Türkiye
haritasını su basıyor!
Üç tarafı denizlerle çevrili
olan Türkiye kıyı erozyonuyla karşı karşıya. Tehlikenin büyük olduğunu
belirten Doç.Dr. Sancar Ozaner, “Her geçen gün biraz daha kıyımız yok
oluyor. Böyle giderse, Türkiye'de doğal plaj kalmayacak.” dedi.
TÜBİTAK Yer Deniz ve Atmosfer Bilimleri Grubu'nun Akdeniz kıyılarında
yaptığı araştırma, her yıl kıyılardan metrelerce toprağın erozyon
nedeniyle denize aktığını ortaya koydu. Erozyon, bazı kıyılarda 220
metreye kadar ulaşırken, uzmanlara göre, Ege, Marmara ve Karadeniz de aynı
felaketi yaşıyor. Topraklarımız her geçen gün sular altına gömülüyor.
Yıldız Teknik Üniversitesi ve Jeoloji Mühendisleri Odası'nın birlikte düzenlediği
Kıyı ve Deniz Jeolojisi Sempozyumu'nda sunacağı araştırmanın sonuçlarını
açıklayan Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi ve TÜBİTAK Yer Deniz ve
Atmosfer Bilimleri Grubu Danışmanı Doç.Dr. Sancar Ozaner, çalışmanın son
30 yılda sahillerdeki kıyı dengesinin hızla bozulduğunu gözler önüne
serdiğini söyledi. Çalışma ekibiyle birlikte eski haritalar, hava fotoğrafları
ve TÜBİTAK'ın geliştirdiği hava görüntü balonunu kullandıklarını
belirten Ozaner, "Anamur, Kazanlı (İçel) ve Samandağ'daki (Hatay) ölçümleri
karşılaştırdığımızda çıkan sonuçlar bizi çok üzdü. Şimdi aynı çalışmayı
Türkiye'nin tüm kıyılarına yaymayı planlıyoruz." dedi.
Araştırma sonuçlarına göre Anamur kıyısında 1959-1993 yılları arasında
yer yer 5-47 metre arasında erozyon oluşurken, 1993'ten günümüze bu kayıp
5-34 metre daha arttı. Kazanlı kıyılarında 1959'dan 1993 yılına kadar
34-60 metre arasında erozyon yaşanırken, 1993'ten sonra buna 3-6 metre daha
eklendi. Samandağ sahilinde ise 1973-1993 tarihleri arasında 20 yılda yer yer
15-136 metre, 1993'ten bu yana ise ek olarak 3-14 metre daha erozyon yaşandı.
Antalya'nın Finike ve Kumluca arasındaki 21 kilometrelik kumsalın bazı bölümlerinde
ise 20-220 metre arasında kıyı erozyonu oldu. Geçmişte önünde geniş bir
kumsalı olan Anamur Kalesi, artık denize sıfır.
Barajlar ve plansız yapılar
Ozaner, Türkiye'nin tüm kıyılarının aynı felaketle karşı karşıya olduğunu
belirterek, "Birçok kıyımızda plajlar yok oluyor. Sahillere taş
duvarlar yapılıyor, kaymalar dalgakıranlarla önlenmeye çalışıyor. Her geçen
gün biraz daha kıyı, kumsal yok oluyor. Böyle giderse, Türkiye'de doğal
plaj kalmayacak." dedi. Kıyıların yok olmasına neden olan erozyonun en
büyük nedenleri inşaatlar için sahillerden kum alınması ve barajlar olduğunu
ifade eden Ozaner, deniz kıyılarına kum ve çakıl taşıyan dereler üzerine
barajlar kurulunca, sahillere gidecek olan kum ve çakılların barajlara takıldığını
söyledi.
Erozyon sadece insanları değil, deniz kaplumbağalarını da tehdit ediyor.
Güney sahillerinde kaplumbağaların yuvalama kumsallarının bulunduğu
Kumluca, Anamur, Kazanlı ve Samandağ'daki erozyon nedeniyle kaplumbağalar
zarar gördü, birçoğu öldü. Samandağ kıyısına yumurtlayan ‘Chelonia
mydas' türü deniz kaplumbağaları da aynı akıbete uğradı. Deniz kaplumbağalarının
bir kısmı geçmişte yumurtlamak için insanlar tarafından yapısı bozulan
kum tepesinin arka tarafına geçtikten sonra denize geri dönmek istediklerinde
ise doğal olmayan kum tepesini aşamayarak öldü.
Zaman - Mustafa Gün
|