10 Temmuz 2004 Cumartesi
Ana Sayfa > Haberler

Paul Klee Merkezi Üzerine...

Ortopedist Maurice Müller, piyanist Maurizio Pollini ve mimar Renzo Piano'yu birbirlerine bağlayan dostluk Paul Klee'nin polifonik sanatına olan ortak tutkularının yanı sıra Bern şehrinin merkezine birkaç kilometre uzaklıkta yükselmekte olan tepenin enerjisi. Haziran 2005'den itibaren İsviçreli sanatçının işleri, yattığı yerin sadece birkaç yüz metre ötesinde, Piano tarafından tasarlanan dalgalı çatı strüktürün altında üç büyük mekana yerleştirilecek.

Domus dergisi Paul Klee'nin eserlerine ev sahipliği yapacak müzenin hayat bulmasını sağlayan bu ilginç üçlü ile bir söyleşi yapmış:

Renzo Piano ile Söyleşi

Domus Paul Klee'ye adanmış bir müze tasarlama fikri nerden çıktı?
Renzo Piano Herşey benim çok iyi arkadaşım olan Maurizio Pollini sayesinde başladı. Ona teşekkür ediyorum. Yedi yıl önce benim çok yoğun olduğum bir dönemde Maurizio telefon etti ve Professor Müller isimli profesörün mali desteği ile Paul Klee'ye adanmış bir müze tasarlama olasılığı olduğundan bahsetti. İlk başta kararsızdım fakat biraraya gelip de, sanat eserleri ile beraber metinleri ve Klee üzerine çalışma - buluşma alanlarını da bir arada barındıracak çok yönlü bir mekan üzerine düşünmeye başlayınca kabul etmeye karar verdim. Bu noktada müzeyi Bern'in tarihi merkezinde mi yoksa bugünkü yerinde mi (aynı zamanda Müller ve eşinin yaşadığı evin de yanında) konumlandıracağımız üzerine pek çok tartışma yapıldı.

D Aslında şehir merkezinden uzakta bir müze fikri cesaret gerektiriyor.
RP Evet, bu hassas bir tema, müzenin prensip itibariyle şehirde yer alması doğru varsayılır. Kentsel ilgi uyandırmalı, insanlar akın akın gelmeli, kolay bulunur ve ulaşılabilir olmalıdır. Fakat bu müzeyi bir toprak parçası sanatı, dolayısıyla bir alan olarak düşününce bu çözümü seve seve kabul ettik. Herneyse, Merkezin üç büyük sıra kemerinin şeklini oluşturan Klee çayırının yanındaki rüzgarlı otoyol, kırsal bölgenin tam ortasında da olsak ziyaretçilerin kentsellik ve ilişki yoğunluğu yaşamalarını garanti edecektir.

D Zemin ve çayır arasında bir sergi mekanı fikrini başlatan ne oldu?
RP Müller'in evinin bitişiğinde bir arsayı haritada işaretledim. O kadar güzeldi ki birden bire projenin zaten orda olduğu hissine kapıldım, sadece birinin Klee'yi sevmesi ve bu yere bakması gerekiyordu... Ben her zaman mimarın bir çeşit, anlatıcının sahne arkasındaki sesi olduğu duygusunu sevdim veya daha çok zihnimde öyle bir duygu vardı. Araştıran ve destekleyen, bölgeye gidip araziyi gören, doğal bir enerjisi olan sürece eşlik eden kişi. Böylece bu proje için, akla uygun topografi hipotezi, doğanın iyi huylu davranışı ile gerçekleşti.

D Etkileyici. Arsaya yukarı doğru bir darbe gibi duruyor.
RP Aslında temelde arsanın içini boşaltmak için başka bir neden de vardı: müzenin amacı beş veya altı bin sanat eserini barındırmaktı, bu yüzden onları yeraltında saklama fikri mantıklı gözüktü. Aynı, Haziran 2005'de törenle açılacak olan Merkez'in yalnız 200 metre yakınında Paul Klee'nin mezarında yattığını düşünmenin hoşluğu gibi.

Maurice Müller ile Söyleşi

D Bern şehrine bu saygınlığı vermek için kim teşvik etti sizi?
Maurice Müller Klee'nin oğlu ve karısı kolleksiyonlarını Bern Canton'a bağışlamak istediler. Bu nedenle sıradaki iş bunları barındırmak için müzenin nerede yapılacağına karar vermekti. Bir miktar yatırım yapmak istiyordum ve Klee'nin herkes tarafından bilinmeyen hikayelerini anlatmak ve tanıklık etmek için birşeyler yapmak istedim. Başlangıçta müzeyi Bern'in merkezinde inşa etmeyi planladım fakat birkaç politik engel vardı ve sonra uzaktaki bir bölgeyi tercih ettik.

D ...Ve Renzo Piano'yu mimar olarak düşündünüz…
MM Aslında hemen o aklıma geldi çünkü benim de iyi tanıdığım Pollini ile Piano çok yakınlar. Böylece Piano'ya böyle bir işle ilgilenip ilgilenmeyeceği sordum ve onu arsayı görmeye davet ettim. Geldi, alanı incelemek için oturdu ve çok heyecanlandı çünkü gerçekten sıradışı bir peyzaj durumu olduğunu gördü. Piano derhal üç yeni "tepe" tasarlamayı imgeledi ve sonra bana projesini üç gün içinde yollayacağına dair garanti verdi. Gerçekten de tamamiyle dakikti. Sıradışı olan ise çizimlerinde, ziyareti sırasında anlattığı her türlü unsuru bulmam oldu. Daha önce bilmediğim birşey Renzo Piano'nun büyük bir Klee hayranı olmasıydı, aynı zamanda onun müzisyenliğine de hayrandı.

D Aslında Klee hepinizi birleştiren bir kişilik ve Pollini çok önemli bir roldeydi: o da aktif olarak projeyi takip etti mi?
MM Evet etti, çünkü aynı zamanda çok yakın temastaydık. Çok uzun zaman müzenin nasıl yapılacağına dair konuştuk ve Pollini ve Piano farklı fikirlerde oldukları zamanlarda bile bir uzlaşma sağlamayı başardılar. Bir sene içinde Merkez'in oditoryumunda açılış töreninde çalacak olan pianistin Pollini olması rastlantı değil.

En üst noktasında Merkez'in cephesi 19m yüksekliğe ulaşıyor

Paul Klee Merkezi'ni kuran üç yapay tepe, toplam uzunluğu 4.2km'yi bulan çelik kaburgaların ardarda gelmesiyle oluşuyor

Andreas Marti ile Söyleşi

D Bir doktor, bir müzisyen ve bir mimarın Klee figürünün etrafında toplanmasını sağlayan şansta sizin rolünüz ne oldu?
Andreas Marti Ben, Bern Canton'ın Eğitim Bakanlığı Genel Sekreteri'yim. Bu müzenin tasarlanması görevi bana verildi. Başlangıçta Bern Güzel Sanatlar Müzesi'nin yanında küçük bir bölgeyi düşündüm fakat sonra Bay Müller bize arsayı ve parayı teklif etti. Şunu da hesaba katmak lazım ki çok yönlü bir sanatçı olan Klee için bir sanat müzesi kurmak yeterli değildi. Aynı zamanda bir Kültürel Merkez yaratmamız gerekiyordu ve Klee'nin müziğe olan hayranlığını da şereflendirmemiz önemliydi. Sanatın yanında üçyüz müzikal işden oluşan bir listesinin de olduğunu bilmek ilginç. Personelimin arasında orkestra şefi olan genç bir assistanım var, oditoryumun programını planlıyor.

D Merkez başka ne gibi programlar planlıyor?
AM Klee aynı zamanda ders verdiği ve ders kitapları da yazdığı için Profesör Müller Merkez'in eğitici bir fırsatının da olmasını istedi: Çoçuk Müzesi. Önce bu bölüm resim ve çizim sınıflarından oluşuyordu sonra fotoğraf ve diğer konular için atölyeler de eklendi. Çoçuk Müzesi'nin yanı sıra bir iletişim merkezi ve Paul Klee'nin sanatı ile ilgili 160 ciltlik bir koleksiyonu olan kütüphane var. Tüm bu mekanlar halka ücretsiz olarak açık.

D Kolleksiyon nasıl sergilenecek?
AM Bir rotasyon olmak zorunda kalacak. 4.000 adet eser var bu yüzden altı aylık periyotlarla küçük küçük parçalar halinde sergilemeyi planladık. Eserlerin geri kalanı yeraltı bölgesinde uygun ısı, nem ve ışık koşullarında saklanacak.
Domus - Çeviren: Beliz Özgür - Arkitera