|
Darbecilerin gözdesi
İstanbul Radyoevi’ne turizmciler talip
Darbe ve darbe girişimlerinde askerlerin ilk ele geçirilecek binalar
listesinde yer alan İstanbul Harbiye’deki Radyoevi’ni turizmciler kullanmak
istiyor. Turizm Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı Başaran Ulusoy, tarihî
binanın atıl vaziyette bekletildiğini ifade ederek, “Radyoevi turizmcilere
devredilsin. Mevcut kullanımıyla işgal ediliyor. Koca binada sadece 3–4
odayı müze olarak kullanıyorlar.” dedi. Teklif kabul edilirse askerî
ihtilallerde iktidar savaşına sahne olan Radyoevi, artık turizmin hizmetine
sunulacak. Bu çerçevede Cemil Topuzlu Açık Hava Sahnesi’nin de kendilerine
tahsis edilmesini isteyen Ulusoy, Açık Hava Sahnesi ile Lütfi Kırdar Kongre
Merkezi’ni birleştireceklerini belirtiyor. Ulusoy, Radyoevi’nin yerine büyük
bir bina vermeye hazır olduklarını dile getirerek, “Bu tarihî binayı
turizme kazandıralım. Yine orasının adı Radyoevi olarak kalsın. Radyoevi
ve Askeri Müze’nin içinde bulunduğu bölge kongre vadisi haline gelsin.”
diye konuştu. Turizmde İstanbul’un ayağa kaldırılması halinde Türkiye’yi
uçuracaklarını ifade eden Ulusoy, “Ülkemizi en iyi tanıtacak alan turizm.
Sektör olarak bütünleşmeliyiz. Hükümet ve yerel yönetimler bizimle işbirliği
içinde olmalı.” diye konuştu. Kongre vadisi teklifini Büyükşehir
Belediyesi’ne ilettiklerini kaydeden Ulusoy, şunları söyledi: “Olumlu
cevap alırsak Harbiye altından yol geçen, üstünde ise sergi salonları olan
bir mekâna kavuşacak.”
Türkiye'de askerî darbe ve darbe girişimleriyle gündeme gelen kurumlardan
birisi de radyoevleri. 27 Mayıs 1960'ta başlayıp 12 Eylül 1980'e kadar geçen
askerî darbe girişimleri döneminde önem kazanan radyoevleri, özel radyo ve
televizyon sayısının artmasıyla birlikte darbecilerin gözünde değerini
yitirdi. Bir dönem darbeciler için radyoyu ele geçirmek o kadar önem kazanmıştı
ki gün içinde birkaç kez radyo yönetiminin el değiştirdiği dönemler bile
oldu.
Sadece başarılı darbelerde radyo önem kazanmadı. 12 Eylül'e kadar geçen
süreçte çok sayıda darbe girişiminde de radyo ve radyoevleri ön plana çıktı.
Talat Aydemir tarafından 1962 yılı Şubat'ında yapılmak istenen darbe girişimi
dönemin cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in 22 Şubat günü saat 19.00'da yaptığı
radyo konuşması ile farklı bir boyut kazandı. Başbakan İsmet İnönü de
radyo konuşması ile halka sesleneceği sırasında darbeci Talat Aydemir'in
adamları tarafından Ankara Radyoevi ele geçirilmişti. Bunun üzerine
harekete geçen karşı darbeciler, bu sefer vericilerin elektriğini keserek
radyoyu tamamen susturma yoluna gitti. Talat Aydemir'in ilk darbe girişimi böylece
başarısızlıkla sonuçlanmış oldu. Talat Aydemir tarafından 20 Mayıs 1963
yılında gerçekleştirilen ikinci darbe girişiminde ise tam bir Radyoevi'ni
ele geçirme savaşı yaşandı. Aydemir'in Harp Okulu öğrencilerinden oluşan
ekibi, 3 tank eşliğinde Radyoevi'ne el koydu. Dönemin başbakanı İsmet İnönü
dahil hükümet, darbe girişimini radyodan öğrendi. Bu sırada Radyoevi'nin içinde
de büyük mücadele yaşanır. Gece yarısı darbecilerin eline geçen
Radyoevi'nde bildiri okunur. Bildiri darbe karşıtlarını harekete geçirir.
28'inci Tümen Komutanı Yarbay Ali Elverdi, Radyoevi'ni basarak darbecilere büyük
darbe vurur. Gece yarısına doğru radyo yeniden darbecilerin eline geçer.
Radyoevi, darbeciler için bütün ülkeyi ele geçirmek kadar önemlidir. Çünkü,
henüz televizyonun yaygın olmadığı bir dönemde darbe haberi ülke geneline
ancak radyo vasıtasıyla duyurulabilmektedir. Radyoevi'ni ele geçiren bir
anlamda iktidarı da ele geçirmektedir. Radyo darbecilerin eline geçince darbe
karşıtları bu sefer vericileri ele geçirerek radyoyu devre dışı bırakır.
Darbe karşıtları Radyoevi'ni ele geçirince vericiler devreye sokulur ve 3
saatlik süre içerisinde radyo 4 defa el değiştirmiş olur. Talat Aydemir
daha sonra yazdığı anılarında şöyle der: "Radyonun bu kadar tesirli
bir silah olduğunu o zaman anladım. Mağlubiyetimizin tek sebebi
radyodur."
Askerî darbelerde iletişim araçlarının önemi başta Levent Kırca olmak
üzere birçok ünlü mizahçının espri konusu da oldu. Darbecilerin onlarca
radyo ve televizyonu ele geçirmek için çaba harcaması, her komutanın bir
televizyon kanalını ele geçirerek kendi darbesini yapması, televizyon
kanallarının darbe konuşmaları arasına reklam alması gibi parodiler
ekranlara yansıdı
Zaman - Mustafa Özge
|
