|
İnşaat 'sıfır' büyüdü soluğu
dışarda aldı
İnşaat sektörünün iç pazarda beklediği canlanma kamu
yatırımları kısıldığı için 2004'te de başlamadı. Konut ve özel sektör bina
talebi (sanayi ve turizm yatırımlarında) yükselme eğilimine girdi. Ancak Türk
müteahhitleri önümüzdeki yıl da ekmeğini büyük ölçüde dışarda arayacak.
Türk inşaat sektörü 2004 yılının üçüncü çeyreğinde
de eksi büyüme yazdı. Gayri Safi Milli Hasıla içinde yüzde 4 ila 5 oranında payı
olan sektör 2004 için sıfır büyüme bekliyor. Bu negatif sonuçlar krizlerle
birlikte sıkı maliye politikaları izleyen devletin 'kamu yatırımlarını
kısmasından' kaynaklanıyor. Hükümetin IMF ile yeni
stand-by'a girmesi nedeniyle önümüzdeki 3 yıl için de kamu yatırımlarında artış
beklenmiyor. Bu nedenle Türk inşaat sektörü içerde konut piyasasının ve özel
sektör sanayi, turizm yatırımlarının artışına, dışarda ise Rusya-BDT ülkeleri,
Kuzey Afrika, Doğu Bloku ülkelerine dikmiş vaziyette. 2004 yılı başına kadar 61
ülkede toplam 54 milyar dolarlık proje üstlenen Türk müteahhitleri, iç pazardaki
uzun süren durgunluk nedeniyle son yıllarda tekrar dış pazarlara yönelmeye
başladı. Yurt dışında 2003'te 3.4 milyar dolarlık proje alan müteahhitler, 2004
için 5 milyar dolarlık proje hedefini realize edemedi.
Stoklar eriyor
Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) verilerine göre 2004 yılı Ocak-Eylül döneminde
Türkiye'de yapı ruhsatı verilen binaların sayısında yüzde 41.1, değerinde ise
yüzde 64.7 oranında artış oldu. Daire sayısı ise bu dönemde önceki yılın aynı
dönemine göre yüzde 58 oranında artış gerçekleşti. Bu veriler piyasada bina ve
konut talebinin arttığını, talep artışına paralel olarak da galrimenkul
değerlerinin enflasyon, kur ve faiz oranlarının çok üzerinde yükseldiğini
gösteriyor. Şu anda 1 milyon civarında istihdam
sağladığı tahmin edilen Türk inşaat sektörü için Türkiye Müteahhitler
Birliği'nce yapılan projeksiyonlara göre Avrupa Birliği (AB) süreci pozitif
seyrederse 2014'te sektör 2.2 milyon kişiyi istihdam edecek. 2014'te Türk
müteahhitleri yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinden yıllık 12 milyar dolarlık iş
bekliyor. Bu AB'li iyimser senaryoya göre 2003 yılında 43 milyon metrekare olan
inşaat yapı ruhsatı da 2014'te 98 milyon metrekareye ulaşacak.
Büyüme yine yok
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, inşaat sektöründe canlanma
olmadığını söyledi. Eren, "2004'te iç pazarda hareket göremedik. Büyüme de eksi
oluyor. Yıl sonu itibariyle de herhalde büyümesiz kapanacak" dedi. Eren,
yurtdışı işlerin hareketlendiğini belirterek şöyle konuştu: "İç pazarda
sıkıntılı olan meslektaşlarımız yurt dışında olağan üstü çabalarla, çok risk
alarak çalışıyorlar. Bu konuda artış var. Kuzey Afrika'da, Fas, Tunus,
Cezayir'de işler büyüyor. Rusya'da, Ortaasya ve Doğu Avrupa'da işler alıyoruz.
Afganistan'da da yol inşaatlarının tamamına yakınını alıyoruz. İç pazarda kamu
yatırımları hareketlenmediği için yakın gelecekte bir canlanma beklemiyoruz.
1993-2003 arasında kamu yatırımlarında yüzde 22 azalma olmuş ve bu eğilim daha
da sürecek. Bu azalma sektörümüzü derinden etkiliyor."
Radikal kararlar alın artık inşaatı canlandırın
Türkiye İnşaat Sanayii İşveren Sendikası Başka Şükrü Koçoğlu, inşaat
sektöründeki durgunluğun mevcut şartlarla değişmeyeceğini savundu. Koçoğlu,
"2004'te sektör iyi değildi. Toplu konut yatırımları biraz ivme vermeye başladı
ama bu yetersiz kaldı" dedi. Koçoğlu hükümetin 2005 bütçesinde de yatırımları
kıstığını ve özellikle tarımsal altyapı yatırımlarınayeterince kaynak
ayırmadığını belirterek şunları söyledi: "2005 için kamunun yatırım bütçesi
yetersiz, özel sektörün yatırımları da yetersiz kalıyor. Zaten devlet birçok
projeyi yap işlet devret yöntemiyle veriyor. İnşaat sektörü canlanmazsa hiçbir
sektör canlanmaz. Bu yüzden bu sektörün canlanması için hükümetin özellikle
yatırımlar konusunda radikal kararlar alması gerekir. Zaten yurtdışı
müteahhitlik hizmetlerinde de 2004 için konunal 5 milyar dolar hedefi tutmadı.
3.5-4 milyar dolarda kaldık. Şimdi 2005 için de 7 milyar dolardan bahsediliyor.
Bence o da hedef de tutmayacak."
Hürriyet - Sadi Özdemir |
