|
Antalya 'belleğini' belgeliyor
Antalya Valiliği, tarihsel ve kültürel mirasın korunmasına yönelik
'kamusal sorumluluğun' örnek bir uygulamasını gerçekleştiriyor. İl sınırları
içindeki geçmişe ait tüm korunması gerekli değerleri uzman bir kadronun yönetiminde
belgeleyerek yayına dönüştürüyor.
Koruma konusunda yıllardır yakınılan temel eksikliklerimizden biri
'envanter' yoksunluğu... Ülke olarak sahip olduğumuz tarih, kültür ve doğa
zenginliklerimizin 'neler' olduğunu ve bunların ''yerleri ile niteliklerini''
önceden saptamak, yine yıllardır yaşanan ''tescil edilemeden yitirmenin'' de
önüne geçebilecek en önemli çalışma.
Nitekim aynı eksiklik nedeniyle koruma kurulları da genellikle
''kendilerine önerilen'' örnekler hakkında karar vererek veya kısıtlı
olanaklarıyla yaptıkları ''tespit (saptama) çalışmaları'' ile yetinerek
bu miras için yasal önlemler alabilmekteler. Ancak aynı çabalar kapsamına
giremeyen, 'gözden kaçan' ya da 'geç kalınan' değerler, kimi bölgelerimizde
korumaya alınabilenlerden daha fazla...
İşte bu sorunu çözebilmek ve Türkiye'nin uygarlık zenginliklerini daha
geç kalınmadan 'belgeleyerek' korunmalarını sağlayabilmek için sadece Kültür
Bakanlığı'nın değil, anayasanın da vurguladığı şekilde 'herkesin'
seferber olabilmesi gerekiyor. Böylesi bir ulusal kampanyanın öncelikli
sorumluları arasında ise 'yerel yönetimler' hiç kuşkusuz başta geliyor...
Sadettin Tantan başlattı
Bu yıl 4. yılını yaşayan Tarihi Kentler Birliği'nin 2000 yılındaki
kuruluş sürecinde de aynı konu öne çıkmıştı.
Dönemin Kastamonu Valisi Enis Yeter 'in ev sahipliğini yaptığı ilk
toplantıya ve ardından Bursa'daki kuruluş buluşmasına da aynı yılların 'İçişleri
Bakanı' olarak katılan Sadettin Tantan , belediyelerin kentsel miraslarını gözetmeleri
gerektiğini belirtirken 'valiliklere' de il düzeyinde kültür envanterlerine
başlamaları çağrısında bulunmuştu. Bu konuşmalar çok geçmeden 'Bakanlık
Genelgeleri' ne de dönüştü ve valiler resmen görevli kılındılar. Başta
Antalya olmak üzere Kastamonu, Amasya, İzmir, Hatay, İstanbul, Edirne, Afyon
gibi illerde valiler kolları sıvayarak kültür müdürlükleri, müze müdürlükleri,
koruma kurulları, kimi üniversiteler ve Mimarlar Odası birimleriyle de işbirliği
içinde ''kültür envanterlerini'' çıkarmaya başladılar...
Vali Yüksel'in örnek çabası
Şimdi, işte böylesi önemli bir kampanyanın Antalya ilindeki sonuçlarını
da Vali Alaaddin Yüksel 'in önderliğindeki duyarlı bir ekibin gayretleriyle
elde etmeye başladık. İlk iki cildi 'Antalya-Merkez' ve 'Alanya' olarak hazırlanan,
tamamlandığında ise 7 ciltte tüm ilçeleri kapsayacak olan 'Antalya Kültür
Envanteri' , hemen her yönüyle 'örnek' alınabilecek bir çalışma... Sit
alanlarından tüm tarihsel yapı ve kalıntılara, arkeolojik değerlerden eski
kent dokuları ve kültürel peyzajlara kadar olabildiğince geniş kapsamda hazırlanan
envanter yayınları için Vali Yüksel şunları söylüyor: ''Tarih insanlığın
ortak belleğidir. İl ölçeğinde gerçekleştirilen bu envanter çalışmasıyla
Antalya'nın arkeolojik ve kültürel haritası çıkarılmaktadır. Böylece
bilimsel çalışmalara kaynak oluşturulurken koruma ve planlama çalışmalarına
da mutlak kolaylık sağlanmaktadır. Tespit edilemeyen hiçbir kültürel ve doğal
değerin korunmasının da yapılamayacağı gerçeğinden hareketle, Antalya kültür
envanteri, bundan böyle tarihimizi daha fazla yitirmemize de bilimsel bir engel
oluşturacaktır...''
Bu hedefler için hazırlanan ilk iki kitabı incelediğinizde ise Antalya ve
Alanya'nın tarihsel 'belleğini' oluşturan değerleri sadece 'listelenmiş'
olarak değil, her biri için önemli ve özgün bilgileri de edinerek öğrenmiş
oluyorsunuz. Ö rneğin anıtsal yapıların yanı sıra sivil mimarlık örneklerinin
e dönemleri, sanat tarihi açısından özellikleri ve hatta tapu bilgileri ile
imar planlarındaki konumları bile var. Benzer şekilde arkeolojik yerleşmeler
ile antikçağ eserleri hakkında da en son yapılan kazılar ve araştırmalarda
ortaya çıkan güncel bilgilere yer veriliyor. İşte böylesine kapsamlı
olarak gerçekleştirilen envanter çalışmalarını mimar Mücella Uyar , şehir
plancısı Melike Gül , mimar Utku Oğuz , harita teknikeri Mustafa Kanat ,
peyzaj mimarı Gökhan Benzet ve mimar Hülya Keskinkılıç yayına hazırlamışlar.
Vali Yardımcısı H. Necdet Özeroğlu ile Antalya Koruma Kurulu'nun çalışkan
müdürü Bülent Baykal eşgüdümü sağlamışlar. Antalya Valiliği'ne bu
hizmeti için sadece Antalyalıların değil, tüm ulusun ve hatt a insanlık adına
da uluslararası kültür kurumlarının teşekkür etmeleri gerekiyor... Bize
ise ''Darısı diğer illerimizin başına'' demek düşüyor...
Cumhuriyet - Oktay Ekinci
|
