|
'Yarının hamamı' için ter döktüler
Platform Garanti Güncel Sanat Merkezi'ndeki 'Çağdaş Hamam' atölyesinde
üretilen projeler ocak ayında İsveç'te açılacak bir tasarım sergisiyle gündeme
gelecek.
Gittikçe yalnızlaşan insanların ülkesi halini alan İsveç'ten bir grup
mimar, sanatçı ve tasarımcı, geleneksel Türk hamamını 'yeniden yaratmak'
için toplandı
Platform Garanti Güncel Sanat Merkezi, geçen ay başında Türk ve İsveçli
mimar ile sanatçıları buluşturdu; yarının büyüklerini terletecek 'çağdaş
hamam'ların neye benzeyeceği sorusuna yanıtlar aradı.
İsveç Başkonsolosluğu ve İsveç Kültür Enstitüsü desteğiyle, sanatçı
Maria Anggvist Klyvare'nin başını çektiği atölye çalışmasının
'estetik' ucunda seramikçi Asa Lindström, grafik tasarımcı Johanna Lewengard
ve Türkiye'den sanatçılar Selma Gürbüz ile İlhan Sayın hazır bulundu.
Etkinliğin mimari ve bilimsel yönü ise İsveçli mimar Ulla Kastrup'un öncülüğünde
buluşan mimarlar Gökhan Karakuş, Ebru Tabak, Morgan Rudberg ve endüstri ürünleri
tasarımcısı Mine Ertan ile sanatçı Fredrik Wretman tarafından etraflıca
tartışıldı.
Teknolojinin şansı
Atölyede, eski Osmanlı hamamlarının mekân ve ışık birlikteliğinin çağdaş
yapım teknolojileri ile yeniden nasıl yaratılabileceği gibi konular da
masaya yatırıldı.
Hamamın tarihi, geleneği, mimarisi, ışık, ses, dünyada yıkanma kültürleri,
geometri ve enerji konulu konferanslar yapıldı. İkinci bölüm ise, mimar
Kastrup ile çalışan grubun fikirlerini çizim, maket ve tartışmalarla geliştirdiği,
Klyvare ile çalışan grubun ise İznik çinilerine güncel bir yorum getir mek
üzere yaptıkları çalışmalarla tamamlandı.
2004 Ocak ayında Stockholm'deki 'Cultural House'da sergilenecek olan
atölye sonuçlarının daha sonra Beyoğlu Garanti Galeri'de de sergilenmesi
planlanıyor.
'Hamam kültürü'ne aşina diğer ülkelerle kurduğunuz bağ nedir?
Ulla Kastrup: Japon banyoları ve Fin hamamları ilk akla gelen örnekler. Özellikle
Japon banyolarının, Şintoizm'deki 'ruhsal ve bedensel temizlik' adına İslami
temizlik geleneklerine yakınlığı üzerinde durulabilir.
'Hamam' bugün nedir? Yoksa oryantalist bir gelenek mi söz konusu olan?
Ulla Kastrup: 'Hamam'ı 'oryantalist' bir deneyim olarak algılamaktan özellikle
kaçındık. Bizi daha çok hamamın taşıdığı ses, ışık ve atmosfer
ilgilendiriyor.
Bir hamama girdiğinizde sizinle ilgilenildiği veya korunduğunuz duygusuna kapılıyorsunuz.
İsveç'te bu söz konusu değil. Hamama ilk girdiğinizde korkuyorsunuz ama
sonra rahatlıyorsunuz.
Çoğu hamamın kadınlar ve erkekler kısmı var. Bu konuda nasıl bir 'güncel'
yorum içine girdiniz?
Ulla Kastrup: Bu konuyu zamana bıraktık. Ama bölümlerin ayrılmasının,
tarafları daha huzurlu kılacağı duygusunu önemsiyoruz.
Selma Gürbüz: Hamam bana göre erotik bir derinlik taşıyor. Ben çiniler üzerinde
yoğunlaşarak tahayyül ettiğim hamam tasarımlarının kadınlar ve erkekler
kısmında küçük ama etkili değişiklikler yaptım. Örneğin kadınlar kısmına
erkek resimleri ve yüzleri koydum. Erkekler hamamına ise kadın gözleri yaptım.
Bir oyuna dönüştü.
Rüya ve ruhsallık birbirine geçti. Bu oyuna gizem de ekledim. Tüller
kullandım. Olaya erotik, ironik ve romantik bir bağlamda yaklaştım.
Gökhan Karakuş: Çözmemiz gereken, hamamın bugün nasıl bir yüzle ve nasıl
bir alan içerisinde insanların karşısına çıkması gerektiği oldu. Mimari
ve mühendislik kuralları yanında, ne tip kullanıcıların bu hamama gelip
gidecekleri bizi ayrıca meş-gul eden detaylar arasında. Bundan sonra, özellikle
mimari eğitim almayan insanlara, ürettiğimiz çalışmaları sunacağız. Asıl
beklentimiz izleyici tepkileri. Hedefimiz, idealden pratiğe yönelmek. Bu çalışmamızı
idealin başlangıç noktası olarak düşünüyoruz.
Radikal - Evrim Altuğ
|
