|
Kamu Yapıları Hala Depreme Dayanmıyor
Okul, lojman, adliye vb. kamu yapıları, hemen her depremde ilk yıkılan
binalar arasında yeralmaya devam ediyor. Devletten iş alabilmek için yüzde
60'lara varan oranlarda fiyat kırımına giden müteahhitlerin, fiyat farklarını
en ucuz, dolayısıyla kalitesiz malzeme ve uygulamayla telafi çabası, inşaat
sürecindeki denetim eksiklikleriyle de birleşince, deprem güvenliği olmayan
kamu yapıları ortaya çıkıyor.
Bu noktada, yapınının ana iskeletini oluşturan betonarme taşıyıcı
sistemdeki beton üretim ve uygulama kalitesi çok önemli. Betonarme taşıyıcı
sistemin yapının genel maliyetindeki payı yüzde 10'larda kalmasına karşın,
sıva, boya, fayans, parke vb "görünür" yan malzemelere gösterilen
cömertlik ve titizlik, taşıyıcı sisteme gösterilmiyor.
Yönetmelik "en az C 20 betonu kullanılmalı" diyor
1998 tarihli Afet Yönetmeliği uyarınca, 1. ve 2. sınıf deprem bölgelerinde,
okul, hastahane vb toplu bulunulan yapılarda kullanılması zorunlu en düşük
beton dayanım sınıfı C 20 (C 20, cm² başına 200 kg basınca dayanıklılığı
ifade ediyor). Ancak, son depremlerde Türkiye Hazır Beton Birliği ve üniversitelerin
işbirliğiyle depremde yıkılan kamu binalarında yapılan teknik incelemeler,
bu değerin çok altında, hatta standart dışı, elle dökülen betonların
kullanıldığını gösteriyor. Türkiye'nin önde gelen üniversitelerinin inşaat
mühedisliği bölümlerinden 11 profesörün imzasıyla, 17 Ağustos 2001'de
yayınlanan "Betonda Kalite Deklerasyonu" uyarınca ise güvenli ve
dayanıklı bir yapı için kullanılması zorunlu en düşük beton dayanım sınıfı
C 30. Avrupa ülkelerindeki yapılarda en yaygın kullanılan en düşük beton
dayanım sınıfı C 30 - 40 iken, Türkiye'de C 20'ler yeni yeni yaygınlaşıyor.
THBB Bingöl'e inceleme ekibi gönderiyor
Türkiye Hazır Beton Birliği, önceki depremlerde olduğu bu depremde de, yıkılan
binaların beton üretim ve uygulama kalitesinin tesbiti için bir araştırma
yaptıracak. Türkiye Hazır Beton Birliği ve Gaziantep Üniversitesi'nin işbirliğiyle,
akademisyen ve mühendislerden oluşturulan bir ekip, depremde yıkılan yapılarda
beton kalitesine ilişkin teknik incelemeler yapmak amacıyla Bingöl'e gidiyor.
İncelemenin sonuçları bir rapor halinde ilgili kuruluşlara ve kamuyouna
duyurulacak.
Kamu yapıları Yapı Denetim Yasası'nın kapsamı dışında
2001 yılında çıkan ve halen 19 pilot ilde geçerli olan 4708 Sayılı Yapı
Denetimi Yasası, hazırlanışı sırasında bu konuda pek çok eleştiri almasına
karşın, kamu yapılarını kapsamıyor. Kamu inşaatları, Bayındırlık ve
İskan İl Müdürlükleri'nin denetiminde. Bununla birlikte, pek çok bakanlık
ve kamu kuruluşunun, inşaat işlerinden sorumlu kendi birimleri bulunuyor ve
denetimleri bu birimler yapıyor. Ancak, kamu yapılarının deprem veya başka
bir nedenle zarar görmesi durumunda, ilgili kişi ya da birimlerin herhangi bir
sorumluluğu bulunmuyor. Oysa, söz konusu yasa uyarınca kamu yapıları dışındaki
inşaatlarda, inşaatın malzeme kalitesi ve uygulama sürecinin denetiminde tek
yetkili kılınan yapı denetim kuruluşları, inşaatın taşıyıcı
sistemindeki hasarlara için 15 yıl, diğer bölümleri içinse 2 yıl sorumlu
tutuluyor.
Arkitera
|
