|
Yapı denetim sistemi tüm ülkeye
yayılıyor
Konya'da bir binanın çökmesiyle binaların sağlamlığı konusu yeniden gündeme
gelirken, Yapı Denetim Kanunu'nda değişiklik öngören yeni yasa tasarısı
taslağına göre, halen 19 ili kapsayan `yapı denetim sistemi', Türkiye
genelinde uygulanmaya başlanacak.
Başbakanlık'taki yasa taslağı uyarınca, daha önce sadece deprem bölgesi
olarak nitelendirilen Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bolu, Bursa,
Çanakkale, Denizli, Düzce, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir
Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova'ın da aralarında bulunduğu 19 ilde
uygulanan "yapı denetim sistemi", yeni düzenlemeyle tüm illere yaygınlaştırılacak.
Taslak, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından, Türkiye'de yerleşme
ve yapılaşmaların hemen hemen İmar Kanunu ve yönetmeliklere hiç uygun
olmadığı, öngörülen düzenlemelerin de etkisiz ve yetersiz kaldığı
gerekçesiyle hazırlandı.
Düzenlemeler yetersiz
Gerekçede, şantiyelerin yüzde 90'ında standartlara aykırı beton döküldüğü,
beton mukavemet değerlerinin projede öngörülenden yüzde 40 daha az olduğu,
denetlenen projelerin de yüzde 91'inde tasarım, hesap ve çizim hatası
bulunduğu bildirildi.
Bu nedenle hazırlanan "Yapı Denetim Kanun Taslağı'na göre, müteahhidin
sorumluluk süresi, yapı kullanma izin belgelerinin alındığı tarihten başlamak
üzere, yapının taşıyıcı sistemi için 15 yıl, diğer kısımlar için de
3 yıl olacak. Yapılara "yapı sertifikası" zorunluluğu gelecek ve
sertifikasız yapılar kullanılamayacak.
Yapı denetim sistemi
Taslağa göre, kanun kapsamına giren her türlü yapı, proje hazırlama
safhasından itibaren "Yapı denetim kuruluşları" kanalıyla
denetlenecek. Denetim kuruluşları yapım işlerinde kullanılan yapı
malzemelerinin ve elemanlarının mevzuata uygunluğunu kontrol edecek ve
gerekli deneylerle sonucu belgeleyecek.
Denetimler sırasında kullanılan malzeme ve imalatın ilgili teknik şartnamelere
ve standartlara aykırılığı belirlendiğinde, bunları reddetmek ve durumu
ilgili idareye raporlamakla da görevlendirilen yapı denetim kuruluşları, iş
yerinde iş güvenliği ve işçi sağlığı konusunda gerekli tedbirlerin alınmasını
da gözleyecek.
Zemin, malzeme ve imalata ilişkin deneyleri, mevzuat çerçevesinde faaliyet
gösteren laboratuvarlarda yaptıracak olan kuruluşlar, yapı müteahhidinin
mali sorumluluk ve tam risk sigortasını yaptırmasını da sağlayacak. Mali
sorumluluk sigortası ile yapının taşıyıcı sisteminde meydana gelebilecek
yapı hasarlarından kaynaklanan zararların telafisi amaçlanacak.
Yapı denetim kuruluşları, her yıl sonu itibariyle idare görevlileri, müteahhit
ya da şantiye şefi ile yapının fiziki durumunu tespit edecek ve yapının
ruhsat ve projelere uygun olarak kısmen ya da tamamen bitirildiğinde de bu
durumu idareye rapor edecek.
Bu kuruluşlar ile denetçi mimar ve mühendisleri, denetimleri altında inşa
edilen yapıların kanun ve kurallara aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmasından
ve bunlar nedeniyle ortaya çıkan her türlü hasardan dolayı hukuki ve cezai
sorumluluğa haiz olacak.
Müteahhitlerin sorumluluğu
Yapı müteahhitlerinin görev ve sorumluluklarını da düzenleyen tasarı
çerçevesinde, bir parselde bağımsız bir bölümden ibaret olan, halka açık
olmayan ve konut olarak kullanılacak yapılar hariç, bütün yapıların yapı
müteahhitleri tarafından inşa edilmesi zorunlu olacak.
Kooperatif tüzel kişilikleri adına yapılan her türlü yapının inşasını
da yapı müteahhitleri üstlenecek.
Yapı müteahhidi, yapı yerinde her türlü güvenlik tedbirini alacak ya da
aldıracak. İnşaatta kullandığı her türlü malzemenin güvenli, sağlığa,
ilgili standartlara ve mevzuata uygun olmasından da sorumlu olacak. Kullandığı
malzemenin ilgili standart belgesini yapı denetim kuruluşu ve ilgili idareye
verme yükümlülüğü de bulunan yapı müteahhidi, yapım işini mutlaka şantiye
şefi gözetiminde gerçekleştirecek.
Yapım ve getirilen sorumluluk süresi içinde çıkabilecek kusur, ayıp ve
aksaklıkları gidermekle de mükellef olan yapı müteahhitleri, buna aykırı
davrandığında yeni bir iş alamayacak. Yapım işi nedeniyle diğer
parsellerde ve yapılarda meydana gelen zararlar giderilmedikçe inşaata da
devam edemeyecek.
Şantiye şefinin görevleri ile yapı sahibinin sorumluluklarına da yer
veren taslağa göre, yapı sahibi, tamamlanan yapıyı `Yapı kullanma izin
belgesi' düzenlenmeden kullanıma açamayacak. Yeni düzenlemeye göre,
denetimi gerçekleştirilerek inşa edilen yapılar için `Yapı sertifikası' düzenlenecek.
Yapı kullanma izin belgesi olmayan ve sertifika verilmeyen yapılar kullanılamayacak.
Ortaya çıkacak hasarı binayı yapan giderecek
Yapı denetim kuruluşu, yapı kullanma izni alındıktan sonra sorumluluk süresi
içinde yapıda meydana gelebilecek hasarları 30 gün içinde gidermek ve doğan
zararları cari fiyatlarla yapı sahibine derhal ödemek zorunda olacak. Yapı
denetimi sigorta havuzu kurulmasını da öngören taslağın yasalaşmasıyla
birlikte, yapı sorumlularına, mevzuata aykırılık teşkil eden fiiller
nedeniyle yapı yaklaşık maliyetinin yüzde 0.5'i ile yüzde 3'ü oranında
para cezası verilebilecek. Kamu kurum ve kuruluşları da, Kamu İhale Kanunu
ve kuruluş kanunları çerçevesinde, yeni düzenlemeye göre kurulacak yapı
denetim kuruluşlarından yapı denetimi hizmeti satın alabilecek.
Dünya
|
