|
Dünyanın
en büyük su projesi
 Çin, tüm zamanların en büyük
su aktarım sistemini kuruyor. Kuzeydeki kurak bölgelere Yangtze nehrinde
biriken sel suları pompalanacak.
İmparator Kanalında burun buruna seyreden yük gemileri birbirlerine kırmızı
bayrak sallarken aralarından küçük sebze gemileri geçiyor.
Doğu Çin'in en önemli deniz trafiğini taşıyan kanal yakında çok daha
önemli bir rol üstlenecek. Ortaçağın mühendislik harikası gelecekte
sadece insan ve yük değil suyu da nakledecek çünkü.
Jiangsu eyaletindeki İmparator Kanalı Çin hükümetinin dev projesinin bir
parçası. Kuzeydeki kuraklığın giderilmesi için Yangtze ırmağından su taşınacak.
Nehir doğuda, ortada ve batıda olmak üzere üç koldan Pekin civarındaki
kentlerin ve endüstri bölgelerinin, Gansu eyaletinin kuzeybatısındaki
steplerin, Ninhxia gibi özerk bölgelerin ve iç Moğolistan'ın su ihtiyacını
karşılayacak.
Bu yüzyılın ortalarından itibaren 1000km'yi aşkın bir sistemin 44,8
milyar metreküp su taşıması bekleniyor. Bu Sarı Nehrin en yüksek doluluk
oranına eriştiği dönemlerdeki su miktarına eşit. "Güney-Kuzey Su
Aktarım Sistemi Projesi"nin maliyeti yaklaşık olarak 60 milyar euro.
170 Metreye çıkacak
Tianjin kentine giden doğu rotasında çalışmalar tüm hızıyla sürüyor.
Bu su hattını kanala pompalayacak dört türbinli pompalama istasyonunun yapımı
Jiangsu eyaletinde başladı.
Su kütlelerinin kuzeye akıtılabilmesi için Danjiangkou gölünün su
seviyesi 170m'ye çıkarılması gerekiyor ve bu nedenle de beş kent sular altında
kalacak ve en az 250 000 kişi de bölgeye terk etmek zorunda. Su buradan 1200km
uzunluğundaki kanaldan Pekin yönüne akacak.
Teknik açıdan hepsi mümkün diyor Jiangsu'nun doğu bölümünden sorumlu
baş mühendis Xu Junren. Suyu yukarı doğru akıtarak doğaya kafa tutmak tam
da Çin Komünist Partisi'nin zevkini yansıtmakta. Bu dev projeyle büyük bir
vizyonu yerine getirerek "halkın kahramanlığını" ( KP yayın
organı "Halk Gazetesi") kanıtlayabilir
Yetkililer, büyük masraflara mal olacak girişimin ülkedeki koşullar açısından
gerekli olduğu konusunda hemfikirler. Kurak kuzey bölgesinde şu sıralar Çin'deki
tarım alanlarının üçte ikisini işleyen ama suyun sadece beşte birine ulaşabilen
550 milyon kişi yaşıyor.
Su sıkıntısı çok
Kuzeydeki 600 kentten 400'ünde önemli su sıkıntısı yaşanmakta. Bu yüzden
tarımda ve endüstride yılda on iki milyar euro boşa gidiyor. Suları kesilen
çiftçiler parti büroları önünde protestolar düzenliyor.
Kaldı ki Pekin'deki durum bile huzursuzluk yaratmakta. Oysa başkentteki her
konuta yılda yaklaşık olarak 300 metreküp su verilmekte. Tabii bu miktar Çin'in
diğer bölgelerine göre daha az.
Hedef güneyden gelecek suyla bölgede ekonomik kalkınma sağlamak. Ancak çevreciler
dünyanın üçüncü büyük nehri olan Yangtze'den çok fazla su alındığı
taktirde ekolojik dengenin bozulmasından endişeliler. Irmaklar ve göller
yeterince beslenemeyecek ve deniz olasılıkla Yangtze deltasına dayanacaktır,
Yangtzte nehrinin bu tür değişimleri kaldırıp kaldıramayacağı bile belli
değil diyor Çinli çevreci Yang Dongping.
Ayrıca eleştirmenler bu şekilde taşınan suyun tüketiciye çok pahalıya
ulaşacağını da hesapladılar. Baş mühendis Xu'nun tahminine göre bir
metreküplük suyun taşınması iki ila üç yuana (20 ila 30 euro) mal olacak.
Ve sistem için muazzam bir elektrik enerjisi gerekli. Sadece doğu hattındaki
pompalar bir günde yedi milyon kilovat elektrik harcayacak.
Kanalların, borular ve pompaların sürekli bakılması gerekecek. Xu bile
sonunda suyun sadece yarısının kuzeye ulaşmasından endişeleniyor. Geriye
kalan su uzak yol sırasında buharlaşacak ya da çiftçiler tarafından açılan
kanallara akacaktır.
Spiegel 24/2004'te yer alan habere göre, diğer bir problem de suyun
yeterince arındırılamaması. Sadece Jiangsu'da 26 arıtma tesisi planlandı.
Fakat deneyimler bunların her zaman beklendiği kadar iyi işlemediğini göstermiş.
Ve başmühendis Xu, suyun temizlik derecesine göre proje ya ayakta kalacak ya
da iptal olacaktır diyor.
Cumhuriyet |
