|
Arazi satışında AB'yi geçtik
AKP yasayı ''AB'ye uyum ve yabancı sermayeyi teşvik'' gerekçesine dayandırıyor
ancak AB'nin yeni üyeleri dahil, birçok Avrupa ülkesinde ''tarım ve orman''
arazilerinin satışı yasak.
AKP'nin ''AB'ye uyum ve yabancı sermayeyi teşvik'' gerekçesiyle çıkardığı,
yabancılara arazi satışını kolaylaştıran yasayla kıyılar ve tarım
arazileri hızla ''yabancılaşırken'' AB'nin yeni üyeleri dahil, birçok
Avrupa ülkesinde ''tarım ve orman'' arazilerinin satışının yasak olduğuna
dikkat çekildi. Türkiye'de son 1 yılda 4 bin 10 parça gayrimenkul yabancıların
eline geçerken Antalya, Muğla, Aydın gibi kıyı kentlerine yoğun yönelim
yaşandı.
CHP Muğla Milletvekili Fahrettin Üstün, ülkelerin yabancılara arazi satış
politikasını araştırdı. Üstün'ün yaptığı çalışmaya göre, AB baskısıyla
çıkarılan ve yabancıların Türkiye'de toprak sahibi olmalarına izin veren
19 Temmuz 2003 tarihli yasanın yürürlüğe girmesinden sonra geçen bir yıl
içinde 4 bin 105 parça taşınmaz, yabancıların eline geçti. Böylece daha
önce alınmış olanlarla birlikte yabancıların eline geçen mülk sayısı
41 bin 683'e yükseldi. Bu taşınmazların 15 bin 659'unu, içinde tarım
arazilerinin de bulunduğu alanlar oluşturdu. Bu arazilerin toplam yüzölçümü
320 bin dönüme ulaştı. Arazilerin Türkiye'deki dağılımına bakıldığında
Kilis, Mardin, Elazığ, Tunceli, Bartın, Iğdır, Batman, Ardahan da aralarında
olmak üzere 67 ilde yabancılar taşınmaz satın aldı.
Yabancıların en yoğun ilgi gösterdiği kent, 9 bin 522 adet taşınmazla
İstanbul olurken, özellikle Almanlar ve Rusların konut alımına yöneldiği
Antalya 6 bin 849'la ikinci sırada, sanayi alanlarının yanı sıra verimli
tarım arazilerine sahip Bursa ise 4 bin 355 taşınmazla 3. sırada yer alıyor.
Araştırma, yabancıların kıyı kentlerine yöneldiğini gösteriyor. Bu çerçevede
Bursa'yı sırasıyla İzmir, Muğla, Aydın, Mersin izliyor. Birçok yabancının
kimliklerini saklamak amacıyla Türk yurttaşlarını kullanarak arazi satın
aldığına dikkat çeken Üstün, ''Resmen belgelenmemekle beraber, özellikle
Güneydoğu'da yabancıların paravan şirket ve kuruluşlarla yoğun toprak alımında
bulunduğu'' na dikkat çekti.
Avrupa ve diğer bazı ülkelerdeki uygulamaları da inceleyen Üstün'ün
araştırmasına göre, AB ülkeleri arasında arazi alım satımında sınırlama
yok. Ancak 1 Mayıs 2004'te AB'ye katılan ülkelerden Macaristan, Polonya, Çek
Cumhuriyeti, Slovakya, Litvanya ve Estonya'da üyelik öncesi yabancılara
toprak satışı yasaktı. Ancak bu ülkeler AB'yle yaptıkları pazarlık
sonucunda 7-12 yıl arasında değişen sürelerle yasağın devam etmesini sağladılar.
AB üyesi, adayı ya da üye olmayan Avrupa ülkeleri ile diğer bazı ülkelerde
yabancılara arazi satışı konusundaki uygulamalar şöyle:
Polonya: Avrupa Birliği ve İzlanda, Norveç, Liechtenstein vatandaşları mülk
sahibi olabiliyorlar. Ancak bu ülke yurttaşları Polonya'dan 12 yıl süreyle
tarım ve orman arazisi satın alamayacak.
Macaristan, Slovakya, Çek Cumhuriyeti: 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren
yabancılar bu ülkede ilk 7 yıl içinde tarım ve orman arazisi alamayacak.
Bulgaristan: Avrupa Birliği'ne aday olan bu ülkede yabancılara tarım
arazisi satışı yasak olduğu gibi, yabancılar bahçesi olan bir konut dahi
alamıyorlar.
Rusya: Yabancılara tarım arazisi satışının yasaklandığı ülkede 49 yıllığına
kiralama yöntemi uygulanıyor.
ABD: Güney Carolina, Oklahoma, Florida, Wyoming ve Mississippi eyaletlerinde
yabancılara toprak satışı yasak.
Cumhuriyet - Ayşe Sayın
|
