|
Tarihi 'ilgisizlik' çürüttü
 Korunmaları
için Ayasofya Müzesi'nin rutubetli deposuna kilitlenen tarihi ikonalar çürüdü.
Bakımsızlıktan harap olan 600 ikonadan 50 - 60 tanesi kurtarılabilecek
halde...
Türkiye'nin dört bir yanından toplanıp korunmak üzere Ayasofya Müzesi'ne
gönderilen ikonalar, bakımsızlıktan çürüyor.
Dünyanın sekizinci harikası olmaya aday Ayasofya'da 600 ikonadan 50 - 60
tanesi sağlam kalabildi. Oysa altı ayda bir depo 2 - 3 milyar lira harcanarak
ilaçlansa bu tarihi eserler korunabilecekti.
İkonaların içler acısı durumuna, 'korunmak için' saklı tutulduğu
'Papaz Odası' olarak adlandırılan depoya girdiğimizde şahit olduk.
Tozdan görülmeyen, tahta kurtları tarafından lime lime olmuş ikonalar,
yerlere saçılmıştı. Bu çok değerli tarihi eserler toz ve pislik içinde
üst üste yığılmıştı. Papaz elbiseleri, el yazması İncillerin de
bulunduğu deponun kapısı yıllarca açılmamış, içerisi rutubet ve havasızlıktan
küf kokuyordu.
Korunmak için gönderildi
Tarihi ikonalar Ayasofya'nın 1935 yılında müze olmasıyla birlikte İstanbul
ve Anadolu'nun çeşitli il ve ilçelerindeki kapanan kiliselerden gönderildi.
Özellikle mübadeleden sonra yaşanan göçle birlikte boşalan Rum köylerindeki
kiliselerden toplanan onlarca ikona, Aysofya Müzesi'ne taşındı. Tarihi eser
kaçakçılarının elinden alınan ikonalar da müzeye teslim edildi.
Ancak Ayasofya Müzesi yetkilileri, eserleri sadece depoya koymakla
yetindiler. Bir müze deposunda mutlaka bulunması gereken nem ve ısı ayarlayıcının
olmadığı depoda, ahşap ikonalar için periyodik ilaçlama bakımı da yapılmadı.
Ayasofya Müzesi'nin galeri katında bulunan deponun camları da kapalı tutulduğu
için depo havasız bırakıldı.
1.5 ay önce göreve başlayan Ayasofya Müze Müdürü Seraceddin Şahin,
deponun halini görünce, durumu Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne
bildirdi. Genel Müdürlüğün izniyle bir taraftan tespit, diğer yandan sağlam
kalan ikonaları kurtarma çalışmaları başlatıldı.
Manzara korkunçtu
Papaz Odası'na girdiğinde gördüğü manzaranın çok kötü olduğunu
belirten Şahin, şunları söyledi: "İkonalar etrafa saçılmıştı. Üzerlerinde
kurtlanma, dökülmeler vardı. Zaten oraya bırakılan sağlam ikona kısa sürede
tanınmaz hale gelir. Toz, havasızlık depoya hâkim. Ahşap ve eski malzeme
olduğu için nem bunları yok etmiş."
Restorasyon ve Konservasyon Merkezi uzmanlarınca önümüzdeki hafta bakıma
başlanacağını kaydeden Şahin, sözlerini şöyle sürdürdü: "Aynı
zamanda ilaçlama yapılacak. 600 ikonadan geriye envanterlik özelliğine
sahip, müzede sergilenebilir halde 50 - 60 ikona kaldı. Bakımlarını yaptıktan
sonra Aya İrini Müzesi'nde sergileyeceğiz."
İkona nedir?
Ortodoks Hıristiyan tarihinde ibadet edilen ve halkın gözünde büyük
kutsallık taşıyan tahta üzerine boya ile yapılan dini resimlere ikona
deniyor. Genellikle Hz. İsa, 12 Havariler ve Hz. Meryem tasvir ediliyor. Özellikle
840 tarihinden sonra ikona yasağı kalktığından, Anadolu'da bir sanat olarak
varlığını yüzyıllarca sürdürdü. Ayasofya Müzesi'nde 16. yüzyıldan
kalan ikonalar da bulunuyor. Tarihi eser kaçakçılarının en çok peşinden
koştuğu eserlerin başında geliyor.
Milliyet
|
