|
Her sektör büyürken, inşaat küçülüyor
Türkiye'de her dönem ekonomik büyümeyi sürükleyen inşaat sektörü
olumlu ekonomik konjoktüre rağmen iki yıla yakın bir süredir küçülmeye
devam ediyor. Bugün DİE tarafından açıklanacak GSMH rakamları hemen tüm
sektörlerde ekonomik büyümenin sürdüğünü ortaya koyarken, inşaat sektörünün
makus talihinin son şeklini de netleştirecek.
İnşaat sektörüne ilişkin son veriler, daralmanın sürdüğünün ipuçlarını
verirken çimento üretimi ve yapı ruhsatları ile yapı kullanma izin
belgelerindeki sayısındaki düşüş bu işaretler arasında yer aldı. Yılın
ikinci çeyreği sonrasında çimento üretimi yüzde 10, yapı ruhsat sayısında
yüzde 4, yapı kullanma izin belgeleri sayısında yüzde 11 düşüş yaşandı.
Türkiye'de her dönem ekonomik büyümeyi sürükleyen inşaat sektörü
olumlu ekonomik konjöktüre rağmen iki yıla yakın bir süredir küçülmeye
devam ediyor.
Bugün DİE tarafından açıklanacak GSMH rakamları hemen tüm sektörlerde
ekonomik büyümenin sürdüğünü ortaya koyarken inşaat sektörünün makus
talihinin son şeklini de netleştirecek.
İnşaat sektörüne ilişkin son veriler, daralmanın sürdüğünün ipuçlarını
verirken çimento üretimi ve yapı ruhsatları ile yapı kullanma izin
belgelerindeki sayısındaki düşüş bu işaretler arasında yer aldı. Yılın
ikinci çeyreği sonrasında çimento üretimi yüzde 10, yapı ruhsat sayısında
yüzde 4, yapı kullanma izin belgeleri sayısında yüzde 11 düşüş yaşandı.
Bu arada sektördeki daralmanın temel nedeni olan kamu yatırım harcamalarındaki
büyük gerileme de sürmeye devam etti. 2003 yılında 7 katrilyon 998 trilyon
liralık yatırım harcaması öngörülmesine karşın temmuz ayı itibariyle
ancak 2 katrilyon 98 trilyon liralık yatırım harcaması yapıldı.
Sektörün tek umudu haline gelen dış projelerle sağlanan ivme ise yan
sektörleri ile büyük durgunluk içindeki sektörün tamamını kurtarmaya
yetmedi. 2003 yılının ilk çeyreği sonrasında küçülen inşaat sektörünün
bugün yaşadığı sorunlar sektöre girdi sağlayan yan sanayii de etkilendi.
Sektörün hükümetten beklentileri büyük ölçüde askıda kalırken sektörün
ateşleyicisi olan yatırımlardaki reel düşüş sonrasında birçok proje büyük
ölçüde durdu.
Özdemir: Sıkıntı kamu ihalelerinde
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Nihat Özdemir sektörün 2002 yılında,
toparlanmaya başlamış olmasına rağmen, küçülme durumundan çıkıp reel
büyümeye geçemediğini ifade ederek geçmiş yılların sıkıntılarının
devam ettiğini söyledi. Kamu yatırımı yapılamayan bir ülkede inşaat-taahhüt
sektörünün başka bir durumda olmasının zaten beklenemeyeceğini ifade eden
Nihat Özdemir, kamu ihalelerinde yıllardan beri yaşanan keskin düşüşün
inşaat şirketlerini zaafa uğrattığını kaydetti. Hükümetin seçimlerden
önce, ekonominin lokomotif sektörü olan inşaat sektörünü canlandırmaya,
yeni yatırım ortamları yaratmaya dönük vaatleri büyük ölçüde gerçekleşmedi.
Vaatlere rağmen yol, sulama, tarım, vb. projelerinin ödeneksiz kalması işlerin
durmasına yol açtı.
2002 yılında sektörde mühendisinden, bekçisine kadar yaklaşık 100 kişinin
işşsiz kaldığına dikkat çeken kaynaklar 2003'te de aynı eğilimin sürdüğüne
dikkat çektiler.
Koçoğlu: Harcamadan kaynaklanıyor
Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası Başkanı Şükrü Koçoğlu
ise sektörün daralmasının devletin harcama politikasından kaynaklandığını
vurgulayarak şöyle konuştu: "Devlet yatırım ödeneklerinin az ve sınırlı
olmasından dolayı sektör harete geçemiyor. Devlet para arz edemiyor. Bu
nedenle özel sektör de canlanamıyor. Devlette çalışanlar şantiyelerini açamadı,
buna bağlı olarak global tüketim azalıyor.İnşaat sektörü böyle giderse
bu sene büyümeye geçemeyeceği gibi seneye de geçemeyecek.
2B alanlarının satışına umut bağlandı, 'para gelecek' dendi. Bunun dışında
da bir kaynak görünmüyor. 2004 yılı inşaat sektöründe daha kötü
olacak, yeni bir kaynak bulunamazsa 2005'in nasıl olanacağını bilemiyoruz.
2004 bütçesinde katsayı yüzde 12.5 olarak belirlendi. Yani ödenek 100 lira
ise 112.5 lira verecekler, enflasyon yüzde 25 olsa enflasyonun yarısı kadar
bir ivme veriliyor. Bu da yatırımların büyümesinde yüzde 50'lik bir
negatifliği ortaya koyuyor. Sonuç itibariyle bu sene değişmeyecek, gelecek
sene bu negatiflik daha da artacak ancak ek kaynaklar bulunup yatırıma yönlendirilirse
belki ibrede hareketlenme olur. Ancak dış borç ödemeleri geliyor bu açıdan
durum pek parlak görünmüyor."
Çimento sektöründe durum
2003* 2002* Değişim (Yüzde)
Üretim 11.842.188 11.957.438 -9.6
İç satış 9.185.770 9.647.023
Dış satış 2.628.341 2.396.174
Stok 525.370 481.329
Toplam satış 11.814.111 12.043.197 -0.01
(*) Ocak-Mayıs
Dünya
|
