|
İnşaatların % 91’inde hata
bulundu, sıkı denetim geliyor
Hükümet, Marmara ve Düzce depremlerinin ardından yürürlüğe giren Yapı
Denetim Kanunu’nda köklü değişikliğe giderek, yapıları Türkiye çapında
‘’sıkı bir denetime’’ almaya hazırlanıyor. Başbakanlık’a sevk
edilen ve kısa süre içinde TBMM’ye sevki öngörülen Yapı Denetim Kanun
Taslağı ile can ve mal güvenliğinin temin edilmesine uygun yapı üretimi,
yapıların mevzuat ile sağlık kurallarına uygun şekilde denetimi ve mağdur
olan kişilerin haklarının tanzimi amaçlandı.
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca hazırlanan taslağın gerekçesinde,
Türkiye’de yerleşme ve yapılaşmaların hemen hemen İmar Kanunu ve yönetmeliklere
hiç uygun olmadığı, öngörülen düzenlemelerin de etkisiz ve yetersiz kaldığı
belirtildi. Yapılan araştırmalarda, proje denetimi aşamasında dahi
projelerin yüzde 91’inde tasarım, hesap ve çizim hataları olduğu,
uygulamanın ise hiç denetlenmediği vurgulanan gerekçede, şantiyelerin yüzde
90’ında da yönetmelik ve standartlara aykırı beton döküldüğü
bildirildi. Gerekçede, beton mukavemet değerlerinin de projelerde öngörülenden
ortalama yüzde 40 daha az olduğunun tespit edildiği gerçeği yer aldı.
Bu nedenle hazırlanan Yapı Denetim Kanun Taslağı ile, yapı denetim
sistemi tüm Türkiye’de uygulamaya sokuluyor. Taslağa göre, yapılar,
‘’Yapı Denetim Kuruluşları’’ kanalıyla denetlenecek. Kanun kapsamına
giren her türlü yapıyı proje hazırlama safhasından itibaren denetleyecek
olan söz konusu kuruluşlar, yapım işlerinde kullanılan yapı malzemelerinin
ve elemanlarının mevzuata uygunluğunu kontrol edecek ve gerekli deneylerle
sonucu belgeleyecek. Denetimler sırasında kullanılan malzeme ve imalatın
ilgili teknik şartnamelere ve standartlara aykırılığı belirlendiğinde,
bunları reddetmek ve durumu ilgili idareye raporla da görevlendirilen yapı
denetim kuruluşları, iş yerinde iş güvenliği ve işçi sağlığı
konusunda gerekli tedbirlerin alınmasını da gözleyecek.
Zemin, malzeme ve imalata ilişkin deneyleri, mevzuat çerçevesinde faaliyet
gösteren laboratuvarlarda yaptıracak olan kuruluşlar, yapı müteahhidinin
mali sorumluluk ve tam risk sigortasını yaptırmasını da sağlayacak. Mali
sorumluluk sigortası ile yapının taşıyıcı sisteminde meydana gelebilecek
yapı hasarlarından kaynaklanan zararların telafisi amaçlanacak. Yapı
denetim kuruluşları, her yıl sonu itibarıyla idare görevlileri, müteahhit
ya da şantiye şefi ile yapının fiziki durumunu tespit edecek ve yapının
ruhsat ve projelere uygun olarak kısmen ya da tamamen bitirildiğinde de bu
durumu idareye rapor edecek. Bu kuruluşlar ile denetçi mimar ve mühendisleri,
denetimleri altında inşa edilen yapıların kanun ve kurallara aykırı,
eksik, hatalı ve kusurlu yapılmasından ve bunlar nedeniyle ortaya çıkan her
türlü hasardan dolayı hukuki ve cezai sorumluluğu haiz olacak.
Şantiye şefinin görevleri ile yapı sahibinin sorumluluklarına da yer
veren taslağa göre, yapı sahibi, tamamlanan yapıyı ‘yapı kullanma izin
belgesi’ düzenlenmeden kullanıma açamayacak. Söz konusu düzenlemeye göre,
denetimi gerçekleştirilerek inşa edilen yapılar için ‘yapı sertifikası’
düzenlenecek. Yapı kullanma izin belgesi olmayan ve sertifika verilmeyen yapılar
kullanılamayacak. Yapı denetim kuruluşu, yapı kullanma izni alındıktan
sonra sorumluluk süresi içinde yapıda meydana gelebilecek hasarları 30 gün
içinde gidermek ve doğan zararları cari fiyatlarla yapı sahibine derhal ödemek
zorunda olacak.
‘Yapı denetimi sigorta havuzu’ kurulmasını da öngören taslağın
yasalaşmasıyla birlikte yapı sorumlularına, mevzuata aykırılık teşkil
eden fiiller nedeniyle yapının yaklaşık maliyetinin yüzde 0,5’i ile yüzde
3’ü oranında para cezası verilebilecek. Kamu kurum ve kuruluşları da,
Kamu İhale Kanunu ve kuruluş kanunları çerçevesinde, yeni düzenlemeye göre
kurulacak yapı denetim kuruluşlarından yapı denetimi hizmeti satın
alabilecek.
Kusur ve aksaklıkları gidermeyen müteahhit yeni bir iş alamayacak
Yapı müteahhitlerinin görev ve sorumluluklarını da düzenleyen taslak çerçevesinde,
bir parselde bağımsız bir bölümden ibaret olan, halka açık olmayan ve
konut olarak kullanılacak yapılar hariç, bütün yapıların yapı müteahhitleri
tarafından inşa edilmesi zorunlu olacak. Kooperatif tüzel kişilikleri adına
yapılan her türlü yapının inşasını da yapı müteahhitleri üstlenecek.
Yapı müteahhidi, yapı yerinde her türlü güvenlik tedbirini alacak ya da
aldıracak. İnşaatta kullandığı her türlü malzemenin güvenli, sağlığa,
ilgili standartlara ve mevzuata uygun olmasından da sorumlu olacak. Kullandığı
malzemenin ilgili standart belgesini yapı denetim kuruluşu ve ilgili idareye
verme yükümlülüğü de bulunan yapı müteahhidi, yapım işini mutlaka şantiye
şefi gözetiminde gerçekleştirecek. Yapım ve getirilen sorumluluk süresi içinde
çıkabilecek kusur, ayıp ve aksaklıkları gidermekle de mükellef olan yapı
müteahhitleri, buna aykırı davrandığında yeni bir iş alamayacak. Yapım işi
nedeniyle diğer parsellerde ve yapılarda meydana gelen zararlar giderilmedikçe
inşaata da devam edemeyecek. Müteahhidin sorumluluk süresi, yapı kullanma
izin belgelerinin alındığı tarihten başlamak üzere, yapının taşıyıcı
sistemi için 15 yıl, diğer kısımlar için de 3 yıl olacak.
Zaman
|
