|
Bir liman 121 yılda bitirilemedi
 İnebolu Limanı inşaatı yıllardır
yarım kalan devlet yatırımları içinde en uzun ömürlüsü. Yapımına 19.
yüzyılda başlanan liman inşaatı 3 asır görmesine rağmen hâlâ
bitirilemedi. Limanın yapımına 1882 yılında Kastamonu Valisi Sırrı Paşa
döneminde 107 bin 737 kuruş keşif bedeli ile başlandı. Osmanlı döneminde
1912 yılında bu defa 10 bin lira ile ikinci ihale yapıldı. Ancak inşaat
tamamlanamadı.
Cumhuriyet döneminde de ihaleler devam etti. İlki 1928 yılında yapılan
ihaleler daha sonra 1925 ve 1975 yıllarında yenilendi. Son olarak da 1997 yılında
3,8 trilyon liraya ihale yapıldı. 121 yıldır tamamlanamayan limanın
maliyetinin 8,9 trilyon lirayı bulması bekleniyor. Yıllardır İnebolu’da
balıkçılık yapan kaptan Necati Uysal, “Doğduğumda da liman inşaatı yapılıyormuş
şimdi 71 yaşındayım hâlâ bitmedi.” diyor.
Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı DLH tarafından HESEKA İnşaat AŞ ve
Güneş Ticaret Ltd. Şti. firmasına verilen inşaat, 12 Ağustos 1997’de Sayıştay’dan
onay aldı. 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün de özel ilgisini çeken
İnebolu Limanı’nda ana mendirek 340 metre daha uzatılacak. Kıyı şeridine
de antrepolar ile vinçlerin yer alacağı rıhtım yapılacak.
Milyarlarca lira harcanmasına rağmen inşaatın bugüne kadar bitmemesi yöre
insanının tepkisini çekerken, yerel yöneticiler olaya açıklama getirmekte
zorluk çekiyor. Araştırmacı–yazar Yard. Doç. Dr. Mustafa Eski, limanın
yapımının ilk olarak 1882’de başladığını belirtiyor. Eski’nin anlattığına
göre Kastamonu ile Çankırı’nın ve bu illere bağlı ilçelerin önemli
ithalat ve ihracat merkezi olan İnebolu’da liman olmadığı için gelip
giden yolcuların vapura binmelerinde veya yük ve eşyaların vapura naklinde büyük
sıkıntılar yaşanmış. Bu durumu gören zamanın Kastamonu Valisi Sırrı Paşa
sadaret makamına (Başbakanlık) bir yazı yazarak, İnebolu’ya liman yapılmasını
istemiş.
Eski, Sırrı Paşa’nın liman inşaatı ile yakından ilgilendiğini,
hatta görevden ayrılırken selefi Abdurrahman Paşa’yı İnebolu’da
bekleyerek, ona inşaat hakkında bilgi verdiğini ifade etti. Sırrı Paşa
halefine, “Size yetim bir evlat bırakıyorum. Cümlece müsellem olan
imarat–ı mülkiyemizden birisi de şu görmüş olduğunuz inşaat olsun. En
büyük ricam ikmaline inayetinizdir.” der. Abdurrahman Paşa da liman inşaatı
ile yakından ilgilenir.
Yıllardır İnebolu’da balıkçılık yapan 71 yaşındaki kaptan Necati
Uysal, “Doğduğumda da liman inşaatı yapılıyormuş, şimdi 71 yaşındayım
hâlâ bitmedi.” diyor. İsmet İnönü’nün cumhurbaşkanı olduğunda ilk
olarak ziyaret ettiği İnebolu’ya gelişini dün gibi hatırladığını söyleyen
Uysal, o günü şöyle anlattı: “Paşa, İnebolu'ya liman yapılması için
söz verdi. Belediye Başkanımız Hacı Doktor Mehmet Bey ile kol kola girerek
liman inşaatının nasıl yapılacağını bastonu ile işaret ederek gösterdi.”
diye konuştu.
Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı DLH tarafından 1997’de yapılan son
ihaleyi DYP Mardin eski Milletvekili Metin Musaoğlu’nun oğlu Engin Musaoğlu’nun
sahibi olduğu HESEKA İnşaat AŞ ve Güneş Ticaret Ltd. Şti. firmaları aldı.
İnşaatın yapımı 3 trilyon 875 milyar keşif bedeli ile Sayıştay’dan 12
Ağustos 1997 tarihinde geçti. İnşaat tamamlandığında maliyetin 8,9
trilyonu bulması hedefleniyordu. Bu yaz inşaat sezonunun başlamasıyla 1,2
trilyon lira olan ödeneğin sadece 900 milyarı ödenirken, inşaatı yürüten
firma denizin altından dolgu yapmaya başladı.
HESEKA şirketi yetkilileri, limanın yapımının gecikmesini, belirli bir
mevsimde çalışılıyor olmasına, DLH’nin yaptığı inceleme ve projelerin
zamanında imzalanıp gelmemesine bağlıyor. Liman inşaatından sorumlu inşaat
mühendisi Cengiz Anuş, “2–2,5 aydır zemin iyileştirme çalışmaları
yapıyoruz. Çalışmalara geç başlanıldı söylemine katılmıyoruz.” şeklinde
konuştu. DLH’den onaylamaların zamanında gelmediği için inşaata başlayamadıklarını
savunan Anuş, “Ortadoğu Teknik Üniversitesi tarafından zemin etüdü ve
projelerin zamanında imzadan çıkmaması ile geç başladık. Kamyonlarımız,
kepçelerimiz burada. Geç başlamak bizden kaynaklanmıyor.” diyerek bürokrasiyi
suçladı.
‘Müteahhitler tehdit etti’
CHP Kastamonu Milletvekili Mehmet Yıldırım, yıllardan beri devam eden inşaatın
acilen bitirilmesi gerektiğini, artık geçmişi sorgulamanın bir manası
olmadığını ve iktidar parti temsilcileri ile birlik olup liman inşaatının
bitirilmesi için kaynaklar hazırlamak gerektiğini söyledi. Limanın işletmeciliğini
yapan İnebolu Belediye Başkanı İdris Güleç ise bugüne kadar liman inşaatının
bitirilememesini müteahhitlere ve DLH’nin ilgisizliğine bağladı. Başkan Güleç,
“Milyarlarca lira para denize gitti, bir sonuç alınamadı. Müteahhitlere inşaat
hakkında soru sorduğumuzda silahla tehdit edildiğimiz zamanlar oldu.” dedi.
İnebolu Limanı, DLH’nin Samsun Bölge Müdürlüğü’ne bağlı 11
limandan sadece birisi. Yük kapasitesi günde 3 bin ton. Limanda Sahil Güvenlik’in
24 botu var. Açık depolama oranı yılda 1,2 milyon ton olan limanda acil müdahale
imkanı bulunmuyor. Tevsiattan (ilaveden) sonra yılda 1,3 milyon ton kapasite
ile çalışacak limanın toplam kapasitesi yılda 2,5 milyon ton olacak.
Zaman
|
