|
Zeugma dünyanın incisi ama...
Gaziantep'teki 40 kadar mozaik yalnızca bir antik kentten çıkarıldı.
Bardo'daki mozaikler ise 19. yüzyılda çeşitli kentlerde bulunmuş. Zeugma'da
kazılar durmasaydı, daha nice, hatta birkaç bin metrekareyi bulacak mozaik çıkacaktı.
Gaziantep'ten bir heyet, dünyanın en ünlü mozaik müzesi Tunus'un Bardo Müzesi'nde
inceleme yaptı. Heyet, Zeugma kurtarma kazılarına önemli katkılarda bulunan
Sanko Holding'in konuğu olarak Tunus'a gitti. Belediye Başkanı Asım Güzelbey,
Vali Lütfullah Bilgin, mimar Hakan Sabahlar, arkeolog Mehmet Önal, Kültür
Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü uzmanı Müberra Günel, Sanko
Holding Yönetim Kurulu Başkanı Adil Konukoğlu Bardo Müzesi'nde inceleme
yaptılar.
18. yüzyıl başında Osmanlı Sarayı olarak yapılan, daha sonra Ali Paşa
'nın 1882'de müzeye dönüştürdüğü sarayda sergilemeyi Fransızlar
tamamlamışlardı. Müzede Tunus'un çeşitli tarihsel, kültürel, dinsel
mirası da sergileniyor. Saray-müze Bardo, güzel bir düzenleme ile dünyanın
bir numaralı mozaik müzesi sayılıyor. Bardo'yu, zengin mozaik çeşitliliği
fakat kötü ve bakımsız binası ile Hatay Müzesi izliyor. Ancak, 2000 yılında
Zeugma'dan çıkarılan mozaiklerin hâlâ sergilenemeyişi Gaziantep Müzesi'ni
Bardo'nun önüne geçiremiyor. Bardo ile Zeugma mozaiklerini gören bir kişi
olarak, bu yapıtları şöyle kıyaslayabilirim:
1. Bardo'da Tunus'taki Kartaca, Sousse, El-Jem, Dougga gibi çeşitli antik
kentlerden gelen yaklaşık 1000 metrekarelik mozaik sergileniyor.
Gaziantep'teki 40 kadar mozaik yalnızca bir antik kentten çıkarılan yaklaşık
800 metrekareyi buluyor. Bir başka deyimle Bardo'daki mozaikler 19. yüzyılda
çeşitli kentlerde bulunmuş. Zeugma'da kazılar durmasaydı, daha nice, hatta
birkaç bin metrekareyi bulacak mozaik çıkacaktı.
2. Bardo mozaikleri İS 4. yüzyıl Geç Roma, 5-6. yüzyıl Erken Bizans dönemleri
arasındaki daha geç dönemleri kapsarken Zeugma mozaikleri daha erken 2-4. yüzyıllara
tarihleniyor.
3. Geometrik bezemelerin egemen olduğu Bardo mozaiklerinde Hıristiyanlık
etkisi öne çıkıyor, dua eden insanlar, günlük yaşam betimlemeleri, hayvan
resimleri bulunuyor. Daha az sayıda örneğin Poseidon alayı, Apollon-Marsiyas
yarışması, Odesseus - Siren, Perseus- Andromeda gibi mitolojik öyküler de
var. Zeugma mozaiklerinde ise ''Troia Savaşına Giden Akhileus'', ''Girit Boğası
ve Mimarlık'' gibi belgesel nitelikli ya da ''Kahvaltı Yapan Kadınlar'' gibi
tiyatro sahnesini yansıtan mozaikleri çeşitli mitolojik söylenceler tamamlıyor.
4. Bardo mozaikleri daha durağan iken Zeugma yapıtlarında insan ve hayvan
anatomileri, kompozisyonları, çok renklilikleri ile birlikte renk uyumları
daha başarılı.
Cumhuriyet - Özgen Acar
|
