|
Bir dünya
mirası; Kayakapı
Kökleri 18'inci yüzyıla kadar uzanan, 267 dönüm içinde, 258 parsel, 20
adet tescilli, 421 adet yığma taş yapı... UNESCO'nun da ilan ettiği gibi,
her biri bize bir dünya mirası. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın ihya
ettiği bir bölge, her taşın altında Osmanlı'nın izleri var. Damat İbrahim
Paşa'nın 10 kilometre ötedeki Kavak Köyü'nden su getirilmesi için fetva çıkardığı
yerleşim alanı. 18. yüzyıl sonu, 19. yüzyıl başında zengin, aristokrat
Osmanlılar'ın oturduğu, kadıların ihtişamla yaşadığı konaklar... Dervişağa
Konağı, Yusuf Ağa Konağı, Ortadoks Rumlar tarafından azizlik mertebesine yükseltilen
bugün kemiklerinin bulunduğu Eribos adasında adına kutsal gün ilan edilen,
köle Yohannes'in yaşadığı ev; bugünkü adı ile Eset Bey Konağı...
Ve bu satırlara sığmayan tarihi bir miras. Adı üstünde 'miras', az kalsın
dozerlerle yerle bir edilmeye ramak kalan bir 'miras'. Masa başında bir çırpıda
alınan kararlar eğer hayata geçmiş olsaydı. Bugün bu yazıyı yazmak mümkün
olamayacaktı... Çok şükür ki, bu gerçekleşmedi...
Tarihe dozer ayıbı
Kayakapı Ürgüp'ün içinde sırtını Esbelli kayasına dayamış bir
yerleşim birimi. Kaya düşmesi ve toprak kayması nedeniyle 1969 yılında
afet bölgesi ilan edilip, 80'lere kadar mahalle sakinleri başka bir bölgeye
taşınmış.
Beş yıl önce Bayındırlık Bakanlığı'ndan 'afet bölgesi yıkılsın'
talimatı gelince, bu yıl CHP'den ikinci dönem belediye başkanlığına seçilen
Bekir Ödemiş hemen harekete geçiyor. Bekir Ödemiş 'eğer jeoloji mühendisi
olmasaydı, rant peşinde koşan bir belediye başkanı' olsaydı ne olurdu, doğrusu
düşünmek bile istemiyorum...
Bekir Ödemiş önce mahalleyi kamulaştırıyor, hemen ardından 'tarihi
mahalle dokusu bozulmadan nasıl turizme hizmet eder' diye araştırmaya başlıyor.
Anıtlar Yüksek Kurulu'nun da desteğiyle Kayakapı'yı kurtaracak düzenlemeler
birbiri ardına yapılıyor ve sıra projeyi hayata geçirmek için ihale etmeye
geliyor.
İki yılda iki milyon dolar
Neresinden bakarsanız 30 milyon doları aşması beklenen projenin
maliyetini karşılayacak sponsor elini taşın değil, kayanın altına sokmuş
olacaktı. İşte bu noktada Kayakapı projesi belki de dünyada ilk kez 'bir
devrime' tanık oldu. Kapadokya'daki böylesine değerli bir kültür mirasının
özel sektör eliyle 'yaşanabilir bir alana' dönüştürülmesi belki de ilk
kez gerçekleşecek.
Bize verilen bilgiler bu yönde...
Bekir Ödemiş ihaleden sonra projeyi Türkiye'nin dünyadaki turizm elçisi
Cem Kınay'ın ellerine teslim etti. Kayakapı projesi start alalı 2 yıl oldu
ve şimdiye kadar Magic Life 2 milyon dolar harcadı.
Adlarını unutmayalım, bittiği zaman tüm dünyanın hayranlık duyacağı
Kayakapı projesinin arkasında dört idealist adam var; Ürgüp Belediye Başkanı
Bekir Ödemiş, Magic Life Başkanı Cem Kınay, Vasco Genel Müdürü Yusuf Örnek
ve eski eserlerin korunması ve değerlendirilmesinde çok önemli bir isim olan
mimar Cengiz Kabaoğlu.
Neler yapıldı?
2 yılda aralarında akademisyen, jeolog, tarihçi, şehir planlamacısı,
arşivcilerin bulunduğu 40 kişilik bir uzman ordusu adeta iğne ile kuyu
kazarak bilgi, belge topladı. Mahallenin halen yaşayan tanıkları bulundu,
dinlendi. Tek, tek tüm taşların yaşları belirlendi, numaralandı. Mahallede
ayakta kalmayı başaran bazı konakların, cami ve kilisenin planları çıkarıldı.
Bugüne kadar yapılan çalışmaların raporu 2 bin 500 sayfayı buluyor. Tüm
çalışmalar tamamlandığında seri kitaplar, belgesellere konu olacak yığınla
döküman titizlikle toplanıyor.
Kuvai Milliye Ruhu
Mimar Cengiz Kabaoğlu'nun genç ve inançlı ekibi tarihi adım adım
soluyarak, yalnızca Türkiye'ye değil, dünyaya bir armağan vermeye hazırlanıyor.
Ürgüp Belediye Başkanı Bekir Ödemiş; 'Anadolu'da Kuvai Milliye ruhu ile
bir taşa yeniden hayat veriyoruz' diyor. Anadolu'da Kuvai Milliye ruhu Kayakapı'da
hayat buluyor...
O'nunla aynı heyecanı paylaşan Magic Life'ın patronu Cem Kınay ise
kendilerini 'insanlık mirasının bekçisi' görüyor.
Türkiye'nin 'dünyadaki turizm elçileri'nden biri olan Cem Kınay, kültür
mirasımızın zenginliğine dikkat çekiyor ve ülke ekonomisinin gücünün
bunları korumaya yetmesinin mümkün olmadığını vurguluyor.
Çare özel sektörü katmak. Magic
Life ilk örnek, aynı yolu izlemek isteyenleri ise bekleyen o kadar çok
'tarihi miras' var ki...
Akşam - Gülçin
Uysal Tahiroğlu
|
