İstanbul’un tarihi evlerini
yeniliyorlar
İstanbul’da tarihi çevreye yönelik ilgi arttıkça ulusal ve uluslararası
emlak yatırımcıları da kente yönelmeye başladı. Turizme yönelik olarak
birbirinden ilginç projeler ortaya çıktı. Eski yapıları satın alan yatırımcıların
büyük bir bölümü orijinal kullanımlarını dikkate almadan bu yapıları
otel, lokanta, bar, butik otel ve pansiyona çevirmeye başladı.
Bu fonksiyon değişikliği başta Beyoğlu ve Sultanahmet olmak üzere
kentteki tarihi yapıların değerini artırdı. Ama, aynı zamanda içinde
binlerce anının kıpırdadığı bu yapıların geçmişinden kopmasına ve
tahrip olmasına yol açtı. Tarihi eser restorasyonunun anayasası sayılan
Venedik Tüzüğü’nde, çok gerekli olmadıkça fonksiyon değişikliklerine
gidilmesine karşı çıkılıyor. Şehrin tarihi çevresinin insandan arındırılarak
sadece turizm için bir dekor olmasına itiraz ediliyor.
Beyoğlu A.Ş.'de Beyoğlu ve Galata’dan başlayarak kentteki eski yapı
stokunun aslına uygun bir şekilde restore edilmesini hedefliyor. Bu şirket,
onardığı binaları yine orijinal kullanımına geri çeviriyor. Yerli ve
yabancı uzman ve sermaye ortaklığıyla oluşturulan Beyoğlu A.Ş.’nin başında
Sarp Tiryakioğlu isimli genç bir işadamı var.
Şirket, mümkün olduğunca geçmişe ve anılara saygılı bir çizgide
kalmaya kararlı olduklarını, asırlardır ayakta kalmayı başarmış yapıları
kısa yoldan para kazanma amacına kurban etmeyeceklerini söylüyorlar.
Amaçları kuruldukları dönemlerde şehrin belleğinde yer etmiş ancak günümüzde
oturulmadığı için yıkılmaya, unutulmaya mahkum olan tarihi yapıları
yeniden hayata döndürmek ve yeniden şehrin bir parçası yapmak.
Böylece, kentin geçmişi, bugünü ve geleceği arasındaki bağlantıyı
kurmak. İşe örnek bir projeyle başlamışlar: 1894 yılında John Francis
Rizzo’nun eşi Marianne Rizzo tarafından satın alınan Beyoğlu’ndaki
Rizzo Apartmanı.
Kültür Bakanlığı İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kurulu Müdürlüğü kararıyla, birinci dereceden tarihi eser olarak
belirlenen Rizzo Apartmanı, dış cephesi ve dokusu bozulmadan çağdaş yaşam
olanaklarına kavuşturulup konut olarak yeniden hayata döndürülecek.
İkinci proje ise Galata’daki Kamondo Han. Bu iki yapı, İstanbul’un
sivil mimarlık tarihinde büyük öneme sahip.
Rizzo Son 15 Yıldır Metruk
Rizzo Apartmanı Cihangir’de. Rizzo Ailesi bu bahçeli evi 1894’te satın
almış. Yayıncılık ve acentecilik yapan Rizzo Ailesi apartmanı satın aldıktan
sonra zaman zaman kendileri oturmuş, bazen de kiraya vermişler. Kiracıları
arasında, Alman Büyükelçiliği ikinci katibi, dönemin Osmanlı Bankası
Genel Müdür Yardımcısı, İngiltere Büyükelçiliği Müsteşarı, Deutsche
Bank’ın Genel Müdürü, tüccarlar, bankerler, doktorlar, konsolosluk görevlileri
var. Rizzo Ailesi, konutu 14 Aralık 1947’de Eleni Vasiliadis’e satmış.
Bayan Eleni’den sonra apartman dört el daha değiştirmiş. Son 15 yıldır
metruk bir şekilde ayakta kalmaya çalışan yapıyı, 6 Ekim 2003’te Beyoğlu
A.Ş. satın aldı.
Kamondo Han Restore Edilecek
Kamondo Han Galata, Serdar-ı Ekrem Sokağı 36 numarada. Bu binada çok sayıda
yazar, şair, heykel ve ressam ikamet etmiş. Arif Dino, Ahmet Hamdi, Sait Faik,
Yaşar Kemal, Orhan Veli gibi ünlü isimler Kamondo Han’da bir araya gelmişler.
Binanın kurucusu olan Kamondolar Osmanlı İmparatorluğu’nun ve İstanbul’un
modernleşmesinde önemli rol oynamış bir Yahudi aile. İstanbul’a Saatçi
Han, Yakut Han, Kuyumcular Han, Lüleci Han, Gül Han gibi binalar, çeşmeler,
Bankalar Caddesi’nde ünlü ‘Kamondo Merdivenleri’ni hediye etmişler.
Paris’te de sanat dünyasına katkıda bulunan ailenin büyük bir servetten
Auschwitz toplama kampına kadar uzanan trajik bir öyküsü var. Türkiye’yi
terk ettikten sonra Paris’e yerleşen aile İstanbul’un en büyük mülk
sahipleri arasında anılıyor. 1855’te İntizam-ı Şehir komisyonunun başında
Kamondo ailesi var ve modern şehircilik uygulaması için Beyoğlu yöresini seçmişler.
Altıncı Daire sözü bu uygulamadan kalma ve komisyon, Galata, Pera ve
Tophane’yi modern şehirciliğin uygulama alanı seçiyor. Kaldırımlar, şehir
ışıklandırması, vergi alınması ve altyapısı uygun han yapılmasına bu
komisyon karar veriyor.
Hürriyet - Ersin Kalkan
|