|
70 trilyon
liralık kıpırdanış
 Galata Kulesi ve artık yerinde
yeller esen Karaköy Mescidi'yle ilgili projeler için 2004 bütçesinden pay
ayrılıyor. Üç yılda hazırlanan tarihi yarımada koruma planının onayıyla
ilgili ise henüz ses seda yok.
UNESCO'nun İstanbul'u 'Kültür Mirası Tehdit Altında Olan Kentler
Listesi'ne alma uyarısı, ses getirdi. Aylar önce hazırlanan toplam 70
trilyon lira bütçeli 43 restorasyon projesi onaylandı
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) İstanbul
uyarısı, ses getirdi. Aylar önce hazırlanan restorasyon projeleri, İl
Meclisi'nin onayından geçiyor. 70 trilyon 341 milyar 650 milyon lira bütçeli
43 projeye onay verildi.
Çin'in Suzhou kentindeki toplantıda, 'Dünya Kültür Mirası Listesi'nde
bulunan kentlerin durumu tek tek ele alınmış, İstanbul'un durumu ise endişe
yaratmıştı. UNESCO'nın Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS) Türkiye Başkanı
Prof. Dr. Zeynep Ahunbay da toplantıdaydı. Ahunbay, toplantıda en çok İstanbul'daki
tarihi yarımadayla ilgili koruma planının 19 yıldan beri bir türlü çıkarılamamış
olmasının tepki çektiğini söyledi.
Sürekli plan halindeyiz!
UNESCO, İstanbul'u 1985'te 'tarihi yarımadanın korumaya alınması şartıyla'
Dünya Kültür Mirası Listesi'ne aldı. O tarihten beri 'sürekli' hazırlanan
koruma planlarının sonuncusu, üç yılda tamamlanmıştı. Ama o da henüz
onaylanıp resmiyet kazanmış değil.
Ahunbay'ın verdiği bilgiye göre, UNESCO'nun talebi, koruma planının iki
yıl içinde hayata geçmesi. Aksi takdirde, İstanbul, kendi isteğiyle girdiği
'Dünya Kültür Mirası Listesi'nden, 'Kültür Mirası Tehdit Altındaki
Kentler Listesi'ne girecek. Kültür Mirası Listesi'nde yer almak, doğrudan
bir maddi kazanç sağlamıyor ama bu listeden çıkıp Kamboçya, Vietnam gibi
ülkelerin bulunduğu 'kültür mirası tehlike altında kentler' arasına
girmek büyük itibar kaybı sayılıyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Tarihi Çevreyi Koruma Müdürlüğü'nce
hazırlanıp geçtiğimiz hafta 2004 yılı bütçesinden yapılması, oybirliğiyle
kabul edilen bazı projeler şöyle:
Galata Kulesi Çevresi ve Büyük Hendek Caddesi Düzenleme Projesi, Fatih Saraçhane
Arkeoloji Parkı Düzenleme Projesi, Eyüp ve Beyoğlu Mevlevihanesi Restorasyon
Projesi, Tarihi Piyerloti Mezarlığı Mezar Taşları Envanter ve Düzenleme
Projesi, Karaköy Mescidi Restitüsyon ve Restorasyon Projesi, Beyoğlu Okmeydanı
Koruma Projesi.
Üç emir: Planlama, tescil ve restorasyon
UNESCO'nun İstanbul'la ilişkin endişeleri şu noktalarda yoğunlaşıyor:
3 bin yıllık tarihi olan ve üç imparatorluğa ev sahipliği yapan tarihi yarımadanın
koruma planlarının bir türlü yapılmaması, tarihi yapıların üzerindeki
çarpık yapılaşmaların engellenememesi ve binlerce eserin hâlâ tescil
edilmemiş olması.
Yargısız 'yıkım'
Tescil edilmeyen tarihi eserlere karşı işlenen suçlar, yargı karşısında
sıradan bir imar suçu olarak işlem görüyor ve komik cezalar veriliyor.
2863 No.'lu yasaya göre 18 yüzyıl öncesine ait yapılar kültür varlığı
kabul ediliyor, ama daha eski yapılar söz konusu olduğunda mahkeme, eserin
tescilinin bulunup bulunmadığına bakıyor.
Planda neler var?
'Belediyenin 35 kişilik uzman ekiple üç yıl süren çalışmada, tarihi
yarımadada yeraltı ve yerüstünde üç imparatorluğa ait 9 bin 500 eser
tespit edilmişti. Ancak bu eserlerden 1691'inin üzerinde artık resmi veya
sivil binalar, yollar var. Kayıplar arasında tarihi yarımadayı çevreleyen
surlar, sarnıçlar, Roma ve Bizans imparatorluk sarayları, Bizans değirmenleri,
Osmanlı camileri, hanları, mezarlıkları, ahşap evleri bulunuyor. Onay
bekleyen 1/5 bin ve 1/1000'lik koruma imar planlarında bölgedeki nüfus yoğunluğunun
düşürülmesi, eser çevresinde yapılaşma yasağı ve üç kat sınırı,
imalathanelerin taşınması öngörülüyor.
Radikal |
