|
Tarih kimin umurunda
İstanbul Erkek Lisesi, Haydarpaşa Garı ve Sirkeci Postanesi'nin de aralarında
bulunduğu İstanbul'daki 40 kurum ve kuruluşun özelleştirilmesi ile kentin
tarihi dokusuna ağır bir darbe daha vurulacak...
İstanbul Defterdarlığı'nca Maliye Bakanlığı'na sunulan projeyle, asırlık
binalar otel haline dönüştürülerek 1 katrilyon 250 trilyon liralık gelir
elde edilmesi planlanıyor. Özelleştirilecek binalar arasında yer alan İstanbul
Erkek Lisesi'nin öğrencileri, velileri ve yöneticileri de okullarına sonuna
kadar sahip çıkmaya kararlılar...
İstanbul Defterdarlığı Eminönü ve Fatih'i turizm bölgesi ilan edip
buradaki asırlık binaları otele dönüştürmeyi planlıyor. Aralarında,
Atatürk 'ün ''lise'' unvanını ilk kez verdiği İstanbul Erkek Lisesi,
mahkeme kararı ile ''1. derecede korunması gereken kültür varlığı'' ilan
edilen İTÜ Taşkışla binası, Sirkeci Büyük Postane ve Haydarpaşa Garı'nın
da bulunduğu 40 kurum ve kuruluşun özelleştirilmesi ile kentin tarihi
dokusuna ağır bir darbe daha vurulacak.
Velilerin isyanı...
İstanbul Defterdarlığı'nın Maliye Bakanlığı'na sunduğu proje ile asırlık
binalar butik otel haline dönüştürülerek 1 katrilyon 250 trilyon liralık
gelir elde edilmesi planlanıyor. Ancak defterdarlığın projesi kapsamında özelleştirilecek
binalar arasında yer alan İstanbul Erkek Lisesi'nin öğrencileri, velileri ve
yöneticileri de okullarına sonuna kadar sahip çıkmaya kararlı görünüyorlar.
İstanbul Lisesi'nde görüşlerini aldığımız eğitimciler, bu fikri öğrencilerin
de, velilerin de, yönetimin de olumsuz karşıladığını söyleyerek şunları
aktardı:
''Bir eğitimci olarak okulların satılmasına karşıyım. Yeni okullar açmakta
zorlanılırken mevcut okulların satılmak istenmesi inanılır şey değil.
Burası aynı zamanda köklü bir bina, kültürel değerlerimize de sahip çıkmamız
gerekiyor.''
İstabul Lisesi Koruma Derneği Başkanı Hüseyin Yeşil de İstanbul
Lisesi'nin özelleştirilmesine karşı 1997 yılından beri mücadele
ettiklerini anımsatarak bu okulun devlet lisesi olarak kalması için
ellerinden geleni yapacaklarını söyledi.
'Lisemize bulaşmasınlar'
Yeşil, ''İstanbul'da bir sürü otel var, bizim lisemize bulaşmasınlar. Bu
ve benzeri girişimler her zaman sonuçsuz kalacaktır'' dedi. İstanbul Lisesi
Öğrenci Birliği adına yapılan açıklamada ise İstanbul Lisesi'nin 120. yılına
girdiği ifade edilerek ''Cumhuriyet döneminde ilk kez lise unvanı Atatürk
tarafından bizim okulumuza verildi. Okulumuzun satılmasına sonuna kadar karşıyız
ve bunun için mücadele edeceğiz'' denildi. Bu projenin fazla ciddi bulunmadığının
kaydedildiği açıklamada, İstanbul Lisesi'nin bu bina ile artık bütünleştiği
dile getirildi. Açıklamada, ''Türkiye'nin en iyi devlet okullarından
biriyiz. Binanın satıldıktan sonra gerçekten butik otele dönüştürüleceğine
ilişkin şüphelerimiz var. Okul bu bina ile bütünleşmiş durumda. Devlet,
bize destek olması gerekirken eğitim yapılan bir yeri elinden çıkarmaya bakıyor''
denildi.
İTÜ'nün binaları
Taşkışla binasının inşaatı, Galatasaray'da ahşap bir binada bulunan
Mekteb-i Tıbbiye'nin yeni bir yere ihtiyaç duymasıyla 24 Şubat 1847'de Abdülmecit
'in de katılımıyla başladı.
1849 yılında okul konusundaki karar değiştirilerek yapının kışlaya dönüştürülmesine
karar verildi. Bunun üzerine binanın içi yeniden yapıldı. Kırım Savaşı
sırasında Fransız askerlerine hastane olarak tahsis edilen kışla, bir süre
boş kaldı. 1861 yılında Abdülaziz tarafından onarıldı. Taşkışla binası
10 Temmuz 1894 depreminde hasar gördü ve D'Aronco tarafından onarıldı.
Balkan Savaşı sırasında yine hastane olarak kullanılan bina 1944 yılında
İTÜ'ye tahsis edildi. Mimar Prof. P. Bonatz ve Prof. E. Onat tarafından onarılan
bina, dikdörtgen planlı bir yapıdır.
Neoklasik çizgiler...
Yapının yalın bir şeması vardır. Uzun kanatlar boyunca geniş bir orta
koridor, dar kanatlarda da bir tarafı orta avluya bakan koridor uzanır.
Katlar, kulelerin birer yanında yer alan geniş ve görkemli mermer
merdivenlerle bağlanır. Cephelerde ve mimari öğelerde neoklasik bir çizgi
egemendir. Orta avluyu çevreleyen bina yüzeylerinde, dış cephelerden farklı
olarak yarım daire kemerli pencereler kullanılmıştır.
Ölçülendirilmesinde ve cephelerin tasarımında gösterilen özen, orta
avluyu yaşayan bir mekân haline getirmiştir. Anıtsal bir görünümü olan büyük
ıhlamur ağaçlarıyla ve ortasındaki oval havuzuyla bu orta avlu, Taşkışla'nın
günümüzde de en canlı mekânlarından biridir.
Korunması gereken miras
Daha önce de özelleştirilmesi gündeme gelen İTÜ'nün Taşkışla binasının
''1. derecede korunması gereken kültür varlığı'' olduğuna karar verilmişti.
Gümüşsuyu'ndaki bina da tarih sahnesine 1862 yılında kışla olarak adım
attı. Bina, 19. yüzyıldaki inşaat faaliyetleri içinde gerçekleştirilen
Batılı anlamdaki kışla yapılarının sade plan şemasını tekrarlar. İTÜ
bünyesinde kullanılan yapı batı cephesinde iki katlı, Dolmabahçe'ye bakan
cephesinde ise bodrum üzerinde dört katlıdır. Barok mimari tarzında yapılan
merdiveni, yapının günümüze dek değişmeyen tek öğesidir.
Cumhuriyet
|
