|
Irak'ta ilk ‘piyango’ Enka'nın
ortağına çıktı
Savaş sonrasında Irak'ın yeniden yapılandırılması için açılan ilk
ihaleyi ABD'li Bechtel kazandı. 680 milyon dolarlık ihaleyi kazanan Bechtel,
Enka'nın da Türkiye'de Intergen, Irak'ta da Bekme Barajı inşaatında ortağı
bulunuyor.
Bağdat'ın düşmesiyle birlikte tüm dünyada büyük tartışma konusu
olan Irak'ın yeniden yapılandırılması için dün ilk adımlar atıldı.
Amerika'nın önde gelen inşaat şirketlerinden biri olan ve siyasete yakınlığı
ile bilinen Bechtel, Irak için açılan ilk ihaleyi kazandı. Enka'nın
Intergen ve Bekme barajı inşaatında ortağı olan Bechtel, Irak'ın savaşta
tahrip olan elektrik ve su sistemi ile diğer altyapı onarımlarını içeren
ve toplamı 680 milyon dolara ulaşacak ihaleyi kazanarak dün kontrat imzaladı.
İhalenin, Amerikan Uluslararası Kalkınma Kurumu (USAİD) tarafından bugüne
kadar verilen en büyük ihale olduğu belirtiliyor.
Savaşın bitmesinin ardından Amerika'da siyasetle içiçe girmiş en büyük
inşaat firmaları arasında Irak'ta ihale alabilmek için rekabet artarken,
Merkezi San Francisco'da bulunan Bechtel, Irak'taki ilk ihaleyi alarak
rakipleriyle arayı açtı. Geçen yılki bilançosunda 11.6 milyar dolar gelir
gösteren Bechtel, ihaleden ilk etapta 34.6 milyon dolar alacak ve 18 aylık bir
dönemde bu rakam 680 milyon dolara çıkacak.
Şirket, ihale ile birlikte sigorta üzerinde önemli bir imtiyaz kazanmış
gibi görünüyor. Anlaşma şartları altında, kimyasal silahların neden olduğu
hasarlar, kara ya da deniz madenleri ve inflak etmemiş mühimmatlardan doğabilecek
zararlarda şirketin talepleri karşılanacak.
Küçük bir pay
Bechtel'in kazandığı 680 milyon dolarlık ihale, Irak'ın havalimanları, su
ve elektrik enerjisi sistemleri, karayolu ve demiryolu inşaları gibi yeniden
yapılandırma sürecinde yalnızca küçük bir paya denk geliyor. Uzmanlar
ABD'nin öncülüğündeki Irak'ın yeniden inşaasının 25 ile 100 milyar
dolar arasında bir harcama gerektireceği görüşünü savunuyor.
USAİD'den yapılan açıklamada, ‘‘Irak'ın en önemli alt yapı
sistemlerinin onarımı, ABD hükümletinin Irak'ın ekonomisini güçlendirme
ve hayati kamu hizmetlerinin sağlanması konusundaki çabaların başında
geliyor’’ denildi.
Saddam rejimi devrildiğinden bu yana Birleşmiş Milletler'in (BM) Irak'ın
yeniden yapılandırılmasında rol almasını engelleyen Bush yönetimi ihale
bedellerini ilk etapta Amerikalı vergi mükelleflerinden karşılayacak.
Amerika daha sonra Irak petrol gelirleriyle bu bedili ödeyecek.
Emekli asker Jay Garner yönetimindeki bir grup, Irak'ta geçici bir yönetim
kurulana kadar, sivil yönetimi sağlayacak. Sonrasında Iraklılar ülkenin
yeniden şekillendirilmesinde Dünya Bankası ve Amerika'nın büyük ölçüde
etkileyebildiği IMF ile birlikte çalışacak.
Enka: Bechtel ile Irak için anlaşmamız yok
Amerikalı Bechtel'in Irak'taki ilk ihaleyi kazanmasının ardından dün Türkiye'de
gözler Bechtel'in bir çok projede işbirliği yaptığı Enka'ya çevrildi.
Enka İnşaat'ın Finansal İşlerden Sorumlu Yöneticisi Fikret Güler bu gelişmelerin
ardından dün yaptığı açıklamada, Bechtel'le Irak'a yönelik herhangi bir
anlaşma imzalamadıkları söyledi. Güler, daha önce yaptığı açıklamada,
‘‘Bizim bugüne kadar başta Bechtel olmak üzere Amerikan şirketleri ile
çok iyi bir işbirliğimiz oldu. Irak'ın yeniden inşaasında da bunu devam
etmek isteriz’’ diye konuşmuştu.
Enka'nın son yıllarda Türkiye'de gerçekleştirdiği en büyük proje,
Bechtel ile Shell arasında kurulmuş olan Intergen şirketi ile Adapazarı,
Gebze ve İzmir'deki doğalgaz çevrim santralleri oldu. Bechtel ve Enka Irak'ta
Bekme Barajı inşaatını birlikte yürütüyordu.
Bechtel'de iki eski dışişleri bakanı var
Irak'ın yeniden inşaasında ilk ihaleyi kapan Bechtel, Amerika'da siyasetle en
fazla iç içe olmuş şirketlerden biri durumunda. Şirketin yönetim kurulu üyelerinden
iki tanesi Amerika'nın eski Dışişleri Bakanlarından.
1983 yılında şimdiki Savunma Bakanı Donald Rumsfeld'in arabulucuğunda
Irak lideri Saddam Hüseyin'e giderek Kerkük-Akabe petrol boru hattı için
anlaşma yapmaya çalışan Bechtel'in bu projesi gerçekleşememişti. 1950 yılında
Kerkük-Baniyas petrol boru hattını inşa eden Bechtel, Türk inşaat şirketlerinden
Enka ile birlikte şu anda ‘‘Bekme’’ barajını inşa ediyor. Bechtel'in
Başkan Yardımcısı Jack Sheehan, üyelerinin Savunma Bakanı Donald Rumsfeld
tarafından tasvip edildiği Pentagon'un danışman grubu olan Savunma Politikası
Konseyi'nin bir üyesi.
Bechtel'in yönetim kurulunda yer alan ve Ronald Reagan döneminde Dışişleri
Bakanlığı yapan George Shultz ise Irak operasyonu için kurulan savaş
komitesinin de danışma kurulu üyesiydi. Şirketin yönetim kurulu üyeleri
arasında yine eski Dışişleri Bakanlarında Caspar Weinberger de bulunuyor.
Amerikan Başkanı George Bush, Bechtel'in CEO'su Riley P.Bechtel'i bu yıl içinde
İhracat Konseyi'ne atarken, şirkete 11 Eylül'den sonra da benzer ihaleler
vermişti.
Hürriyet
|
