|
423 yıllık Osmanlı camisi Arnavut
tuvaleti oldu
Balkanlar'da Osmanlı'ya ait izler hızla yok ediliyor. Bunun son örneği
423 yıllık Gazi Mehmed Paşa Külliyesi. Mezar taşları kırılıp üzerine
tuvalet inşa edilen, duvarları yıkılan külliyenin daha önce de kütüphanesi
yağmalanmıştı.
Balkanlar'daki Osmanlı eserleri yok edilmeye devam ediyor. Prizren'in
merkezindeki Gazi Mehmed Paşa Külliyesi'nin duvarları yıkıldı, yerine
kilise duvarına benzeyen yapılar yapıldı. Mezar taşları kırılıp, yok
edilerek üzerine Prizren İslam Birliği'nin yeni binasının tuvaletleriyle
otopark inşa edildi. Olayın sorumlusu da Prizren İslam Birliği ve Kosova İslam
Birliği Merkezi'nin izniyle Kosova İslam Birliği Meşihati...
16'ncı yüzyılın ikinci yarısında, 1580 yılında inşa edilen Gazi
Mehmed Paşa Külliyesi, Osmanlı kültürünü, şehir dokusunu ve yerleşik
hayatını bölgeye yerleştirmedeki öneminin yanı sıra Balkanlar'da Osmanlı
mimar” üslubunu yansıtan yapılardan biri. Sinan Paşa Camii'nden sonra bu bölgedeki
en önemli merkez camisi olan ve din” bayramlarda minaresine bayrak çekildiği
için halk tarafından 'Bayraklı Camii' olarak bilinen külliye bugün ise yaşadığı
yıkımlardan ötürü tüm özelliklerini kaybetti.
Yağmalanan kitaplıkta İbni Sina'nın eseri vardı
Gazi Mehmed Paşa Külliyesi'ne yapılan tahribatlar yüzyıl ortasında başladı
ve günümüzde devam ediyor. Gazi Mehmed Paşa Camii avlusunda yer alan Gazi
Mehmed Paşa Mektebi 1950'li yıllarda yıktırıldı. Avluda bulunan Müderris
Evi, 24 Mart 1999 gecesi bombalanıp yakıldı ve bina harcı başka yere taşınarak
bulunduğu yer parka çevrildi. Bugün yapılan resmi tahribatlarda ise Osmanlı'nın
önemli alimlerinin mezarlarının bulunduğu hazire yok edildi. Mezarların üzerine
tuvalet kabinleri ve otopark yapıldı. Avlunun duvarları yıkıldı. Yıkılan
duvarların yerine kilise duvarlarını andıran yapılar inşa edildi. Diğer
önemli bir tahribat da yıkılan kütüphane binasının kitaplarının türbeye
taşınması sırasında yaşandı. Kitapların büyük bir kısmı yok oldu ya
da yok pahasına satıldı. Kütüphane koleksiyonunda İbni Sina'nın 'el-Kanun
fi't-Tıbb' ve İsmail Cevheri'nin 'Sıhahu'l-Arabiyye'si gibi çok eski ve değerli
yazmalar vardı. 77'si elyazması, kalanı basma 2 bin kitaplık bir koleksiyona
sahip olan kütüphanenin yönetimi halen Prizren İslam Birliği'nin elinde.
Prizren halkı ve Bayraklı Mahallesi sakinleri ise yıkımlara karşı
koymaya çalışıyor. Tarihi Eserleri Koruma Kurumu da bu tür olaylara karşı
geliyor ancak tahribatlar bir türlü durdurulamıyor. Balkan ülkelerinde -özellikle
Kosova ve Bosna'da- Osmanlı tarafından inşa edilmiş diğer camilerde de aynı
uygulamalar görülüyor. Osmanlı tarihi ve sanatı göz göre göre siliniyor.
Bosna-Hersek Savaşı'nda, çok sayıda Osmanlı eseri, Sırplar tarafından yıkıldı
ve tahrip edildi. İlerleyen günlerde, savaş yaşanmadan Kosova'da da aynı şeyleri
göreceğiz ve görmeye devam mı edeceğiz?
Akşam - Neval Konuk
|
