlara büyük zararlar verdiğini anlatıyor.
Projenin ilk ayağı önümüzdeki yıl tamamlanacak
Tay projesinin ilk ayağı önümüzdeki yıl Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde
yapılacak araştırmaların ardından tamamlanacak. Fakat toplam süresine 18 yıl
biçilen envanter projesi için yapılacak daha çok şey var. Ekip önümüzdeki
yıllarda Bizans ve Osmanlı gibi daha sonraki dönemlerin envanterlerini çıkarmak
üzere arazi çalışmalarına devam edecek. Sonunda tüm tarih dönemlerini
kapsayan çok ayrıntılı bir Türkiye envanteri ortaya çıkacak.
Oğuz Tanındı hedeflerine ulaşmak ve projenin sürekliliğini sağlamak için
TAY ekibinin büyük desteğe ve sponsorlara ihtiyacı olduğuna dikkat çekiyor.
Ve tarihi mirası korumak ve gelecek nesillere aktarmak için yaptıklara çalışmalar
için işbirliği istiyor.
Hazırlanan envanterler internette
Arkeolojik yerleşmelerde çekilen bütün fotoğraflara, ölçümlere ve ayrıntılı
bilgilere internet üzerinden türkçe ve ingilizce olarak ulaşılabiliyor. TAY
projesinin internet sitesi sürekli güncelleniyor ve elde edilen her yeni bilgi
siteye ekleniyor. Envanter bilgilerine klasörler biçiminde ulaşılıyor ve
site yayınladığı rekor sayıdaki 5300 fotoğrafla dünyada bir ilki de gerçekleştiriyor.
Linkler:
TAY: www.tayproject.org
NTVMSNBC
|
