|
Efes Antik Kenti'ni gezerek yok
ediyoruz
2 bin yıllık tarihi olan Efes Antik Kenti ihmal kurbanı. Antik kentte
ziyaretçilere ayrılan bir yürüyüş yolu olmadığı için mermerler tahrip
oluyor hatta mermer bloklar çöp kutusu ve kül tablası olarak kullanılıyor.
İlk çağda kurulmuş Batı Anadolu'nun en önemli şehirlerden biri olan 2
bin yıllık tarihi Efes antik kenti tehlikede. Organik bir madde olan mermerin
aşınması ve geri dönüşü olmaması yüzünden tarihi kent gidereek zarar görüyor.
Efes Müze Müdürlüğü'nde 1974 yılından beri görev yapan ve antik kenti
en iyi bilenlerden biri olarak nitelendirilen Arkeolog Cengiz İçten, Efes'teki
bu tahribatı önlemek için projeleri olduğunu ancak maddi imkansızlık
nedeniyle uygulamaya koyamadıklarını söylüyor. Efes'e bazen günde 12 bin
turistin giriş yaptığını söyleyen İçten 'Burada yürüyüş parkuru yok.
Buraya takları da içine alacak şekilde bir yürüyüş parkuru yapacağız.
Giriş- çıkış saatlerini belirli saatlerle sınırlayacağız. Yılda 1.5
milyon turiste demir olsa dayanmaz ki mermerler dayansın. Bugüne kadar
mermerlerin aşınmasıyla kaybolan çok detay var. Ayrıca oluşan hasara anında
müdahale edip onaracak bir ekibe ihtiyaç var. Efes'in yıllık giriş çıkış
hasılatı 10-15 trilyon lira. Bu para Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesine
değil de bize verilse bırakın Efes'i Selçuk'u altınla kaplarız' diyor.
Yasa var ama denetim yok
Efes'te 15 yıldan bu yana kazı çalışmaları yapan Avusturya Arkeoloji
Enstitüsü'nün bugünkü çalışmalarını yürüten Mimar Jung Klaus ise Türkiye'de
yasa olduğunu ancak denetim olmadığını söylüyor. Diğer ülkelerde tarihi
eserlerin üzerine çıkmak bir yana yanına bile yaklaşamanın imkansız olduğunu
anlatan Klaus 'İnsanlar tarihe zarar verdiği gibi kendine de zarar verebilir.
Bildiğim kadarıyla sizin bu konuda bir yasanız var ama denetim yapılmıyor'
diyor.
14 yıldır rehberlik yapan ve bu süre içinde yalnızca Efes'e 50 bin yakın
yerli ve yabancı turist getiren Kuşadası Rehberler Derneği Yönetim Kurulu
Üyesi Ahmet Cihan'a göre de Efes büyük bir tehlike içinde. Kurulduğu dönemde
Doğu'ya açılan büyük bir ticaret kapısı olan ve Hıristiyanlığın
merkezi konumundaki Efes'in yoğun ziyaretçi akışı nedeniyle günden güne yıprandığını
anlatan Cihan 'Zamana meydan okuyan Efes'e doğanın 2 bin yılda veremediği
zararı biz 10 yılda verdik' diyor.
Cihan, Efes'e gelen turistlerin belli bir güzergahtan değil de kendi başlarına
dağınık gezdiklerini, bunun da tahribatı artıran unsurlardan biri olduğunu
hatta bazı turistlerin antik kentteki mermerlerin sağlam olup olmadığını
anlamak için kırdıklarını söylüyor: 'Efes'te en büyük aşınma
Skolastika Hamamı, Memülüs Anıtı ve Herakles Kapısı'yla ana yollar üzerindeki
künklerde meydana geliyor. Turistler antik kentin girişinde yarısı toprak üzerinde
kalan boruların üzerinde geziniyor. Oysa bunlar 2 bin yıllık kanalizasyon
boruları ve tahrip oluyor. Turistler heykel ve anıtların üzerine çıkarak
fotoğraf çektiriyor, içi oyulmuş 2 bin yıllık küçük mermer blokları
ise kül tablası ve çöp kutusu niyetine kullanıyor.'
Akşam
|
