|
Yunanistan,
Atatürk’ün Selanik’teki evinin onarımına izin vermiyor
Selanik’te Atatürk’ün doğduğu ev restore edilemiyor. En son 20 yıl
önce bakım yapılan Atatürk Evi, iki ülke arasındaki anlaşmaya rağmen
Yunanistan’ın kültürel işbirliğine yanaşmaması yüzünden onarılamıyor.
4 Şubat 2000’de Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan Kültürel
İşbirliği Anlaşması gereği her iki ülke kendilerine ait eserlerin
envanterini çıkarıp onarım yapabilecekti. Ancak anlaşma imzalandıktan
sonra Yunanistan kendi topraklarında bulunan Türk tarihî eserlerinin
envanterinin bile çıkarılmasına izin vermedi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kültür Varlıkları ve Müzeler
Genel Müdürlüğü’nden yapılan açıklamaya göre Eylül 2003’te iki ülke
arasında konuya ilişkin yapılması planlanan toplantı da ertelendi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na 2004 yılı için yurtdışında bulunan
eski Türk eserlerinin bakım, onarım ve restorasyonu için 1 trilyonluk bütçe
oluşturuldu. Bunun 200 milyarı da Atatürk Evi’nin onarımına ayrıldı.
Ancak söz konusu kültürel işbirliğinin hayata geçirilmemesi durumunda Atatürk’ün
doğduğu ev 2004’te de restore edilemeyecek.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Atatürk Müzesi Uzmanı
Mine Üke, 20 yıldır onarılamayan binanın acil olarak restorasyona ihtiyaç
duyduğunu, evdeki birçok eşyanın da yenilenmesi gerektiğini söyledi. Atatürk
Evi haricinde Yunanistan’da, aralarında Fatih Sultan Mehmet tarafından inşa
ettirilen Fethiye Camii, Gazi Evrenos Bey Türbesi, Hamidiye Camii, Osman Şah
Camii ve Türbesi, Süleymaniye Camii, 1973’te yıktırılan Tabakhane Camii
gibi onarılmaya muhtaç 24 tarihî eser daha bulunuyor.
Uzmanların kişisel çalışmaları sonucunda elde edilen bilgilere göre
camilerin çoğu boş, bir kısmı da kiliseye çevrilmiş olarak Yunanistan
topraklarında ‘el değmeden’ duruyor. Söz konusu 24 eserin ‘ayakta kalan
son eserler’ olduğunu dile getiren uzmanlar; Atina’da 20 eserden 2 caminin,
Nafplin’de 21 eserden 1’inin, Dimetoka’da 30 eserden 2 caminin, Drama’da
43 eserden kiliseye çevrilen Yıldırım Beyazit Camii’nin, Girit’te 29
eserden kiliseye dönüştürülmüş Hünkar Camii ve 4 farklı caminin ayakta
kaldığı bilgisini verdi.
Bulgaristan, Kosova, Mısır, Irak, Sudan, Libya ve daha birçok ülkede
bulunan Türk eserleri için de çalışma yürüten Kültür ve Turizm Bakanlığı,
Bulgaristan’daki eserleri ise ‘Kültürel İşbirliği Anlaşması’
sayesinde onarabiliyor. Türkiye, karşılıklı anlaşma olmaksızın Kosova, Mısır,
Sudan, Libya gibi ülkelerdeki eserlerin de bakımını yapıyor.
Öte yandan savaş sonrası Dışişleri Bakanlığı’nın tespitine göre
‘ivedilikle’ restorasyona ihtiyacı bulunan Bağdat’taki Ahmediye Camii,
Mimar Sinan’ın eseri Abdülkadir Geylani Türbesi, İmam–ı Azam Külliyesi,
Nebi Şit Külliyesi ve Rabia Hatun Camii de onarılamıyor.
Zaman - Aslıhan Aydın
|
