|
İşgalcilerin tarihi yağması
 ABD askerlerinin Bağdat'ın merkezine
girdiği ve Saddam Hüseyin'in heykelinin yıkıldığı 9 Nisan'dan sonra başlayan
yağmalamada boş evlerden kimi şeker, kimi sandalye-masa aldı. Ancak, Bağdat'ta
yağmalanan bir bina vardı ki oradan yağmalananlar dünya kültürel mirasına
aitti. Müzeden iki günde 170 bin eser çalındı.
Bağdat'ın düştüğü 9 Nisan sonrasında ülkenin sahne olduğu yağmalamadan
kentin merkezindeki ulusal müze de nasibini aldı. Dünyanın en eski bakır
araç-gereçlerinin, fildişi objelerin, mücevher ve heykellerin aralarında
bulunduğu 170 bin antik eser iki günde müzeden çalındı. Dünya kültürü
için büyük önem taşıyan Mezopotamya uygarlığının barındırdığı, 5
bin yıllık geçmişi olan kültür hazinesinin büyük bir bölümü ABD ve İngiltere'nin
''özgürleştirmek'' için savaş açtığı Irak'ın elinden uçup gitmiş
oldu.
Yabancılar yağmada
Almanya'da yayımlanan Der Spiegel dergisinde yer alan yazıya göre güvenlik
görevlisi Muhsin Kadim , 28 galerisi bulunan müzenin talan edildiği 10-11
Nisan'da yüzlerce insanın tehditler savurarak ellerinde silahlarla içeride koşturduğunu
anlatıyor. Ve Irak'ın ulusal kültür mirasına saldıranların arasına
''sanattan anlayanların'' da karıştığını iddia ediyor.
Heykelleri kırıp altın objeler gibi sadece direkt paraya çevrilebilecek
olanları alanların yanı sıra eldivenlerle vitrinlerden dikkatli şekilde
eser götürenleri gördüğünü de anlatan Kadim, ''yağmacılar arasında çok
sayıda yabancı gördüm, özellikle de Mısırlılar'' diyerek olup bitene başka
bir boyut kazandırıyor. Kapıda otomobil ve kamyonların hazır tutulduğunu söyleyen
Kadim, müzenin uluslararası bir şekilde ''organize olarak '' talan edildiğini
düşünüyor.
Amerikan askerlerinden bir tankı kapıda tutmalarını istediklerini, ancak
bu isteklerinin reddedildiğini söyleyen müze müdürü Midal Amin de ABD
ordusunu suçlayarak ''Bu işin arkasında kasıt ararım'' diyerek güvenlik görevlisinin
söylediklerini doğruluyor. Ve ''Geçen aralık Babil, Asur, Uruk, Umma gibi
arkeolojik çalışmaların yapıldığı 4 bin merkez ve Ulusal Müze'nin de
aralarında bulunduğu kültürel mirasa dair bir liste ABD'li yetkililere
verildi'' diyor.
Eserlerin yüzde 80'inin çalındığını belirten yetkililer, 1991'deki körfez
krizinde 4 bine yakın eserin çalındığını UNESCO'nun başlattığı
''kaybolan değerler'' kampanyası kapsamında sadece üçünün geri geldiğini
vurguluyorlar. Der Spiegel, asıl tehlikenin ABDli eski eser uzmanlarının çalınan
eserlerin rahatça yurtdışına çıkarılmasına yönelik girişimleri olduğunu
vurguluyor.
Meşrulaştırma çabası
Amerikan Kültür Politikası Konseyi'nin yetkililerinin 24 Ocak'ta Dışişleri
Bakanlığı'na yaptıkları ziyarete dikkat çekilen yazıda, başkanlarının
New York'taki Motropolitan Museum'un eski hukuk müşaviri olduğu -Ashton
Hawkins - konseyin yetkililerinin Irak'taki eski eser yasasını ''çok sıkı''
bulduklarına işaret ediliyor. Dergi, yetkililerin ABD yönetiminden gelecekte
yabancı arkeologların Irak'ta çalışmak için daha çabuk lisans almalarını
ve eski eserlerin rahatça sınırı geçerek ''ihraç edilmesini'' sağlayacak
yasal düzenlemelerin yapılmasını istemesine dikkat çekiyor. Bu iki istekten
ve yazıda belirtilen diğer unsurlardan yola çıkıldığında ise ''Irak'ın
kültürel mirasına yönelik talanın 'meşrulaştırılarak' sürecek''
yorumunu yapmak mümkün gibi görünüyor.
Cumhuriyet
|
