|
Harran'da 'işgal' hazırlığı
Bölgenin külah biçimindeki geleneksel konik evleri tehdit altında. Çağlar
boyu bilim ve uygarlığın merkezi olmuş Harran'ın 187 burçlu dillere destan
surları ve binyılların yaşamına tanık arkeolojik yerleşme alanı da öyle...
SİT alanı içinde yayılan briket istifleri, yakın zamanda başlayacak kaçak
inşaatın ilk sinyallerini veriyor...
Son zamanlarda Şanlıurfa 'nın tarihi mekânlarını gezenler, özellikle
Halil-ür Rahman Gölü ve çevresinde ''bahşişle rehberlik'' yapan yoksul ve
afacan çocuklara bir başka ''hayranlık'' duyuyorlar.
Çünkü, artık ne İbrahim Peygamber 'in zalim kral Nemrut tarafından odun
yığınlarının ateşine mancınıkla atılışını yanlış söylüyorlar,
ne de aynı odunların birdenbire göldeki kutsal balıklara dönüştüğünü
sadece ''Türkçe'' anlatıyorlar...
Eğer yabancıya benziyorsanız, hele bir de gerçekten ''turist'' iseniz, İngilizleri
bile şaşırtacak kadar düzgün bir ''İngilizce'' ile efsaneleri ve eski yapıların
öykülerini sıralayıveriyorlar... Şanlıurfa'nın bu ''cin gibi'' çocuklarında
gözlenen üstün bilgi ve ''yabancı dil'' yeteneğinin arkasında ise Emniyet
Müdürü Mehmet Cebeci var. Kutsal mekânları ziyaret edenlere ''nerede
olduklarını'' anlatarak para toplayan bu afacanları bir süre ''tarih ve İngilizce''
kursundan geçiriyor... Derslerini başarıyla tamamlayan çocuklara da Rızvaniye
Camii ve etrafında ''mesleklerini uygulama'' hakkı tanınıyor. Bu arada, aynı
kursları almadan bu mekânlarda ''iş yapmak'' isteyen çocuklarla ''sertifikalı''
olanlar arasında zaman zaman çıkan tartışmalarda da halk artık ''almış
ders, görmüş terbiye'' denenlerin tarafını tuttuğundan, bilgisi ve İngilizcesi
yeterli olmayanlar bu rekabette galip gelemiyorlar...
'Kamu yapıları' kuşatması
Şanlıurfa Emniyet Müdürlüğü'nın bu örnek hizmetine sevinerek
Harran'a ulaştığımızda ise yüzümüzdeki gülümsemenin yok olduğunu fark
eden TMMOB İl Koordinasyon Sekreteri Şeyhmuz Karahan diyor ki; ''Maalesef, bu
gördüğünüz uygunsuz yapıların tümü kamu hizmet binaları...''
Gerçi, aralarında özel binalar da var, çağlar boyu bilimin ve uygarlığın
merkezi olan Harran'ın 187 burcu olan dillere destan surları ve binyılların
yaşamına tanık arkeolojik yerleşme alanının çevresi öylesi kocaman ve
kimliksiz ''devlet yapılarıyla'' kuşatılmış ki, belediyenin ''Harran'a hoş
geldiniz'' yazılı takından geçerken bile tarihi kenti fark etmeniz çok
zor...
Surların içine girip, görkemli kalesini ziyaret ettikten sonra ünlü Ulu
Cami 'nin de bulunduğu antik dokunun arasında dolaşırken ise çok daha
''vahim'' bir durum karşımıza çıkıyor.
Mimarlar Odası Başkanı Abdülkadir Güllüoğlu , adeta bir ''şantiye öncesi
hazırlığı'' anımsatan ve arkeolojik SİT içinde yayılan ''briket
istiflerini'' göstererek; ''ilk fırsatta bunlar yapıya dönüşecek..''
diyor.
Harran Üniversitesi'nden, tüm yaşamını Şanlıurfa'nın tarihine ve kültürüne
adamış Yard. Doç. Dr. Cihat Kürkçüoğlu da bu manzaraya en ''deneyimli'' açıklamayı
yapıyor; ''Bunlar da şu görünen öncekiler gibi, yetkililerin göz yummaları
sonucunda kaçak inşaatlar olacak ve Harran'ın antik dokusu artık tümüyle
yok olacak...''
Sanat tarihçisi hocanın ''öncekiler'' dediği yeni yapılar da buranın külah
biçimindeki geleneksel konik evleri arasında öylesine çoğalmışlar ki artık
o ''özgün siluetin'' yerini, diğer kentlerimizdekine benzer bir ''gecekondu
peyzajı'' alıyor.... Harran'daki diğer anıtsal yapılar, sur kapıları ve hâlâ
etkili bir tarih gösterisi yaratan harabeler de bu işgalin altında adeta
eziliyor.
'Yerel sahiplenme' gerek...
İşte bu ürpertici gözlemlerden sonra Vali Şükrü Kocatepe 'yi ziyaret
ettik ve olanı biteni anlatmamızın ardından hemen gerekli ''talimatlarını''
ilgililere vererek, Türkiye'nin gururu olan bir SİT'in yasadışı tahribatına
karşı önlem alınmasını istedi. Ne var ki bu konuda sadece Valiliğin değil,
''herkesin'' duyarlı olması gerekmiyor mu?.. Özellikle de ''imar yasaklarını
uygulamakla yükümlü'' olan ''belediyenin'' ...
Bakalım, ''Harran'ın belediyesi olmanın'' ne anlama geldiği, hiç değilse
bu gözler önündeki kaçak yapı hazırlıkları karşısında olsun artık anımsanabilecek
mi?
Cumhuriyet - Oktay Ekinci
|
