|
Erzurum’da bulunan heykelcik,
resmi tezi sarsacak mı
 Erzurum’un
Pasinler ilçesi yakınlarındaki ‘Bulamaç Höyük’ kazısına katılan
arkeologlar, M.Ö. 1100- 1500 yıllarına ait yumurta büyüklüğündeki insan başı
heykelciği buldular.
Bulunan heykelciğin Prototürklere ait olduğu sanılıyor. Bu tez doğrulanırsa,
Türklerin Anadolu’da 3.500 yıldır yaşadığı kabul edilecek. Devlet
Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından desteklenen ve başkanlığını Avrasya
Arkeoloji Araştırmaları Bilim Derneği Başkanı, 9 Eylül Üniversitesi öğretim
üyesi Yrd.Doç.Dr. A. Semih Güneri’nin üstlendiği ‘Orta Asya’da Türk
Kültürünün Arkeolojik Kaynakları’ (OTAK) adlı uluslararası projenin Türkiye
ayağı kalabalık bir ekiple kazıya devam ediyor.
Erzurum- Kars karayoluna yakın, Pasinler Ovası’nın tam ortasında,
Bulamaç Deresi yakınındaki höyükte, Akdeniz, Atatürk ve 9 Eylül üniversitesi
arkeoloji bölümü öğrencilerinden oluşan 30 kişilik bir ekip çalışıyor.
Kazıda, Bulamaç I olarak adlandırılan bölümde, toprağın yarım metre
derinliğine inildiğinde Ortaçağ ile Urartu dönemi arasına ait kültürlere
rastlandı. Bulamaç II’de ise OTAK’ı doğrudan ilgilendiren Son Tunç Çağı’na
ait kültürlerin kalıntıları olan surlar ve küpler ortaya çıktı. Üç yıldan
beri süren kazılarda tüm arkelogları heyecanlandıran parça ise iki metre
derinlikte bulunan yumurta büyüklüğünde, kahverengi bir heykel başı oldu.
Pişmiş topraktan heykel başının en çarpıcı özelliği göz, ağız, bıyık
ve sakalında Asyatik ögeleri taşıması.
M.Ö. 3000’den itibaren Türk dili konuşan kabilelerin Kafkasya üzerinden
Doğu Anadolu’ya gelişlerine ilişkin arkelojik belgeleri 10 yıl sürecek
proje sayesinde gün ışığına çıkarmayı hedeflediklerini anlatan Doç. Güneri,
Bulamaç’ın çok önemli özelliklere sahip olduğunu bildirdi. Bulamaç’ın
Pasinler ovasında tarım ve hayvancılık yapmaya elverişli bir yer olduğuna
dikkat çeken Güneri, ‘Erzurum, Ermeniler’in başkenti olarak gösteriliyor.
Ermeniler’in bu yörelerde 6’ncı yüzyıldan beri yaşadıkları iddia
ediliyor. Bulamaç Höyük kazılarında ise Türklerin buralara 1.000 yıl daha
erken geldiğini kanıtlayan bulgular var’ dedi. Doç. Güneri şunları söyledi:
‘Bulamaç Höyük kazıları, günümüzden 3.500 - 4.000 yıl öncesine ait
Geç Karaz kültürü evresini aydınlatmayı amaçlıyor. Doğu Anadolu’yu
hedefleyen bu grupların ölü gömme adetlerine bakılırsa, Hint- Avrupalı değil,
Sayan Altay (Türk) kökenli halklar oldukları kolayca anlaşılır. Huri
halkları, M.Ö. 3000’den itibaren Doğu Anadolu etnik yapısına damgasını
vurmuştur ve bu kültürün Karaz kültürüyle özdeşleştiği bilim insanları
arasında genel inanıştır.’
Öte yandan, Bulamaç Höyük’teki kazılara çeşitli üniversitelerden
katılan arkelog adayları ise teorik bilgileri hayata geçirmenin mutluluğunu
yaşadıklarını bildirdiler.
Doç. Semih Güneri:
Detaylar Türklere benziyor
Bulamaç Höyük kazılarımızda keşfedilen pişmiş topraktan bir insan
başı, stil özellikleri gereği bugüne kadar savunulan tezi destekleyen en
yeni somut kanıt niteliğindedir. Bu insan başı, tıpkı Orta Asya’daki Türk
insan heykellerinde olduğu gibi, bıyık ve keçi sakal detaylarıyla donatılmıştır.
Bölgede Prototürklerin 3 bin 500 yıllık arkeolojik izleri keşfedildi.
Hürriyet - Kadir Sabuncuoğlu
|
