|
Taş kalpli valinin sarayı bulundu
Antik dönemin taş kalpli ve sanat tutkunu Karya Valisi Mausolos'un sarayı
bulundu. Kazı başkanı Paul Petersen 'Bu, Avrupa için de bir dönüm noktası.
Çünkü buradaki mimari Avrupa mimarisinin de temelini oluşturuyor' diyor
'Satrap' (bugünkü Türkçe'yle) Vali Mausolos adı bilinen ilk Pers Valisi
Hekatomnos'un üç oğlundan biriydi. Ve şüphesiz ilginç bir karakterdi de.
Ona ilişkin eli-mizdeki ilk bilgi babasının ölümünden sonra tahta geçip
satraplığı Karya'dan Halikarnassos'a, yani bugünkü Bodrum'a taşıdığı...
Ardından da çevredeki 6 Leleg kentine buyruk salarak bütün Legegliler'i yeni
kurduğu kentte yaşamaya mecbur etmesi... Bugün anıt mezarı Bodrum'da
bulunan ve dünyanın 7 harikası arasında sayılan satrabın icraatı arasında
İstanköy ve Rodos'u fethetmek ve Likya'yı ele geçirmek de var. Ve uyguladığı
ağır vergi politikasıyla halkı inim inim inletmek de...
Ama her ne olursa olsun, bu 'taş kalpli vali'nin dünya sanat tarihindeki önemi
büyük. Çünkü 24 yıl boyunca Karya'yı idare eden Mausolos, bir sanat aşığı
olarak topladığı paraların neredeyse hepsini Halikarnassos'un imarı için
harcamış. Onun satraplığı döneminde antik çağın bütün ünlü heykeltıraşları
bu yeni kentte çekiç sallamış, Yunanistan'dan getirtilen mimarlar tapınaklar,
yollar, saraylar tasarlamış.
Halikarnassos 1966 yılından bu yana Bodrum Müzesi ve Güney Danimarka Üniversitesi'nin
işbirliğiyle kazılıyor. Bugüne kadar kentin birçok sırrı çözüldü ama
önceki gün Kazı Başkanı Paul Pedersen'in muhtemelen yüksek adrenalin
etkisi altında ve haklı bir gururla söylediği son yılların en önemli
arkeolojik açıklamalarından biriydi: 'Satrap Mausolos'un sarayını
bulduk'...
Eski Bodrum onun iktidarında inşa edildi
Açıklama gerçekten heyecan verici çünkü kazı başkanının sözlerine
göre 'Bu, projenin henüz küçük bir bölümü'... Başkan 'Arkaid dönemde
çok fazla mimari yapı olmasına rağmen, klasik dönemde hiçbir mimari eser
inşa edilmemiş. Fakat Mausolos'la birlikte 4. yüzyılda İon devrimi başlamış
ve mimarlık tarihi açısından birçok başyapıt üretilmiş. Mausolos'un
sarayı da mimarideki bu yeniliğin küçük bir parçası. Sarayın bizim için
önemli olmasının nedeni, Helenistik ve Roma dönemindeki mimari gelişmelerin
temelini oluşturması'' diyor.
Kazı başkanının bir başka ilginç tespiti de Halikarnassos'un Avrupa
mimarlığı için de bir dönüm noktası olduğu. Pedersen 'Mausolos'un en önemli
mimarı Pytheos, mimarlık üzerine bir kitap yazmış. Ardından Romalı mimar
Vitruvius bu kitabı okumuş ve birçok bilgiyi kendi kitabına alıntılamış.
Doğal olarak bu kazıda yapılan her şey, bulduklarımızın hepsi Avrupa
mimarisinin başlangıcını oluşturuyor. Çünkü Vitruvius'un kitabında yer
alan bilgiler Avrupa mimarlığı için bir başlangıç' diyor.
Korumayı ve destek vermeyi bilirsek Bodrum'un yeni sürprizleri olacak. Bu
14 arkeoloğun macerasını gelecek sezon da sakın kaçırmayın...
Akşam
|
