|
Kayıp mescid yeniden...
Eski İstanbullular'ın, sıradışı mimarisiyle unutamadıkları bir cami
vardı Karaköy Meydanı'nda. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Mescidi diye bilinen
bu muhteşem mabed, 1958 yılında "Yıldırım Yıkma Harekâtı"
sonucunda bir başka yere nakl edileceği söylenerek ortadan kaybolmuştu.
1893'te İstanbul'a gelen ve daha sonra saray mimarı olup 1909'a kadar
kentte kalan İtalyan Mimar D'Aranco'ya yeni bir cami yapması teklif edilir. Kısa
sürede, görenin dudaklarını uçuklatacak zarafette bir cami yapar dükkânların
üstüne. Karaköy'ün eski fotoğraflarında hemen göze çarpan bu cami, yüzyıl
başında moda olan ve D'Aranco tarafından İstanbul'da pek çok örneği
verilen 'art nouveau' tarzında yapılmıştır. Floral süslemeleri, sekizgen
yapısı, geniş saçakları ve sempatik minaresiyle mescit, şehirdeki
benzerleri arasında özellikli bir yere sahiptir; çevresine uyumlu, göz okşayan
mimarisiyle Karaköy Meydanı'nın ayrılmaz bir parçası gibidir.
Tarih; yok olup gider
19. yüzyıl sonunda ve 20. yüzyıl başında Karaköy, vapur, tramvay ve tünel
üçlüsünün birleştiği bir aktarım ve uluslararası ticaret merkezi haline
gelir. Karaköy Meydanı'nın darlığı, sonraki yıllarda artan araç trafiğiyle
birlikte önemli bir sorun olmuştur. Bunun üzerine büyük bir imar hareketi
başlar. Bizzat dönemin Başbakanı Adnan Menderes'in gözetiminde yürütülen
yıkımlarda Karaköy- Azapkapı ve Karaköy- Tophane yollarının genişletilmesi
ve geniş bir meydan hedeflenir. Çok geçmeden bu yıkımdan Karaköy Camii de
payını alır, bugün meydanın en güzel tarihi eserlerinden biri olan Ziraat
Bankası ise yakasını zor kurtaracaktır. Karaköy Camii'nin yıkımına değilse
de, başka bir yere nakline ilişkin küçük haberler yer almaya başlar
gazetelerde. Caminin parçaları tek tek numaralanmış ve arkasından da sökülmüştür.
Amaç, camiyi Kınalı Ada'ya yeniden kazandırmaktır. Ne var ki, bu asla gerçekleşmez.
Karaköy'ü terk eden camiden bir daha haber alınamaz, sökülen parçaları da
kaybolup gitmiştir.
Yıldırım Yıkma Harekâtı
1958'de, "Yıldırım Yıkma Harekâtı" sonucunda bir başka yere
nakledileceği söylenerek ortadan kaldırılan camiin bugünlerde yeniden yapılması
gündemde. Âdetâ bir tarihin yok edildiği ve Osmanlı Devleti'nin tamamen ahşap
ilk ve tek camii olan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii; eski mimari özellikleri
gözönüne alınarak tekrar inşa ediliyor. Karaköy Mescidi olarak da bilinen
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Târihî
Çevreyi Koruma Müdürlüğü'nün hazırladığı projeyle önümüzdeki günlerde
inşa edilmeye başlayacak.
Türkiye
|
