Zeugma'da bir 'tosun'
Van'ın Akdamar Adası'ndaki Ermeni
kilisesine şu ana kadar hiç el sürülmemiş, kilise restore edilmeyi bekliyor.
Hasankeyf'e baraj projesi nedeniyle doğru dürüst yatırım yapan yok. Diyarbakır
Müzesi ise yıkılmak üzere.
Doğu ve Güneydoğu, tur şirketlerinin
gözdesi. Ama Zeugma'daki fresklere 'Büyük Başkan İrfan Reis' yazanlar, hafta
sonu kapalı müzeler, tuvaletsiz örenler turizmcileri düşündürüyor!
Turist Rehberleri Birliği'nin (TUREB)
verilerine göre 2002'de yerli-yabancı her 17 turistten biri Doğu ve Güneydoğu
Anadolu'yu gezdi. Aynı yıl bölgeye gelen yabancı turist sayısı 47 bin. Henüz
açıklanmayan 2003-2004 rakamlarının bunun üzerinde olduğu sanılıyor. Bir
zamanlar mamutlara, tarihin ilk kentlerine, Sümer, Urartu, Pers, Kommagene,
Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı uygarlıklarına ev sahipliği yapan bölge, 2005
yılında da başta Öger, tur şirketlerinin gezi listelerine dahil edildi.
TUREB'e göre Erzurum, Şanlıurfa, Van,
Diyarbakır, K. Maraş, Malatya, Bitlis, Kars ve Adıyaman'da hayat, ilkbahar ve
sonbahar aylarında kültür ve inanç turizmiyle canlandırılabilir. Ama bunun için
'acısız' yemekten temiz tuvalete, personel eksikliğinden uygun fiyat
politikasına kadar pek çok alanda, bir kısmı nispeten çok basit bazı
eksikliklerin giderilmesi gerekiyor. TUREB bu bölgelerde çalışan 38 profesyonel
turist rehberine dayanarak rapor hazırladı.
Raporda tanıtım eksikliğine rağmen
bölgenin turist çektiği vurgulandı. Güvenlik güçlerinin eskiye oranla daha az
kimlik kontrolü yapmasının da turistlerdeki tedirginliği azalttığı belirtildi.
2005 ilkbaharında başlayacak yeni sezon öncesi sorunlara çözüm bulunması istenen
raporda sıralanan eksikliklerin bazıları şunlar:
Gaziantep: Bir kısmı Birecik Barajı
suları altında kalan Belkıs Zeugma antik kentinde dalga hareketleri, kıyı
tahribatı yaratıyor. Vandalizm özellikle freskleri tehdit ediyor. İki bekçi
olduğu halde fresklere 'Büyük Başkan İrfan Reis' yazısı bile kazınmış! Çıkarılan
mozaikler daracık Gaziantep Müzesi'ne sıkışmış durumda.
Batman: Dicle kıyısında tarih boyunca
bölgenin ilim ve kültür merkezi olan Hasankeyf'e, baraj suları altında kalması
ihtimali dikkate alınarak turistik yatırım yapılmıyor. Batman'daki TÜPRAŞ
tesisleri de Hasankeyf'e gelen turistleri korkutuyor. Turistler, yangın çıkar
korkusuyla geceyi Diyarbakır ya da Mardin'de geçiriyor.
Mardin: Mardin'in en ciddi sorunu,
konaklama. Temiz ve iyi durumdaki Mardin Müzesi tanınmıyor. Güneydoğu'nun Efes'i
olmaya aday gösterilen Dara Antik Kenti'nde de altyapı sorunu var.
Adıyaman: Dünya Kültür Mirası
Listesi'ndeki Nemrut harabelerinde, çevre düzenlemesine ihtiyaç var. Ören yerine
mitolojik tanrı ve tanrıçalar hakkında bilgi levhası koymak gerekiyor.
Şanlıurfa: Müze personel
yetersizliğinden haftasonları kapalı. Binlerce turist çeken Harran'da, pazarları
sağlık ve turizm konusunda tek bir nöbetçi birim yok.
Diyarbakır: Bataklık zemine inşa edilen
müze yıkılmak üzere. Ödenek yetersizliğindan ışıklandırma yok. 'Güneydoğu'nun
Paris'ine bu müze yakışmıyor.
Mamutlar, mozaikler...
Kahramanmaraş: Mamut iskeletleri, mozaikler ve Hitit eserleriyle görülmeye
değer Kahramanmaraş Müzesi'ne otobüslerin park edeceği yer yok. Müze temiz ama
ışıklandırma kötü.
Van: Akdamar Adası'na turist taşıyan
motorlar çok ilkel. Adadaki Ermeni kilisesi restore edilmeyi bekliyor. Bekçiyi
bulamazsanız Van Kalesi'ndeki kimi kapalı bölümleri gezemiyorsunuz.
Ağrı: Dağcılık, yürüyüş ve kayak için
ideal. Ama dağa çıkış için yapılmasi gereken izin işlemleri çok uzun sürüyor.
Ünlü İshak Paşa Sarayı'nın kapısı önünde uzun zamandır hafriyat var.
Bitlis: M.Ö. 2 binler ve Erken Demir
Çağı'ndan eserlerin bulunduğu Ahlat Müzesi, 'tadilat' yüzünden bir yıldır
kapalı.
Kars: Ortaçağda bir kale kent olan
Ani'deki harabelere birkaç aydır özel izin alınmaksızın da girilebilmesi çok
sevindirici. Ama, tam Ermenistan sınırındaki bölgede alan temizliği ihmal
ediliyor.
Raporda ayrıca bölgedeki ören
yerlerinde neredeyse hiç tuvaletin bulunmadığı, yöreye has 'bol acılı' mönüye
alışamayan turistlerin acısız, sebzeli alternatif bulmakta güçlük çektiği de
belirtiliyor.
Radikal - Ulaş Yıldız |