|
Yapı
denetim sigortası yeniden gündemde
Dört yıl önce uygulamaya konması planlanan ancak büyük tartışmalara
yolaçması nedeniyle iptal edilen "yapı sorumluluk sigortası"
yeniden gündemde.
2000 yılının Temmuz ayında Yapı Denetimi Hakkında 595 sayılı KHK ile
yürürlüğe giren yapı denetim kuruluşları zorunlu mali sorumluluk sigortası,
sigorta şirketlerinin itirazı sonucu altı aylık periyodlarla iki kere üst
üste ertelenmişti. Ancak ikinci erteleme süresi dolmadan 2001 yılını
Haziran ayında baştan beri sigortacılar ile Bayındırlık Bakanlık arasında
tartışmalara neden olan yapı sorumluluk sigortası Anayasa Mahkemesi'nin
kararı ile iptal edildi.
O dönem sigorta şirketleri, yapı sorumluluk sigortasının şartlarını
sigorta sektörüne danışmadan Bayındırlık Bakanlığı'nın hazırladığını,
o zamanki sigorta şartlarına göre reasürans bulamadıklarını öne sürerek,
yapı sorumluluk sigortasını yapamayacaklarını söylemişlerdi.
Şimdilerde ise yapı sorumluluk sigortası yeniden gündeme geldi. Bayındırlık
ve İskan Bakanlığı hazırladığı "Yapı Denetim Kanunu Tasarısı
Taslağı"na yapı sorumluluk sigortasını da ekleyerek; taslağı,
sigorta sektörünün görüşüne sundu.
Yapı denetim şirketleri sigorta yaptıracak
Bakanlığın hazırladığı tasarı taslağına göre; yapı denetim
kuruluşları, denetim faaliyetlerine başlamadan önce denetimini üstleneceği
her bir yapı için ayrı ayrı olmak üzere kanunda belirtilen sorumluluk süresince,
yapının taşıyıcı sisteminde meydana gelebilecek yapı hasarlarından
kaynaklanan zararın karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk
sigortası yaptırmak zorundalar. Taslakta yapı sorumlulularının, yapı
hasarlarından doğan zararların tazmini ile ilgili sorumluluk süreleri ise,
yapı kullanma izin belgelerinin alındığı tarihten itibaren başlamak üzere
yapının taşıyıcı sistemine ilişkin olarak 15 yıl, taşıyıcı olmayan
diğer kısımlarına ilişkin olarak da üç yıl olarak belirlendi.
Yine taslağa göre yapı sektörüne yönelik üretim yapanlar, imal
ettikleri ürünler için ürün sorumluluk sigortası yaptıracak ve bunu da ürünlerin
ambalajı veya satıcılara verecekleri belgeler ile de taahhüt edecekler.
Yapı Denetim Kanunu Tasarısı Taslağı'nın en önemli noktasını ise,
"Yapı Denetimi Sigortası Havuzu" kurulması oluşturuyor.
Sigortacılar: "Reasürans bulamazsak, yapamayız"
Sigorta şirketlerinin yapı sorumluluk sigortasını uygulamak istememeleri
halinde yapı denetim kuruluşlarının, proje müteahhitlerinin, şantiye şeflerinin
ve yapı müteahhitlerinin sorumlulukları ile yapı sektörü için üretim
yapanların üründen doğan sorumluluklarını teminat altına almak üzere
kamu tüzel kişiliğe haiz, idari ve mali yönden özer bir Yapı Denetimi
Sigortası Havuzu kurulacak. Yapı ile ilgili sigorta dallarında ruhsat sahibi
olan sigorta şirketleri de isteğe bağlı olarak havuza iştirak
edebilecekler.
Sigortacılar ise taslağa şimdilik temkinli yaklaşıyorlar. Dört sene önceki
uygulama ile şimdiki taslak arasında çok büyük fark olmadığına dikkat çeken
sigortacılar, bu haliyle yine reasürans bulmakta zorlanacaklarını
vurguluyorlar. Taslak üzerinde çalıştıklarını ve önümüzdeki hafta görüşlerini
ilgili kurumlara bildireceklerini belirten sigortacılar, uygulamanın hayata geçmesi
konusunda pek de umutlu gözükmüyorlar.
Okan Balcı: Dünyada benzeri daha yok
İsviçre Sigorta Şirketleri Yönetim Kurulu Başkanı ve Türkiye Sigorta
Reasürans Şirketleri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Okan Balcı, 2000 yılında
uygulamaya konmaya çalışılan tasarı ile bugün hazırlanan taslak arasında
çok büyük farklar olmadığını söyledi.
Okan Balcı, yeni taslakta da temel sorunun; müteahhidin 15 yıl boyunca
deprem başta olmak üzere tabi afetlere karşı sorumluluğunu sigorta
ettirmesi olduğunu belirtti. Tabi afetlere karşı bir sigortanın dünyada
uygulanmadığını ifade eden Balcı, "Müteahhitin yaptığı inşaat
depremde yıkılıyor ve sigorta şirketine `Bundan sen mesulsun' diyorsun. Böyle
bir uygulama dünyanın hiçbir yerinde yok. Zaten geçen seferde bu sigortanın
uygulanmamasının sebebi de buydu. Biz de Sigorta Şirketleri Birliği olarak
komiteler kurduk, bu işi nasıl formüle edip de sigorta şirketlerinin
sistemin içine ne şekilde sokarız diye çalışıyoruz" dedi.
Okan Balcı, birlik olarak taslağın sigorta ile ilgili bölümlerini
incelediklerini ve bu sigortanın yapılıp yapılamayacağını tartıştıklarını
kaydederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Geçen sefer inattan sigorta yapmamazlık etmedik. Tabii afetler
nedeniyle insanlara mesuliyet yüklendiği sigorta mantığı dünyada yok. Çünkü
reasürans yok. Şimdi bunu nasıl formüle ederiz diye kafa yoruyoruz. Eğer
mantık üzerine bir sistem kurulursa, bu iş olur. Zaten taslakta da bakanlık,
`Siz sigortayı yapmazsanız, ben de havuz kurarım, kendi kendime sigorta
ederim' diyor. Havuz dediniz mi, buna birilerinin katılması lazım. Biz
sigortacılar olarak katılamayacağımıza göre demek ki, devlet bu havuza
para koyacak, bir hasar olduğunda devlet karşılayacak. Bu işe reasürans
bulunamadığına göre, reasürans da devletin garantisinde olacak. Ben bunu
yaparım demekle bu işler olmuyor. Her şey sigorta edilebilir diye düşünüyorlar.
Eğer olacak bir şeyse neden biz yapmayalım?"
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği Başkanı Cahit Nomer: Bu
şartlarla sigortacılarla mutabakat sağlanamaz
Cahit Nomer, taslağın sigorta boyutu üzerine Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı, Hazine ve sigortacıların ortak çalıştıklarını söyledi.
Olayın sigorta boyutunun yeniden işler hale getirilmesi gerektiğini belirten
Cahit Nomer, şu açıklamaları yaptı:
"Sigortacılar, taslaktaki sigorta ile ilgili maddelerin işleyip işlemeyeceği
konusunda emin değiller. Çünkü, reasürans sistemine uymuyor. Dört sene önce
hazırladıkları ve bizim de itiraz ettiğimiz hususlarda büyük değişiklikler
yapmamışlar. 15 sene boyunca sigorta teminatı istiyorlar. Halen depremi,
tabii afetleri mesuliyet sigortasının içine katmak da ısrarlılar. Birlik
olarak konu üzerinde çalışmalarımız devam ediyor. Ben sigortacılarla bu
konu hakkında mutabakata varılacağından çok da ümitli değilim. Eğer
sigortacılar olmazsa, havuz kurup, kendileri yapmak istiyorlar. Havuz oluşturduklarında
bunun reasüransını kim yapacak? Eğer havuz kurarlarsa devlet bir anlamda
sigortacılık yapacak demektir. Anlayamadıkları nokta şu, sigortacılar eğer
reasürans bulamazlarsa, bu teminatı veremezler."
Yapı Denetim Sigortası Taslağı neler getiriyor?
Yapı denetimi kuruluşu; denetim faaliyetlerine başlamadan önce,
denetimini üstleneceği her bir yapı için ayrı ayrı olmak üzere ve kanunda
belirtilen sorumluluk süresince, yapının taşıyıcı sisteminde meydana
gelebilecek yapı hasarlarından kaynaklanan zararın karşılanmasını sağlamak
üzere malî sorumluluk sigortası yaptırmak mecburiyetinde.
Taslakta, yapı hasarlarından doğan zararların tazmini ile ilgili
sorumluluk süresi ise; yapı kullanma izin belgelerinin alındığı tarihten
itibaren başlamak üzere yapının taşıyıcı sistemine ilişkin olarak 15 yıl,
taşıyıcı olmayan diğer kısımlarına ilişkin olarak da üç yıl olarak
belirlendi
Şantiye şefi, denetçi mimar, mühendisler, kontrol elemanı mimar ve mühendisler,
mesleklerini yerine getirmeleri ile ilgili olarak üçüncü şahıslara
verebilecekleri zararlara karşı mesleki sorumluluk sigortası yaptıracaklar
Yapı müteahhitleri, sözleşmede yer alan şartlara uyacağını ve yapının
belli kriterlerde performans sergileyeceğini garanti eden kefalet bonosunu
temin etmeye veya mali sorumluluk sigortasını yaptırmaya mecbur olacaklar
Yapı sektörüne yönelik üretim yapanlar, imal ettikleri ürünler için
ürün sorumluluk sigortasını yaptırmak ve bu hususu ürünlerin ambalajı
veya satıcılara verecekleri belgeler ile taahhüt etmek zorundalar
Her bir yapı için yaptırılacak malî sorumluluk sigortasının teminat
tutarı, genel şartlar, talimat, tarifeler, primlerin tahsil usûl ve esasları,
proje müellifleri, yapı denetimi kuruluşları, denetçi mimar, mühendisler,
kontrol elemanları, şantiye şefleri, yapı müteahhitlerinin sorumluluk
tutarları ile yapı sektörünün ürün sorumluluğuna ilişkin usûl ve
esaslar, bakanlığın görüşü alınarak Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı
olduğu bakanlıkça belirlenecek
Zarar gören, taşıyıcı sistemin hasara uğraması halinde hasarın
meydana geldiği yılın cari fiyatlarıyla güçlendirme bedelini veya yapının
yıkılması halinde teminat tutarı üzerinden yapı hasarı bedelini, doğrudan
sigorta şirketinden talep edebilecek, sigorta şirketinin ödemeyi reddetmesi
halinde dava yoluna başvurabilecek
Sigortacılarla anlaşılamazsa devlet, Yapı Denetimi Sigortası Havuzu
kurup kendisi sigorta yapacak
Yapı denetim sigortası konusunda sigorta sektörü ile mutabakata varılamazsa,
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile Hazine kamu tüzel kişiliğe haiz,
idari ve mali yönden özerk bir Yapı Denetimi Sigortası Havuzu kurulacak.
Havuzun gelirleri ise, tahsil edilen idari para cezalarının yüzde 50'si,
havuzun sağladığı teminat karşılığında toplanan primler, bu primlerin
yatırım gelirlerinden oluşacak.
Yapı Denetimi Sigortası Havuzu'nun giderleri ise; teminat altındaki
risklerin gerçekleşmesi halinde yapılacak tazminat ödemeleri, genel
giderler, risk transferi ödemeleri, sigorta şirketlerine ödenecek
komisyonlar, hasar tespiti işlemlerine ilişkin ödemelerden oluşuyor.
Havuza, yapı ile ilgili sigorta dallarında ruhsat sahibi özel sigorta şirketleri
de istekleri halinde iştirak edebilecekler.
Dünya
|
