|
Dev barajlar çevreyi
tehdit ediyor
Doğal Hayatı Koruma Vakfı raporuna göre, dev barajlar üzerinde
bulundukları ırmaklardaki ekolojik hayatı kurutuyorlar. Türkiye’de GAP
alanı ve Kızılırmak’taki kuş türleri de risk altında.
World Wildlife Fund (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) tarafından yapılan araştırma,
dünyanın çeşitli yerlerinde yapımı süren dev barajların doğal yaşama
ve su kaynaklarına verdikleri zararın boyutlarını ortaya koyuyor. Rapora göre,
120’den fazla baraj inşaa eden Türkiye’de bir çok hayvan türü, doğal
ortamlarının bozulması sonucu yok olma riski ile karşı karşıya kalabilir.
Bilim adamları, barajların mimari tasarımlarındaki hatalar ve sulama
kanallarındaki verimsizlik nedeniyle, biriktirdikleri suyun önemli bir bölümünün
kullanılamadan kaybolduğunun altını çiziyorlar. Rapor, toplam 1.5 trilyon
ton suyun boşa gittiğini vurguluyor. Bu rakam, Afrika’nın yıllık su tüketiminin
yaklaşık 10 katı.
Kurban Tatlı Su Canlıları
Rapor ayrıca, dünyanın en büyük 140 ırmağının barajlarla bölündüğünü
ve bu bölünmenin tatlı su canlılarının soylarının tükenmesine neden
olduğunu savundu. Baraj inşaası, ırmakların ekolojik dengesini bozarak, su
yatağını oksijen ve diğer besinlerden mahrum bırakıyor; kuşların ve balıkların
göçlerini kesiyor. Ekolojik dengenin bozulmasından bölgede yaşayan kara
hayvanları da olumsuz etkileniyor.
Baraj İmparatoru Türkiye
Doğal yaşamı tehlikeye atan dev baraj projeleri arasında, Çin’de Yangtze
Irmağı, Güney Amerika’daki La Plata ovası ve Türkiye’deki Güneydoğu
Anadolu Projesi dünyanın en riskli alanları olarak gösterildi. Dünya sıralamasına
göre, Yangtze bölgesine 46, Arjantin, Bolivya, Brezilya, Uruguay ve
Paraguay’ı kapsayan La Plata bölgesinde 27 ve Türkiye-GAP’ta ise 26 adet
barajın inşaası sürüyor. Ancak, Susurluk, Çoruh, Ceyhan, Kızılırmak, Yeşilırmak
ve Menderes ırmaklarına yapılacak barajlar da hesaba katıldığında Türkiye
yapımı süren veya planlanan 110 baraj ile, Çin’den sonra dünyanın en çok
baraj inşaa eden ikinci ülkesi konumunda.
Türkiye ve Çin Dünyanın, Yarısı
Türkiye ve Çin, dünya üzerinde en çok baraj inşaa eden ve etmeyi planlayan
iki ülke. Çin’de 88 barajın inşaası sürüyor ve 36 adet baraj daha yapılacak.
Türkiye ise halen yapımı süren 60 barajın yanı sıra yapılması planlanan
50 baraj daha var. Buna göre, Türkiye ve Çin toprakları, tüm dünyadaki tüm
baraj inşaatlarının yarısından fazlasını barındırıyor.
Dünya Devi Gap
Bitek toprakları ile tarihte bir çok uygarlığın beşiği olan
Mezopotamya’nın kuzeyini kapsayan GAP dahilinde, 26 adet baraj yapılıyor.
Rapor, bu bölgede 62 adet kuş cenneti olduğunu ve çok sayıda barajın su akışını
bölmesi sonucu, kuşların doğal yaşam alanlarının işgale uğradığı
belirtiyor.
Kızılırmak Deltası
Türkiye sınırları içinde olan bir diğer ekolojik risk bölgesi de Kızılırmak
deltası. Üzerinde 15 adet baraj bulunan ırmağın Karadeniz’e döküldüğü
deltayı, Türkiye’deki 310 adet kuş türünün yüzde 75’i yumurtlama için
kullanıyor. Kızılırmak deltası ekolojik açıdan ‘olumlu’ rapor almasına
karşın, birkaç kuş türünün durumu tehlike sinyalı veriyor. Bu deltayı
kullanan göçmen kuşlardan Dalmaçya pelikanı, kırmızı göğüslü kaz,
beyaz başlı ördek başta olmak üzere bir çok kuş türü risk altında
bulunuyor.
NTVMSNBC
|
