|
İzmir Limanı'na 4 dev
talip
 Yıl
sonuna kadar yapılması planlanan özelleştirme için ilk etapta Hong Konglu
Hutchison Whampoa, İngiliz P&O, Hollandalı Rotterdam Limanı İşletmesi ile
İstanbullu denizcilik firmaları da harekete geçti.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 'Siz
alın' diyerek çağrıda bulunduğu İzmirli işadamları daha bu öneriyi
değerlendiremeden Alsancak Limanı'nın taliplileri bir bir ortaya çıkmaya
başladı.
Yıl sonuna kadar yapılması planlanan
özelleştirme için ilk etapta 4 dev şirketin ismi ön plana çıktı. Uzun süredir
limanla ilgilenen Hong Konglu Hutchison Whampoa, İngiliz P&O ve Hollandalı
Rotterdam Limanı İşletmesi girişimlerini hızlandırırken Türkiye'nin taşımacılık
devleri İstanbullu denizcilik firmaları da özelleştirme için harekete geçti.
İstanbullular atakta
Kurdukları konsorsiyumlarla son aylardaki özelleştirme ihalelerinde atağa geçen
İstanbullu denizciler limanla ilgilendiklerini açıkladı. Samsun ve Ankara
feribotuyla Ataköy Grubu'nun özelleştirme ihalelerinden başarıyla çıkan
denizcilerin konsorsiyum kurmasına öncülük eden Deniz Ticaret Odası Başkanı
Metin Kalkavan, "Biz denizcilikle ilgili tüm özelleştirmelerde etkin olacağız.
Bu doğrultuda Alsancak Limanı'yla da ilgileniyoruz. Alsancak Limanı Türkiye dış
ticareti açısından hayati öneme sahip" dedi.
Özelleştirmede ortaya konacak şartların
çok önemli olduğunu belirten Kalkavan, "İhale şartnamesini aldığımızda bunları
göreceğiz ve değerlendirip ona göre hareket edeceğiz" diye konuştu.
Heyet gönderiyorlar
Öte yandan Hong Konglu Hutchison Whampoa, İngiliz P&O ve Hollandalı Rotterdam
Liman İşletmesi'nin önümüzdeki günlerde Alsancak Limanı ve özelleştirme
kapsamına alınan diğer limanları bir kez daha incelemek üzere Türkiye'ye heyet
yollayacağı belirtildi.
Daha önce İzmir'e de bir çok kez
ziyarette bulunan Rotterdam Liman İşletmesi yetkilileri inceledikleri Alsancak
Limanı'nın özelleştirmesiyle ilgilendiklerini açıklamıştı.
Hutchison Whampoa da konuyla ilgili
Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'la görüşmüş ve İzmir Limanı'na talip olduğunu
iletmişti. Maliye Bakanı Unakıtan da bu gelişmeyi geçtiğimiz yıl yaptığı bir
İzmir ziyaretinde, "Uzakdoğulu bir grupla görüştüm. Limana talip olduklarını
söylediler. O kadar büyük bir grup ki; anlattıklarında 'bütçesi neredeyse
Türkiye'ninki kadar' dedim. 'İzmir Limanı'nı alacağım, genişleteceğim' diyorlar"
sözleriyle aktarmıştı.
"Yatırım şartı"
Limanın özelleştirilmesinin son yıllarda limanda yaşanan sıkışıklık gibi
sorunların aşılması için de önemli olduğunu belirten İzmir Deniz Nakliyecileri
Derneği Başkanı Erdoğan Yılmaz, "Burada devlet para kazanmaktan çok limanı
alacak grubun yapacağı yatırımları göz önüne almalıdır" dedi.
Limanda genişleme, tarama gibi bir çok
acil yatırıma ihtiyaç duyulduğunu belirten Yılmaz, "Vinç ihtiyacı da var. Alacak
firmaya bunların yapılması ve limanın kapasitesinin artırılmasıyla ilgili
şartlar konması gerekir. Ayrıca limanın bir bütün yerine yükleme-boşaltma,
rıhtım, liman içi taşıma gibi hizmetlerinin ayrı ayrı özelleştirilmesinin daha
doğru olacağını düşünüyoruz" diye konuştu.
Sorunlar çözülür
Alsancak Limanı'nın talip bulma konusunda sıkıntı yaşamayacağını belirten Deniz
Ticaret Odası İzmir Şube Başkanı Geza Dologh da özelleştirmenin limandaki
sıkıntıların çözümünde önemli rol oynayacağını kaydetti. "Burada en önemli konu
limanın verileceği kuruluşun kim olduğudur" diyen Dologh, şunları söyledi:
"İşte burada tereddütlerimiz var. Liman
özelleştirildiği zaman, uygun olmayan bir kuruluşa verilirse büyük zorluk
çekilir. Özelleştirme İdaresi'nin aldığı kararların değişmesi de söz konusu
olamaz. Ancak limanın yönetilmesi ve işletilmesi özerkleştirmeyle yerel kamu
kuruluşları, meslek odaları ve sivil toplum örgütlerinin de yer alacağı bir
kuruma verilirse, sıkıntıların önü kesilmiş olur. Bugün dünyadaki bir çok önemli
liman da böyle yönetiliyor."
Sendika dava açtı
Öte yandan Liman İş Sendikası, Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun (ÖYK), içlerinde
Alsancak Limanı'nın da bulunduğu TCDD'ye ait 6 limanın özelleştirilmesine
yönelik olarak aldığı kararın yürürlüğünün durdurulması ve iptal edilmesi için
dava açtı.
ÖYK kararının yasalara aykırı olduğu
belirtilen dava dilekçesinde Anayasa'nın 43'üncü maddesi gereği limanların
kamuya ait olması gerektiği belirtildi. Dilekçede, limanların
özelleştirilmesinin Özelleştirme Kanunu'nun "satışlarda kamu yararı" ilkesine de
aykırı olduğu belirtildi.
Devlete önemli miktarda gelir sağlayan
limanların elden çıkarılmasına anlam veremediklerini belirten Liman-İş Sendikası
İzmir Şube Başkanı Muammer Kurt, "Sendika olarak üretimden gelen gücümüzle bunun
önüne geçmek için çalışacağız. Gerekirse grev de yapacağız" dedi.
Ne dediler?
"İşbirliğine hazırız"
Daha önce Alsancak Limanı'na talip olduklarını bir çok kez dile getiren Arkas
Holding Yönetim Kurulu Başkanı Lucien Arkas, özelleştirme kararını memnuniyetle
karşıladıklarını açıkladı. Limanın en büyük kullanıcılarından biri olduklarını
belirten Arkas, "Özelleştirme hem Ege hem de ülke ekonomisi açısından çok önemli
bir gelişme. Biz de yakından ilgiliyiz. Ancak, bu tek başına Arkas'ın konusu
değil. İhracatçısıyla, sanayiciyle tüm Egeli müteşebbislerin konusudur. Arkas
olarak bu alandaki girişimlere destek vermeye ve işbirliğine hazırız" dedi.
Başbakan çağrı yaptı
Geçtiğimiz Perşembe akşamı İzmir'e gelen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, İzmirli
işadamlarına "Gelin Alsancak Limanı'nı siz alın" çağrısında bulunmuştu. İzmir'de
8 meslek odası tarafından verilen yemekte konuşan Erdoğan, "Artık buraları
devlet eliyle yürütme devri kapandı. Burayı özel sektör alsın, gerekli
yatırımları yapsın ve işlmetsin. Biz de engelleri kaldıralım. Hamdolsun, şu ana
kadar sattığımız limanlar çok modern hale geldi. Dileriz İzmir Limanı da böyle
modern hale gelir" dedi.
Sektörün liderleri
166 yıllık geçmişi var.
Hong Kong'un devi Hutchison Whampoa,
dünyanın en büyük 100 uluslararası şirketi arasında yer alıyor. Hutchison
Whampoa'nın birçok ülkede telekomünikasyondan liman işletmeciliğine kadar geniş
bir yelpazede yatırımları bulunuyor.
Temelleri 166 yıl önce atılan P&O
firması ise İngiltere'nin en köklü firmalarından. İlk okyanus aşırı taşımacılığa
1844'te başlayan şirket, liman işletmeciliğinde, gemi ve yolcu taşımacılığında
dünyanın en büyük şirketlerinden biri. P&O'nun dünyanın birçok bölgesinde dev
liman yatırımları bulunuyor.
Dünyanın ikinci büyüğü
İçlerinde Hollanda'nın Rotterdam Belediyesi'nin de bulunduğu özerk bir yapı
tarafından yönetilen Rotterdam Limanı ise dünyanın en büyük 2. limanı olma
özelliği taşıyor. 40 yıldan daha uzun bir süredir, 'dünyanın en büyük limanı'
olma özelliğini taşıyan liman bu özelliğini geçen yıl Çin Halk Cumhuriyeti'nin
Şanghay Limanı'na kaptırdı. Açıklanan son verilere göre Rotterdam Limanı'nda
2004 yılı içinde yapılan mal yükleme ve boşaltma işlemleri, önceki yılla
karşılaştırıldığında yüzde 8'lik artışla, 354 milyon ton oldu. Rotterdam
Limanı'nda geçen yıl sağlanan 26 milyon tonluk artış, dünyanın en büyük limanı
olma özelliğini korumaya yetmedi. Çin'in Şanghay Limanı'nda verilen hizmet ise
380 milyon ton oldu. Ancak, Rotterdam Liman Müdürlüğü yetkilileri birinciliği
kaybetmelerinin kendilerini çok fazla etkilemeyeceğini belirtiyor. Yetkililer,
Rotterdam'ın Avrupa içinde hala en büyük olduğu, Anvers, Hamburg, Bremen gibi
diğer rakip limanlardan çok önde olduklarını vurguluyor.
Özelleştirmede hızlılar
İstanbullu armatörler son aylarda Deniz Ticaret Odası Başkanı Metin Kalkavan
önderliğinde kurdukları konsorsiyumlarla 2 önemli özelleştirme ihalesini
kazandı. Türkiye Denizcilik İşletmeleri'ne ait Samsun ve Ankara feribotlarını
5.8 milyon dolara satın alan denizciler, yine DTO bünyesinde oluşturdukları
başka bir konsorsiyumla İstanbul Bakırköy sahilindeki Ataköy Marina, Galleria
ile Crowne Plaza ve Holiday Inn'i bünyesinde bulunduran Ataköy Grubu için 120
milyon dolarla en yüksek teklifi verdi.
İzmir - İstanbul seferi
2 feribotun devir işlemlerini tamamladıklarını belirten DTO Başkanı Metin
Kalkavan, İzmir-İstanbul arası feribot seferlerini bir an önce başlatmak
istediklerini söyledi. 2 feribotu da bakıma aldıklarını belirten DTO Başkanı
Metin Kalkavan, "Bu işlem bitince önümüzdeki aylarda günlük seferlere
başlayacağız" dedi. Feribotu alan konsorsiyum içinde Kalkavan'ın yanı sıra Yasa
Denizcilik'in sahibi Yalçın Sabancı, MNG Grubu'nun sahibi Mehmet Nazif Günal
Deniz Nakliyat'ın sahibi Şadan Kalkavan gibi 45 ünlü isim yeralıyor.
Denizcilerin Alsancak Limanı için de benzer bir konsorsiyum kurmaları
bekleniyor.
Yıllara göre yük hareketi
 Alsancak
Limanı'na yönelik talep son yıllarda Türkiye dış ticaretinin artmasıyla önemli
ölçüde yükseldi. Bu da limandaki yenileme yatırımlarının hayata geçirilememesi,
techizat ve personel yetersizliği gibi sorunlarla birleşince bir sıkışıklık
yaşanmasına neden oldu. Bunun üzerine Avrupalı armatörler, Alsancak Limanı'ndan
yapacakları seferler için 'sıkışıklık' zammı yaptı. İşte son 5 yılda limandan
geçen toplam yük miktarı:
Yıllık ortalama 35 milyon YTl gelir
elde ediliyor
En karlı limanlardan
Türkiye'nin konteyner ihracat üssü konumundaki Alsancak Limanı aynı zamanda
ülkedeki en karlı limanlar arasında yer alıyor. Hesaplamalara göre TCDD Alsancak
Limanı'ndan yıllık ortalama 30-35 milyon YTL (30-35 trilyon lira)net gelir elde
ediyor.
11 milyon tonun üzerindeki
kapasitesiyle Alsancak Limanı, Türkiye'nin en büyük konteyner ihracat limanı
olma özelliğine sahip. Ege Bölgesi'nden yapılan ihracatın yüzde 93.2'si,
ithalatın ise yüzde 91.1'i İzmir'den yapılıyor. Bunun yüzde 90'ı da İzmir'deki
limanlardan gerçekleştiriliyor.
Türkiye'nin en önemli limanlarından
Alsancak Limanı, Adnan Menderes Havalimanı'na 25 dakika, kentin yoğun
sanayileşme bölgelerinden Bornova'ya 10, Torbalı'ya 35, Atatürk OSB'ye 20,
Manisa OSB'ye 35 dakika mesafede. Liman, konteynerin yanısıra kargo, kuru yük ve
sıvı yük gemileri ile yolcu gemilerine de hizmet verebiliyor. 2 bin 959 metre
rıhtım uzunluğuna sahip limanın derinliği 7-13 metre arasında. Limanın deniz
taraması yapılarak daha da derinleştirilmesi projesi yıllardır hayata
geçirilemiyor.
Düğüm bu yıl çözümlenecek
Yıllardır özelleştirme tartışmaları yapılan Alsancak Limanı'nda düğüm bu yıl
çözülecek. Alsancak Limanı geçtiğimiz günlerde Özelleştirme Yüksek Kurulu
kararıyla DDY'na ait diğer Bandırma, Samsun, Derince, Mersin ve İskenderun
limanlarıyla birlikte özelleştirme programına alındı.
ÖYK, limanların 12 ay içinde
özelleştirilmesine karar verdi. Buna göre Alsancak ve diğer limanlar
özelleştirme işlemleri tamamlanıncaya kadar TCDD'nin yönetiminde kalacak.
Özelleştirildikten sonra da limanı devralacak yatırımcının bakım onarım ve diğer
yükümlülüklerine ilişkin denetim ve kontroller de TCDD tarafından yerine
getirilecek.
Yeni Asır - Erhan Gülenç |
