|
Mortgage beklentisi
daire satışlarını durdurdu
Kira öder gibi taksitle ev sahibi
olmayı sağlayan ‘mortgage’ sisteminin Türkiye’de uygulanması için başlatılan
çalışma konut piyasasını etkiledi.
Mortgage’ın ilk adımı olan ‘konut
finansman sistemi’ kanun taslağının hazırlanması ve hükümet yetkililerinin
konuyla ilgili açıklamaları emlak piyasasında durgunluğa yol açtı. En erken 2006
yılında devreye girecek sisteme yönelik oluşan beklenti, konut satışlarını
dondurdu. Emlakçılar, ev almayı düşünen pek çok kişinin kararını ertelediğini ve
satışların geçen yıla göre yaklaşık yüzde 50 oranında azaldığını belirtiyor. Öte
yandan geçtiğimiz günlerde Vakıfbank yüzde 2 faizli 20 yıl süreli konut kredisi
verdiğini açıklarken, Koçbank, Garanti ve HSBC gibi bankalar da konut kredisi
vadelerini 10 yıla çıkardı. Çoruh Emlak’ın sahibi Ayhan Kurt, Toplu Konut
İdaresi ve Kiptaş’ın sektörü olumsuz yönde etkilediğini, mortgage beklentisinin
emlak piyasasını öldürdüğünü belirtiyor. Ayhan Kurt, geçen yıl ayda ortalama 20
daire satan bir emlakçının bu yıl 10 daire dahi satamayacak hâle gel-diğini
vurguluyor.
“Mortgage’ın (morgıç) ne olduğunu bilen
de, bilmeyen de büyük bir beklenti içerisinde ev almayı bekliyor.” diyen Kurt,
iki ay önce başlayan durgunluğun devam etmesinden endişe ediyor. Emlakçı, kafa
karışıklığını gidermek için hükümet yetkililerinin konuyla ilgili detaylı
açıklama yapmasını istiyor. Faiz oranlarının düşmesi nedeniyle gayrimenkulün en
iyi yatırım aracı olacağına dikkat çeken Kurt, yine de daire fiyatlarında
enflasyonun üstünde bir artış olmayacağı görüşünde.
Birçok vatandaşın ‘Paramı nereye
yatırsam acaba?’ kararsızlığı yaşadığını söyleyen Evim Emlak’ın sahibi Şefik
Yirmibeşoğlu da piyasadaki durgunluğun, işlerini yüzde 60 oranında düşürdüğünü
kaydediyor. Yirmibeşoğlu, “Vatandaşlarda sistemin 2006’da devreye gireceği
yönünde bir beklenti var. Ancak bunun altyapısı tam olarak hazır olmadığı için
bu kadar kısa sürede devreye girmesi mümkün değil. Biz hükümet yetkililerinden
sistemin bir iki yıl içerisinde devreye girmeyeceği yönünde açıklama
bekliyoruz.” diyor.
İstanbul Emlak Komisyoncuları Dernek
Başkanı Neşe Can Çekici, gayrimenkul piyasasının en ufak haberden etkilenen
hassas bir yapısının olduğuna dikkat çekiyor. Can Çekici’ye göre vatandaşların
büyük beklentiye girmesinin altında yatan sebep gazetelerin ‘300-400 milyon
taksitle ev alınabilecek’ şeklindeki haberleri. Telaffuz edilen rakamları gülünç
bulan Çekici’ye göre sistem en erken beş yıl sonra devreye girebilir. Çekici,
vatandaşların konu hakkında daha fazla bilgi sahibi olmasıyla birlikte yaz
aylarında piyasanın eski haline döneceğini, olumsuzluklara rağmen daire
fiyatlarında düşüş olmayacağını düşünüyor.
“Mortgage için hemen heveslenmeyin.”
uyarısında bulunan Reha Medin Emlak yetkilileri de sistemin beş yıldan önce
devreye giremeyeceği görüşünde. Şu anki ekonomik şartlara göre söz konusu
sistemin orta gelirli vatandaşların konut almasına müsaade etmediğini savunan
Reha Medin Emlak yetkilileri, mortgage’in ilk birkaç yıl üst gelir grubuna hitap
edeceğini ifade ediyor.
Mortgage sistemi nasıl işleyecek?
Vatandaş önce ödeme gücüne göre bir daire bulacak.
Dairenin değerinin yüzde 25’i cebinde
olacak. Kalan tutar için kredi talep edecek.
Ev kredisi talep eden, taksitleri
ödeyememe ihtimaline karşın sigorta yaptıracak.
Evin değeri belirlendikten sonra banka,
verdiği kredi karşılığında evi ipotek edecek.
Vatandaş, 100 milyarlık daire için
müteahhide 25 milyar ödeyecek, geri kalanı mortgage kuruluşuna borçlanacak.
Satın alınan daire için Doğal Afet
Sigortası yaptırılacak.
Bankalar aldıkları ipoteği, İpotek
Finans Kuruluşu’na devredecek.
Bunun için İpotek Finans Kuruluşu
oluşturulacak. Kuruluşun yüzde 49’u devlet (kamu bankaları ve Toplu Konut
İdaresi Başkanlığı), yüzde 51’i özel sektöre (yerli ve yabancı bankalar ya da
özel finans kuruluşları) ait olacak.
İpotek Finans Kuruluşu, stoğunda yer
alan ipotekleri menkul kıymete dönüştürecek. İpotek fon katılma belgesi, varlığa
dayalı menkul kıymet veya borç senedi ihraç edecek. Bu yolla yeni fon
oluşturarak başka kredilere kaynak sağlayacak.
Zaman - Ercan Baysal
|
