|
Proje çöplüğünde temizlik
10 yıl geriye dönük yatırım envanteri çıkaran hükümet, tam bir
'proje çöplüğü' ile karşılaştı. Sadece 2002'de 2.5 katrilyon lira
bedelindeki çeşitli projeler krizin de etkisiyle rafa kaldırıldı.
Kamu yönetimi reformunu gerçekleştirmeye yönelik yasal düzenlemeler hazırlanırken,
devletin sırtında büyük yük oluşturan atıl projelerin tasfiyesine başlandı.
10 yıl geriye dönük 'yatırım envanteri' çıkaran hükümet, tam bir 'proje
çöplüğü' ile karşı karşıya kaldı. Sadece 2002'de 2.5 katrilyon tutarında
proje iptal edildi. Aralarında bira fabrikaları, dalgakıranlar, ambar binalarının
da bulunduğu bu 'yatırımlara' şimdiye kadar harcanan 500 trilyon lira da
çöpe gitti.
İsraf kapıları aralanıyor
Kamu yönetimi reformunun hazırlık çalışmaları, devletin 'israf kapılarını'
bir bir aralıyor. En büyük kalemleri borç ödemeleri, personel giderleri,
kamudaki araç, gereç, lojmanlara giden bütçelerin sırtındaki yüklerden
birini de popülist projelerin oluşturduğu belirlendi. Yeniden yapılanma sürecine
giren devlet, şimdi bu 'yatırımlardan' kurtulmaya çalışıyor.
Özellikle 1994-2002 aralığında onay verilen pek çok proje tamamlanamadı.
Bu dönemde toplam 47 bin 439 projeye onay verildi, tahsis edilen 75 milyon 901
bin dolarlık bütçenin, 67 milyon 117 bin dolarlık bölümü gerçekleştirildi.
Faiz baskısı altındaki bütçelerden yatırımlara yeterli kaynak aktarılamayınca,
kamu proje stoku sürekli büyüdü. Yatırımların ortalama bitme süreleri
iki katına çıktı. Sadece 2001'de, geçmişte harcama yapıldığı halde,
2001 fiyatlarıyla toplam tutarı 6 katrilyona ulaşan çeşitli projeler yatırım
programından çıkarıldı.
2002'de ise toplam bedeli 2.5 katrilyon olan proje, yatırım programından
çıkarıldı. Bu projelere harcanan 500 trilyon çöpe gitti. Günlük
politikalarla alınan bu yatırım kararları arasında dalgakıranlar, balıkçı
barınakları, arıtma tesisleri, şeker ve süt fabrikaları, cezaevleri, ambar
binaları, bira ve rakı fabrikaları, yüzme havuzları, kültür tesisleri
var. Aynı şekilde, 1999 yılında onay verilen 5 bin 458 projeye yaklaşık 9
milyon dolar gitti. 2002-2003 arasındaki bir yıllık dönemde ise onaylanan 8
bin 300 proje, şimdiye kadar 7.5 milyon dolar yedi.
Proje tasfiyesinden gerçek ihtiyaçları yansıtan yollar, sanayi siteleri
gibi yatırımlar da olumsuz etkilendi. Kaynak aktarımı yapılamayan bu yatırımlar
çöpe gitti. Projeler arasında gerçekleşme imkânı hiç kalmamış, ancak
hala tasfiye edilmeyenler var. 32 yıla yayılan Doğu Karadeniz Harşit 1.
Merhale Projesi, şimdiye dek 660 trilyon yedi. Kültür merkezlerine 6, kuş uçmayan
yerlerde temeli atılan çeşitli devlet hastanelerine 44 trilyon gitti.
39 yıllık proje bile var
Proje stokunda, 1967'de başlayıp 2006'da bitmesi öngörülen Nemrut Dağı
Turistik Yolu, 31 yıllık Marmaris Turistik Yolu gibi projeler de var. Bunlara
şimdiye dek 62 trilyon harcandı. Projelerin yüzde 80'ini yatırım programından
çıkaran AKP hükümeti, 6 trilyon tutarındaki Ankara-İstanbul Sürat
Demiryolu gibi temel projeleri tamamlama kararı aldı.
Radikal
|
