|
2
bin yıllık kent yıkıldı
İpek Yolu üzerindeki tarihi kerpiç kent Bam 6.3'lük depremle yerle bir
oldu. Kentin yüzde 70'i yıkıldı. 20 bin kişi öldü, 50 bin kişi yaralandı.
Sağlık Bakanlığı Türkiye'den 30 kişilik sağlık personeli ve acil müdahale
ekipmanı gönderdi.
İran'ın güneydoğusundaki Kerman Eyalet Valiliği'ne bağlı tarihi Bam
kenti 6.3 büyüklüğündeki depremle yerle bir oldu. UNESCO tarafından dünya
kültürel mirası olarak kabul edilen Kevir Çölü'nün kırmızı kilinden
yapılma kerpiç kent depreme dün sabah 05.28'de yakalandı. Kentin yüzde 70'i
yerle bir oldu. 80 bin nüfuslu kentte 20 bin kişi öldü, 50 bin kişi
yaralandı. Ölü sayısının artmasından endişe ediliyor.
Sokaklar ceset dolu
Ülkede 3 günlük yas ilan edilirken, Kerman Milletvekili Hasan Hoşru, 'hasarın
tasavvur edilebilenin ötesinde' olduğunu ifade etti. Telefon, su ve elektrik
şebekelerinin kesik olduğu kentin bomba düşmüş gibi olduğu belirtildi.
Deprem sonrasında Bam sokakları yakınlarını arayan, ağlayan ve soğuk
nedeniyle battaniyelere sarılmış insanlarla dolarken, 17 yaşındaki Meryem gözyaşları
içinde, 'Tüm ailemi kaybettim. Ailem, ninem, 2 kız kardeşim enkaz altında''
dedi. Yaralılar ambulanslar ve belediye otobüsleriyle komşu kentlerdeki
hastanelere sevk edildi. Depremde yaralanan ve hastanelere getirilenlerin yüzde
90'dan fazlasının durumunun ağır olduğu belirtilirken civar illerde de
telefon, su ve elektrik şebekelerinin kesik olduğu kaydedildi.
Türkiye'den acil yardım
Depremden kurtulanların acilen çadır, battaniye, giyim ve ısınmak için teçhizata
ihtiyacı olduğu belirtildi. İran Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'nin talimatıyla
kriz masası kurulurken, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve ABD dahil birçok
ülke İran'a başsağlığı mesajı gönderdi ve yardım önerilerinde
bulundu.
Uluslararası yardım çağrısında bulun İran ise, Türkiye'den
arama-kurtarma ve sağlık ekibinin yanı sıra yardım malzemesi talep etti.
Sağlık Bakanlığı, 14 hekim, 12 sağlık memuru, 3 çevre sağlığı
teknisyeni ve 1 tıbbi teknologdan oluşan 30 kişilik sağlık personeli ile
acil müdahalede kullanılacak malzeme ve ekipman gönderdi. İran'a ayrıca, 6
ton ilaç, dezenfektan ve klor maddesi de gönderildi. AKUT'tan 10 kişilik ekip
de acilen Bam'a gitti.
Uçak düştü, deprem oldu
Amerikan Jeolojik Araştırma Merkezi, depremin büyüklüğünü 6.7 olarak açıklarken,
bilimsel bir kanıta dayanmayan ancak sık sık dile getirilen uçak kazası-deprem
bağlantısı tekrar gündeme geldi. Önceki gün Batı Afrika ülkesi Benin'den
Lübnan'a giden bir uçak Atlas Okyanusu'na düşmüş ve 111 kişi hayatını
kaybetmişti.
İran'da geçen yıl haziran ayında meydana gelen 6.3 büyüklüğündeki
deprem başkent Tahran'ın kuzeyi ve kuzeybatısındaki Hamedan, Gazvin, Kürdistan,
Gilan ve Zencan eyaletlerini etkilemiş, bu depremde en az 229 kişi ölmüş ve
1000'den fazla kişi yaralanmıştı. İran'da resmi istatistiklere göre,
1991'den bu yana yaşanan 950'den fazla depremde 17 bin 600 kişi öldü, 53 bin
300 kişi de yaralandı.
'Dünya bir hafta daha sallanır'
Türkiye Jeofizik Kurumu Derneği Genel Başkanı Prof. Dr. Ahmet Ercan, İran'daki
depremin Gölcük depreminden 11 kat küçük olduğunu açıkladı. Ercan, yaptığı
yazılı açıklamada, İran kırığının Türkiye içindeki süreğinin Van (Özalp)-Malazgirt-Varto-Karkova-Pülümür
doğrultusu olduğunu belirterek, 'İran'daki depremle tüm yerkürenin yaklaşık
1 hafta sallanacağını'' söyledi. Prof. Dr. Ahmet Ercan, 'Salıntılar şişip-büzülme,
burkulma ve mekik biçiminde olacaktır. Eğer Türkiye ya da yeryuvarının diğer
kırıkları üzerinde gerilmenin taşma düzeyine eriştiği yerler varsa,
oralarda yeni depremler beklenebilir. Türkiye, uzak alan etkisine girebilir''
dedi.
Dünyanın en büyük kerpiç kalesi yerle bir
Depremin tarihi kaybı ''Erg-e Bam'' (Bam Kalesi) oldu. Her yıl yerli ve yabancı
yüzbin kadar turistin ziyaret ettiği dünyanın en büyük kerpiç kalesinin
geçmişi 2000 bin yıl öncesine uzanıyor. Kerpiç, çamur, saman ve palmiye ağacından
inşa edilen kale ve etrafındaki surlar, 224-651 yıllarında İran'a egemen
olan Sasaniler döneminde yapıldı. Kaleyi çevreleyen surların içinde 9. yüzyılda
büyük bir cami inşa edildi, daha sonra 12'nci yüzyıl civarında Safeviler döneminde
(1502-1722) yeni binalar eklendi. 180 bin metrekare alanı bulunan kale, 1815
metre uzunluğunda 6-7 metre yüksekliğinde surlarla çevrili ve surlarda 67
kule bulunuyor.
Barez ve Kabudi Sıradağları'nın arasındaki geniş ovada kurulu kent,
Avrupa ve Uzakdoğu'yu birbirine bağlayan İpek Yolu üzerinde bulunduğu için
tarihte önemli bir merkez olarak biliniyor. Surların içinde pazaryeri,
camiler, meydanlar, askeri kışlalar, bir kervansaray, ahırlar ve 'Dört
Mevsim'' olarak bilinen hükümdarlara ait konut da yer alıyor. Kent portakal,
mandalina, tatlı limon ve hurmasıyla da ünlü. Bam, 11. yy'de Araplar'ın,
ardından Selçuklu Türkleri'nin, daha sonra da Safevilerin egemenliği altına
girmiş. 1722'deki Afgan istilasından sonra önemini yitirdiği belirtilen bu
eski kent, 1932'ye kadar İran ordusu tarafından kışla olarak kullanılıp,
daha sonra tümüyle boşaltılmış.
Akşam
|
