|
Bizans dönemi envanteri çıkarılıyor
 Proje, İstanbul Üniversitesi
(İÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Bizans Sanatı Anabilim Dalı
öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Engin Akyürek başkanlığındaki bir ekip
tarafından Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri (TAY) Projesi kapsamında yürütülüyor.
Envanter çalışmasına, kütüphanelerdeki Bizans dönemine ilişkin kitap ve
yayınları tarayıp, dönemin yapılarını tespit ederek başlandı.
Yrd. Doç. Dr. Akyürek, verdiği bilgide, TAY projesinin Eski Taş Çağı’ndan
Osmanlı dönemine kadar Anadolu topraklarındaki tüm uygarlıklardan günümüze
kalan arkeolojik yerleşim yerlerinin belgelenmesini hedeflediğini hatırlattı.
Yrd. Doç. Dr. Akyürek, şöyle konuştu: “Projenin Bizans dönemini de ekip
olarak biz üstlendik. Bizans İmparatorluğu’nun başkenti İstanbul,
anavatanı Anadolu’dur. Dolayısıyla çok sayıdaki önemli eserler de Türkiye’dedir.
11 yüzyıl boyunca bu topraklara egemen olmuş ve sonraki dönemleri de
etkilemiş olan bu uygarlık, Türkiye’nin kültür zenginliğinin bir parçasını
oluşturuyor. Bu kültür mirasının korunması için elimizde neler var, ne
durumdalar, bilmemiz gerekir. Korumanın ilk adımı bu eserlerin envanterinin
çıkarılmasıdır.”
Bizans dönemi ilk envanter çalışması
Projenin, Bizans dönemine ilişkin ilk envanter çalışması olduğunu
vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Akyürek, şunları kaydetti: “Bin 500 yıldan bu
yana ayakta kalan yapılar, nüfusun artışı, yerleşim yerlerinin büyümesi,
definecilik gibi nedenlerle son yüzyılda hızla kaybolmuş. Bizans eserlerinin
sayısını, kaçı ayakta, kaçı kaybolmuş durumda, kimse bilmiyor.
Bir kısmı ise hiç belgelenmemiş. Varlığını sürdürüyor, ama
kimsenin haberi yok bunlardan. Mesela Antalya’da son 3 yılda yaptığımız
alan çalışmasında rastladığımız, çevre duvarı, kilisesi, yemekhanesi,
keşişlerin hücreleri hatta tuvaletleri ve erzak deposuyla ayakta olan bir
manastır bizi hayrete düşürdü. Bu yapı hiçbir yerde yayınlanmamış.
Buradaki müze dahil hiçbir kuruluş ve kimsenin haberi yok. Bu yapı belki 20
yıl sonra olmayacak.”
Envanter çalışmasına, kütüphanelerdeki Bizans dönemine ilişkin kitap
ve yayınları tarayıp, dönemin yapılarını tespit ederek başladıklarını
belirten Akyürek, bu yapıların özelliklerini bilgisayarda oluşturdukları
veri tabanına işlediklerini anlattı. Akyürek, yayın tarama işlemini yaklaşık
2 yıldır sürdürdüklerini ve bu işin yüzde 80’ini tamamladıklarını
ifade ederek, her yapı için bir envanter fişi oluşturduklarını dile
getirdi.
Akyürek, fişlerde yapının Türkiye’deki yeri, krokisi, koordinatları,
yerleşmenin antik adı, Bizans mimarisinde bilinen plan tiplerinden hangisine
uyduğu, tarihçesi, bezeme ve mimari özellikleri, yapının gördüğü
restorasyonlar, bugünkü durumunu gösteren bilgi ve fotoğrafına yer verileceğini
söyledi.
20 yıl sürecek
Yayın tarama çalışmalarının tamamlanmasının ardından önce Marmara ardından
da sırasıyla diğer bölgelerde arazi çalışması yapacaklarını anlatan
Akyürek, yayınlardaki bilgilerin sınanıp güncelleneceğini, ayrıca yayınlarda
rastlamadıkları yapıların da envantere ekleneceğini kaydetti. Arazi çalışmasına
gelecek yıl başlayabileceklerini dile getiren Akyürek, şunları söyledi:
“Yaklaşık 2 bin 500 adet yapıyı envantere alacağımızı tahmin ettiğimiz
Marmara Bölgesi çalışması 2004 yılı sonuna kadar sürecek. Bunun ardından
diğer bölgelere sıra gelecek. Envanter fişlerinin internet ortamında yayınına
2005 yılından itibaren başlayabileceğiz. Türkiye genelindeki binlerce yapıyı
kayıt altına alacağımız çalışmanın yaklaşık 20 yılda tamamlanabileceğini
sanıyorum. Ancak başka üniversitelerde bu konuda çalışan uzmanlar da bize
destek verirse bu çalışmayı 6-7 yılda da bitirebiliriz.”
Akyürek, projenin sağlıklı ve hızlı yürüyebilmesi için gönüllü kişi
ve kuruluşlardan, kaynak yayınlar ve mali yönden destek beklediklerini sözlerine
ekledi.
NTVMSNBC
|
