|
Tarihi Bam kentini deprem yıktı
İran’ın güneydoğusundaki Bam kenti, sabahın erken saatlerinde
6.7’lik depremle sarsıldı. Depremde bu tarihi yerleşimin büyük bölümü
yerle bir oldu.
Depremin merkez üssü olan Bam kentinin en büyük özelliği, Mut çölünün
toprağından, yani çamur ve kerpiçten inşa edilmiş evleri ve kalesiyle 6
kilometrekarelik bir alana yayılmış olan tarihi bölümüydü.
Bam’daki yerleşimlerin geçmişi 2000 bin yıl öncesine uzanıyor ama
eski kentteki yapıların bir bölümü 12’nci yüzyıl civarında Safeviler döneminde
(1502-1722) inşa edildi.
Kültürel miras da yıkıldı
Depremin tarihi kaybı “Erg-e Bem” (Bem Kalesi) oldu. Her yıl yerli ve
yabancı yüzbin kadar turistin ziyaret ettiği dünyanın en büyük kerpiç
kalesi Erg-e Bem’in yüzde 80’den fazlası depremde yerle bir oldu. Kerpiç,
çamur, saman ve palmiye ağacından inşa edilen kale ve etrafındaki surlar,
224-651 yıllarında İran’a egemen olan Sasaniler döneminde yapıldı.
180 bin metrekare alanı bulunan Erg-e Bem, 1815 metre uzunluğunda 6-7 metre
yüksekliğinde surlarla çevrili ve surlarda 67 kule bulunuyor. Surların içinde
pazaryeri, camiler, meydanlar, askeri kışlalar, bir kervansaray, ahırlar ve
“Dört Mevsim” olarak bilinen hükümdarlara ait konut da yer alıyor.
1850’ye kadar kale içinde ikamet edildi.
Barez ve Kabudi sıradağlarının arasındaki geniş ovada kurulu Bem kenti,
Avrupa ve Uzakdoğu’yu birbirine bağlayan İpek Yolu üzerinde bulunduğu için
tarihte önemli bir merkez olarak biliniyor. Portakal, mandalina, tatlı limon
ve hurmasıyla ünlü Bem kentindeki kalenin önemi, 1722’de Afgan istilasıyla
azaldı ve 1932 yılına kadar askeri kışla olarak kullanılan kale daha sonra
terk edildi.
UNESCO tarafından dünya kültürel mirası olarak kabul edilen Kevir çölünün
kırmızı kilinden yapılma “Erg-e Bem”de ve Bem kentinde 1953 yılından
bu yana restorasyon çalışmaları yürütülüyor.
Restorasyon sürüyordu
Bam, 11. yy’da Arapların, ardından Selçuklu Türklerinin, daha sonra da
Safevilerin egemenliği altına girmiş. 1722’daki Afgan istilasından sonra
önemini yitirdiği belirtilen bu eski kent, 1932’ye kadar İran ordusu tarafından
kışla olarak kullanılıp, daha sonra tümüyle boşaltımış.
1953’te başlayan restorasyon çalışmaları ise düne kadar devam ediyordu.
NTVMSNBC
|
