|
Yüzlerce kamera kenti izleyecek
İstanbul polisi kenti 24 saat izlemeye hazırlanıyor. Sistemin adı Mobil
Elektronik Sistem Entegrasyonu (MOBESE). Kent altı ay sonra 16 metrekarelik
dijital İstanbul haritası üzerinde sokak sokak gözetlenecek
İngiltere 4 milyon kamera ile dünyada en çok izlenen ülke. İngilizler
parkta, sokakta, stadyumlarda, alışveriş merkezlerinde, kafelerde, metrolarda
gözetleniyor. Bir İngilizin sadece bir günde 300 kameraya yakalandığı söyleniyor.
İnsan hakları savunucularının tepkilerine rağmen İngiltere'deki "gözetleme
sistemi" devam ediyor. Hatta oralarda kamera sayılarının artırılması
bile düşünülüyor.
İngiltere kadar olmasa da Türkiye'de de kameralar artık günlük yaşamın
bir parçası haline gelecek. Vatan Caddesi'ndeki İstanbul Emniyet Müdürlüğü
binasında inşaat başladı ve bir "dijital üs" kurulması için düğmeye
basıldı. İki ay sonra tamamlanması düşünülen yer komuta kontrol merkezi
olacak ve altı ay sonra da çeşitli yerlere yerleştirilecek 300 kamera,
insanları takip etmeye başlayacak. İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Şammaz
Demirtaş'a göre akıllı kameraların sayısı bir süre sonra 4 bini bile
bulabilecek.
Kameralar kampusta öğrencilere bakıyor
Marmara Üniversitesi'ne yerleştirilen kameralarla öğrencilerin her hareketi
izlenmeye başlandı bile. Rektörlük üç yıl önce Haydarpaşa'da 32 kamera
ile başlattığı güvenlik uygulamasını Göztepe'de 96, Nişantaşı'nda 22
ve Sultanahmet'teki rektörlük binasında 12 olmak üzere toplam 162 kameraya
çıkardı. Öğrenciler kameralara tepki gösteriyor ancak rektörlük, bunun
kampuslarda sürekli artan hırsızlık olaylarına karşı uygulandığını söylüyor.
MOBESE'nin maliyeti ne kadar?
Toplam maliyeti 10 milyon dolar olacak ve İstanbul Valiliği'nin Özel İdare Bütçesi'nden
karşılanacak. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin de bize çok büyük katkısı
oldu. Komuta kontrol merkezindeki 16 metrekarelik dijital İstanbul haritasını
karşıladı. Sadece bunun değeri 2.5 milyon dolardı.
"Sokağa çıkanlar kimse beni görmesin diyemez"
Komuta merkezi önemli galiba.
Komuta merkezinin, NASA üssüne benzer bir görüntüsü olacak. Sadece
kameralar değil, uydulardan elde edilecek görüntüleri de bize bu harita gösterecek.
Örneğin bir evin görüntüsünün üzerine tıkladığımızda o yerin
koordinatları çıkacak. Dijital harita geçmişe dönük bilgileri toplayıp
nerelerde hangi suçların yoğun olduğunu belirleyecek. Bu sistem veri üretecek.
Bir yıl sonra İstanbul'u farklı bir gözle görmemizi sağlayacak. Nerede en
çok araba çalındığını, hırsızlık yapıldığını göreceğiz. Bu, dünyanın
en akıllı haritası olacak. Dünyada parça parça uygulanan sistemleri biz
bir bütün halinde uygulayacağız. Öyle bir sistem kuracağız ki bütün ülkelere
örnek olacak. Avrupa'da ve dünyada ses getirecek bir proje olacak.
İngiltere'deki insan hakları savunucuları bunu hak ihlali olarak görüyor.
Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Temel hak ve özgürlüklere getirilmiş bir kısıtlama yok ki. Zaten kamuya açık
alanlarda yapılan her şey açıktır. Siz sokağa çıkıyorsanız, beni kimse
görmesin diyemezsiniz. Yolda yürüyorsanız, sizi görürler.
24 saat takip edilmek biraz rahatsız edici değil mi? Siz rahatsız olmaz mısınız?
Elbette hayatımın 24 saat gözlenmesinden rahatsız olurum. Ama sokak,
insanların özel hayatı değil. Sizin yatak odanıza veya evinize kamera yerleştiriliyorsa
bu yanlıştır. Bunun savunulacak bir tarafı olamaz. Kaldı ki onun da yapılacağı
yerler vardır. Bazen insanların yatak odası da izlenmelidir. Tabii ki yasal
yollardan...
Yüz tanıma sistemindeki kameralar ilginç. Peki aranan kişi makyaj yaparsa
ya da estetik ameliyat geçirirse kameralar çaresiz kalabilir mi?
Bu kameralar insanların sadece yüzlerine zoom yaparak bilgileri merkeze
iletecek. Bunlardan kaçış o kadar kolay olmayacak. Aranan kişi istediği
kadar makyaj yapsın, saçlarını boyatsın veya estetik yaptırsın yakalanır.
İnsanın kemik yapısını tanıyan bir program bu. Önemli olan iki göz arasındaki,
gözle ağız arasındaki ve gözle burun arasındaki mesafelerdir.
"İzlendiğini bilen polis daha duyarlı davranacak"
Nezarethanelere de kameralar koyacaksınız. Zaman zaman emniyette ölümler
oluyor. Emniyet o kişinin "intihar ettiğini", karşı taraf ise
"polis tarafından öldürüldüğünü" iddia ediyor. Bu kameralarla
bunun önüne mi geçeceksiniz?
Evet, biz şüphelinin nezarethanede kaldığı sürede ne olduğunu bir iddia
karşısında kullanmayı düşünüyoruz.
Ya görüntülerle oynama olursa?
Onunla ilgili bir program da var. Görüntülerin orijinalini
denetleyebiliyorsunuz. Neden biz millet olarak birbirimize güvenmiyoruz?
Ama biz burada "çürük elmalardan" bahsediyoruz. Emniyet içinde
de bu çürük elmalardan bulunduğu zaman zaman dile getiriliyor.
Bu sistemde gizlendiğini ve gözlendiğini bilen polis, daha duyarlı hareket
edecektir. Görevini düzgün yapmayan insanlar bu sistem içinde çalışamayacak.
Çürük elmalar gidecek.
Ne dediler?
"Herkesin gözlendiği bir sistem ürkütücü"
Türkan Saylan Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Başkanı
Kentlerin güvenlik kameralarıyla donatılması "Büyük birader seni gözetliyor"
olayını çağrıştırıyor. Trafik kuralları, köprü geçişleri, alışveriş
merkezleri bankalar gibi yerlerde bu kameralar etkin kullanılabilir kuşkusuz.
Ancak her yerde, herkesin gözlendiği bir sistemin ürkütücü ve insan haklarına
aykırı olduğunu düşünüyorum. Böyle bir girişim için çok ama çok iyi
düşünmek gerekiyor.
"Kameralar insan haklarına aykırı"
Hürriyet Şener İnsan Hakları Derneği Şube Sekreteri
Bu sistem toplumu denetlemeye yönelik olacak. Özel hayata yönelik birtakım
sakıncaları olabilir. Toplumun soluk alıp verişini denetleyecek. Bize göre
kameralar insan haklarına aykırıdır.
İzleme sistemleri
Komuta kontrol merkezi: Güvenlik hizmetleri buradan yönetilecek. Dijital İstanbul
haritası da burada olacak. Kentin önemli noktaları, polisin dağılımı ve tüm
hareketleri gözlemlenecek. Polis akademisi mezunu 15 kişi operatör olarak çalışacak.
25 kişilik teknik ekip de sistemin 24 saat işlemesini sağlayacak.
Bölge görüntüleme sistemi: 150 kamera önemli meydanlara ve caddelere yerleştirilecek.
Kısa bir süre sonra bu sayının 4 bine çıkarılması hedefleniyor. Örneğin
İstiklal Caddesi'ndeki bir kapkaç, hırsızlık, yaralama olayını gerçekleştiren
kişinin yüzü anında komuta merkezine düşecek. Bu kişinin kaçtığı
noktalar canlı olarak takip edilebilecek ve ekipler buna göre yönlendirilecek.
Yüz tanıma sistemi: 150 akıllı kamera büyük alışveriş merkezleri,
metro ve tren istasyonları, deniz otobüsü iskeleleri, otellerin girişleri
gibi yerlere yerleştirilecek. Bunlar diğer kameralardan farklı şekilde işleyecek.
İnsanların detay fotoğraflarını çekecek. Sadece yüzlerinin görüntülerini
merkeze iletecek. O kişi, arananlar arasındaysa bilgisayar komuta merkezindeki
görevliyi hemen uyaracak.
Nezarethane kontrol sistemi: Şüpheli, herhangi bir şüpheyle emniyete
geldiği andan itibaren çalışacak. Kentteki tüm karakollarda bulunacak. Araç
takip sistemi: 3 bin 500 polis aracı bu sistemle 24 saat aktif olarak takip
edilecek.
Mobil polis karakol ünitesi: Karakollarda tüm işlemler mobil ekipler tarafından
yapılacak. Ekiplere verilecek bond çanta içinde dizüstü bilgisayarı bile
olacak. Olay yeri ile ilgili tespitler, ifadeler, tutanaklar ve olay yerinin
fotoğrafı bu sistemle gerçekleşecek.
Milliyet
|
